رمالی اینترنتی و تکثیر مدرنیزه‌ی نامه‌های خرافه‌آمیز

● تكثیرهای تأسف‌انگیز
این نامه را تكثیر كن و برای ده نفر دیگر بفرست پس از ۲۴ ساعت خبر خوشی دریافت خواهی كرد
از این نامه صد كپی بگیر بعد از صد روز تمام مشكلاتت حل شده و به آرزوهایت خواهی رسید.
این اس‌ام‌اس را به پنج نفر دیگر بفرست تا خبر خوبی به تو برسد.
بسیاری از ما به نوعی با چنین نامه‌هایی برخورد كرده‌ایم. اگر كسانی به ویژه در شهرهای بزرگ یا شهرهای مذهبی نسخه‌های مكتوب و سنتی چنین نامه‌هایی را ندیده باشند شاید در اینترنت با آن برخورد كنند. شاید این هم مساله مهمی به نظر نرسد اما قابل نقد است به ویژه این كه چنین حركاتی وقتی اشاعه یابد ممكن است عده‌ای زودباور را تحت تأثیر قرار دهد.
● ایول متافیزیك!
آخرین نامه‌ای كه از این نوع دریافت كردم و با «بسم‌الله الرحمن الرحیم» شروع و با Good Luck! خاتمه یافته می‌گوید كه منشاء آن نیوزلند بوده (كه چند خط پایین‌تر می‌گوید زنجیره آن از ونزوئلا شروع شده!) و ۹ بار دور دنیا چرخیده و حالا شانس به شما رو كرده كه توانسته‌اید آن را ببینید! و خواسته ۲۰ كپی از آن را برای دیگران بفرستید و ببینید ظرف ۴۰ روز چه اتفاقی می‌افتد * تصویر نامه در این نامه به اتفاق‌های شگفت‌انگیز كه سر گیرندگان آن آمده اشاره كرده كه جز برای افراد ساده‌دل و زودباور بسیار فكاهه‌آمیز است. از این دست نامه‌ها بسیار است و این تنها به عنوان نمونه آورده شده، «تكثیر جهالت» از این نوع منحصر به اینترنت هم نیست و مدتی است در اس‌ام اس‌ها نیز باب شده است.
● پیشكسوت‌ها
پیش از اینترنت نیز چنین پدیده‌ای یعنی تكثیر نامه‌هایی بعضاً با مضمون و محتوای مذهبی معمول بود و هست. نامه‌ای زیر در خانه‌تان یا محل كارتان یا در خیابان دریافت یافت می‌كردید كه مثلاً فلان كس خواب دیده كه یكی از ائمه به سراغ او آمده و گفته مثلاً این جریان را بنویس و آن را میان مؤمنین تكثیر كن. نوعی سرگرمی سنتی بود كه به صورت مكتوب میان عامه مردم می‌گشت و شاید هم شگرد رمال‌ها و فالگیرها و دكانداران دین برای اشاعه‌ و ماندگاری وابستگی توده‌های مردم به آنان.
● Send to all یا چگونه سر ماورا كلاه بگذاریم؟
با ورود دستگاه‌های فتوكپی و زیراكس و پس از آن اینترنت و ای‌میل، این بهره‌گیری از نامه‌ها و تن‌آسایی ذاتی ما كه حال نوشتن و تكثیر این نوع نامه‌ها را نداشتیم و دنبال راهی بودیم كه یكشبه پولدار وخوشبخت شویم، راحت‌تر شد.
حالا این‌طور كلاه سر ماورا گذاشتن هم جالب است. طرف نامه‌ای دستش می‌رسد و از لیست‌میل خود آن را سِند تو آل می‌كند و با یك كلیك همین‌طور درهای رحمت الهی است كه از آسمان برایش باز می‌شود و دسته دسته فرشتگان كه انگار آقا برایشان Buzz! زده باشد «لامبادا»كنان پایین می‌آیند كه گره از كار فروبسته‌ی او بگشایند!
● یك خبر خوش
یك جوك اس‌ام‌اسی می‌گفت: این اس‌ام‌اس را به نیت ۱۲۴ هزار پیامبر به ۱۲۴ هزار نفر دیگر بفرست. ان‌شاءلله تا آخر این ماه خبر خوشی از مخابرات دریافت خواهی كرد!
وعده‌ی اكثر این نامه‌ها«خبر خوش» است. شاید این هم ناشی از روحیه‌ی مذهبی یا روحیه‌ی شرقی بسیاری از ما باشد كه «انتظار» و منتظر شدن برای ظهور یك ناجی كه بیایید و مشكلات ما را حل كند، بی این كه خود كاری و حركتی بكنیم و بی این كه به این باور برسیم كه تقدیر و سرنوشت بسیار بیش از آن‌چه كه به ذهن ما تزریق شده، قابل تغییر است و اگر جبری هست، اندك است.شاید تخدیر و دامن زدن به چنین احساس ركود و ایستایی و انتظار برای چیزی موهوم، اساس چنین نامه‌هایی باشد. نگاه خرافه‌آمیز به دین این باور جمعی را در بسیاری ایجاد كرده كه نباید هیچ كاری كرد و همه چیز دست جبر و تقدیر است و متضاد افراطی آن این كه می‌شود بر هر نیرویی غلبه كرد. اما شاید عقلانی‌ترین فكر این باشد كه: سرنوشت و تقدیر هم اگر وجود داشته باشد، اگر انسان خود اراده كند می‌شود گاهی آن را تغییر داد.
●سیاست هویج و چماق
در این نامه‌ها به مصداق «بشیراً و نذیراً» هم وعده‌ی خبر خوش داده شده و هم در صورت عدم توجه به آن وعده‌ی عذاب و دردسر! مثلاً در آن نامه‌ی كذایی علاوه بر وعده دریافت پول (آن‌هم به دلار) گفته كه در صورت بی‌توجهی به آن برایتان اتفاقات ناگواری خواهد افتاد. مثلاً ورشكست می‌شوید و مثال آورده كه یك نفر شغلش را از دست داده و یكی دیگر ۹۰ روز بعد مرده و دیگری ماشینش با مشكل مواجه شده!
تحریك طمع مالی در این نامه‌ها و همزمان وعده‌ی عذاب آن، به آموزه‌های مذهبی افراد اشاره دارد و در حقیقت همان سوءاستفاده از احساسات مذهبی عوام است كه ورسیون اینترنتی آن در لعاب مدرنیته‌ به افراد قالب می‌شود.
●كپی‌نكنندگان به بهشت نمی‌روند
ای كسی كه این نامه را دریافت می‌كنی آن را تكثیر كن و برای ۹۹۹ نفر دیگر بفرست. مطمئن باش به صورت كاملاً گارانتی شده خبرهای خوشی را دریافت خواهد كرد. خانمی در آلاباما این كار را كرد و چند ماه بعد زگیلش خوب شد. تازه همان‌روز در خیابان یك نفر به او گفت چطوری جیگر؟ آقایی با تكثیر آن در تگزاس توانست مزرعه شلغمش را بفروشد و یك كامپیوتر مكینتاش بخرد. پسر جوانی در استرالیا پس از تكثیر این نامه به آرزویش رسید و توانست هر روز هزاران دلار بشمارد. وی اكنون متصدی یك باجه بانك است. اما اگر به آن بی‌توجهی كنی دلكوی ماشینت می‌سوزد، شیر دستشویی‌ات چكه خواهد كرد و كامپیوترت ویروس كزاز می‌گیرد و احتمالاً حین سخنرانی در یك همایش مهم، تلنگت دربرود.
این نامه را تكثیر كنید و برای چند میلیون كاربر اینترنتی بفرستید مطمئن باشید تا پایان عمرتان خبر بسیار خوشی را دریافت خواهید كرد.

ناصر خالدیان