پیش و پس از صهیونیسم

در سال های گذشته اصطلاحاتی مانند "پسا صهیونیسم" و "مورخان جدید" در اظهارات كسانی كه روشی عقلانی در حل و فصل مناقشه عربی ـ صهیونیستی در پیش گرفته اند، ملاحظه شده است. برخی نیز چنان خوشبین بودند كه با وارد آمدن ضربه، كاملا فرو ریختند. معمولا اصطلاح "مورخان جدید" هنگامی مطرح می شود كه یك پژوهشگر جوان یهودی كشتار فلسطینیان در روستای طنطوره را كه تقریبا فراموش شده است، مطرح می كند (و آن را جزوی از جنایات اجدادش می نامد).
اما صهیونیسم سنتی در برابر همه تلاش هایی كه برای تغییر و دگرگونی سیاسی در دولت عبری صورت می گیرد، مقاومت می كند و به همین سبب لیمور لیونات وزیر آموزش كابینه شارون دستور داد كه همه نسخه های یك كتاب درسی را كه در آن تاریخ از منظر علمی و مغایر با نگرش صهیونیستی بررسی شده بود، بسوزانند و اختلاف میان صهیونیست های رادیكال به نمایندگی از فلسفه ایدئولوژیك و لیبرال هایی بالا گرفت كه معتقدند صهیونیسم سنتی در حال از دست دادن جایگاه خود است و باید در آن بازنگری شود.
ماهیت این درگیری و اختلافات، داخلی و میان خود یهودیان است، اما برخی از عرب ها گاهی زیاده از حد خوشبین می شوند و كاه را كوه می بینند و گنجشك به نظرشان فیل و گاو جلوه گر می شود، درست همان طور كه چپ های عربی امید زیادی به چپ های یهودی داشتند و آنها را از راستگراهای عرب به خود نزدیك تر می دانستند و البته نتیجه این نگرش خود را نیز دیدند و یكی از همین افراد به تمسخر اظهار داشت كه چپ و راست در یك دولت نژادپرست استعمارگر مانند دو لنگه یك پوتین (نظامی) است. اصطلاح "پسا صهیونیسم" هم دقیقا مانند "پساهای" دیگری كه برای استعمار و مدرنیسم و كاپیتالیسم مطرح شده بود، پرسش های زیادی را ایجاد می كند.
موضوعی كه حل عملی آن به صورتی كاملا واضح و روشن امكان پذیر نیست این است كه برخی از یهودیان علیه جنبش صهیونیسم مبارزه می كنند و خواهان به رسمیت شناختن نژادها و تفكرات دیگر و همزیستی با آنان هستند، اما آنها هیچ گاه حاضر نیستند در طرح ها و اهداف خود یك شرط اساسی را ـ كه در مقایسه با تندروها میانه روانه تلقی می شود ـ كنار بگذارند و آن ادامه بقای رژیم صهیونیستی و مخالفت با حق بازگشت آوارگان و نیز یهودی سازی قدس و انتخاب آن به عنوان پایتخت دائمی دولت یهودی است، كنار بگذارند.
آنچه یك بار دیگر این موضوع را مطرح ساخته، انتشار چندین كتاب و پژوهش درباره "پسا صهیونیسم" است، زیرا اولا این امر دارای تناقضات زیادی است و موجب می شود كه اصطلاح مذكور كاملا پیچیده و نامفهوم باقی بماند و نیز ادبیات بكار رفته در این تفكر از صهیونیسم سنتی مایه گرفته است و به همین سبب میانه روی در اینجا معنای مغایر پیدا می كند و برای آنكه قابل فهم باشد باید تعریف جدیدی برای آن وضع كرد.
چیزی كه گاهی آن را فراموش می كنیم این است كه مناقشات و اختلافات درونی دولت عبری دارای ابعاد و انگیزه ها و ویژگی های اختصاصی یهود است و هنگامی كه جایگاه طرف دیگری (غیر یهودی) مانند عرب های فلسطینی یا دیگران در آن مطرح می شود، این جایگاه اصلا معنا پیدا نمی كند، زیرا آنها هیچ تاثیر یا نقشی در این اختلافات ندارند و همین امر خود یك نگرش تاریخی جدید است كه رنگ و بوی استعماری (شهرك سازی) گرفته است.
اگر این مسأله پیگیری و آنچه درباره آن نگاشته شده است، مورد مطالعه قرار گیرد، در می یابیم كه عرب ها یا برخی از آنها فقط آن چه را دوست دارند از این تحولات برداشت می كنند و ضعف درونی آنها زمینه ای فراهم می كند كه مقدار زیادی خوشبینی به آنها دست دهد و امیدوار شوند كه یهودیان علیه یهودیت قیام كرده اند یا اختلافات فكری میان یهودیان به درگیری داخلی سرد میان صهیونیسم قدیم و پسا صهیونیسم خواهد انجامید.
در گذشته نیز كسانی بودند كه به اختلاف ریشه ای میان یهودیان غربی (اشكناز) و یهودیان شرقی (سفاردی) دل بسته بودند و بسیاری درباره این موضوع مطالبی نوشتند، اما در این میان یكی از مهم ترین ویژگی های این درگیری را از یاد برده بودند كه آن اشتراك هر دو جریان در جنایت اشغالگری و شهرك سازی و كوچ اجباری ساكن اصلی فلسطین بود. برای آنكه بازی اصطلاحات به بازی شطرنج شباهت نیابد و آنهایی كه وقت اضافی دارند از این امر خوشحال نشوند، باید ابتدا به بررسی تحولات كنونی جامعه صهیونیستی و جریان های مختلف چپ و راست این جامعه بنگریم.

نوشته: خیری منصور
منبع: روزنامه الخلیج /امارات ۲۱/۱۰/۲۰۰۶

منبع : خبرگزاری فارس