حضرت عبدالعظیم(ع) کیست؟

عبدالعظیم(ع)فرزند عبدالله بن علی، از نوادگان حضرت امام حسن مجتبی علیه السّلام است و نسبش با چهار واسطه به آن حضرت می رسد .
پدرش عبدالله نام داشت و مادرش فاطمه دختر عقبه بن قیس .
ولادت با سعادت حضرت عبدالعظیم (ع) در سال ۱۷۳ هجری قمری در شهر مقدس مدینه واقع شده است و مدت ۷۹ سال عمر با بركت او با دوران امامت چهار امام معصوم یعنی امام موسی كاظم (ع) ، امام رضا (ع) ، امام محمدتقی (ع) و امام علی النقی (ع) مقارن بوده ، محضر مبارك امام رضا ، امام محمد تقی و امام هادی را درك كرده و احادیث فراوانی از آنان روایت كرده است .
این فرزند حضرت پیامبر (ص)، از آنجا كه از نوادگان حضرت امام حسن مجتبی (ع ) است به حسنی شهرت یافته است. حضرت عبدالعظیم الحسنی (ع) از دانشمندان شیعه و از راویان حدیث ائمه معصومین (ع) و از چهره های بارز و محبوب و مورد اعتماد ، نزد اهل بیت عصمت (ع) و پیروان آنان بود و در مسایل دین آگاه و به معارف مذهبی و احكام قرآن ، شناخت و معرفتی وافر داشت .
ستایشهایی كه ائمه معصومین (ع) از وی به عمل آورده اند، نشان دهنده شخصیت علمی و مورد اعتماد اوست؛ حضرت امام هادی (ع) گاهی اشخاصی را سؤال و مشكلی داشتند، راهنمایی می فرمودند كه از حضرت عبدالعظیم الحسنی (ع) بپرسند و او را از دوستان حقیقی خویش می شمردند و معرفی می فرمودند .
در آثار علمای شیعه نیز، تعریفها و ستایشهای عظیمی دربارت او به چشم می خورد، آنان از او به عنوان عابد، زاهد، پرهیزكار، ثقه، دارای اعتقاد نیك و صفای باطن و به عنوان محدثی عالیمقام و بزرگ یاد كرده اند؛ در روایات متعددی نیز برای زیارت حضرت عبدالعظیم (ع) ، ثوابی همچون ثواب زیارت حضرت سیدالشهدا، امام حسین (ع) بیان شده است.
زمینه های مهاجرت حضرت عبدالعظیم (ع) از مدینه به ری و سكونت در غربت را باید در اوضاع سیاسی و اجتماعی آن عصر جستجو كرد؛ خلفای عباسی نسبت به خاندان حضرت پیامبر(ص) و شیعیان ائمه (ع) بسیار سختگیری می كردند، یكی از بدرفتارترین این خلفاء متوكل بود كه خصومت شدیدی با اهل بیت (ع) داشت، و تنها در دورت او چندین بار مزار حضرت امام حسین (ع) را در كربلا تخریب و با خاك یكسان ساختند و از زیارت آن بزرگوار جلوگیری به عمل آوردند.
سادات و علویون در زمان او در بدترین وضع به سر می بردند .حضرت عبدالعظیم (ع) نیز از كینه و دشمنی خلفا در امان نبود و بارها تصمیم به قتل آن حضرت گرفتند و گزارشهای دروغ سخن چینان را بهانت این سختگیری ها قرار می دادند، درچینن دوران دشوار و سختی بود كه حضرت عبدالعظیم (ع) به خدمت حضرت امام هادی (ع) رسید و عقاید دینی خود را بر آن حضرت عرضه كرد ، حضرت امام هادی (ع) او را تأیید فرموده و فرمودند: تو از دوستان ما هستی. دیدار حضرت عبدالعظیم (ع) در سامرا با حضرت امام هادی (ع) به خلیفه گزارش داده شد و دستور تعقیب و دستگیری وی صادر گشت، او نیز برای مصون ماندن از خطر، خود را از چشم مأموران پنهان می كرد و در شهرهای مختلف به صورت ناشناس رفت و آمد می كرد و شهر به شهر می گشت تا به ری رسید و آنجا را برای سكونت انتخاب كرد. علت این انتخاب به شرایط دینی و اجتماعی ری در آن دوره بر می گردد كه وقتی اسلام به شهرهای مختلف كشور ما وارد گشت و مسلمانان در شهرهای مختلف ایران به اسلام گرویدند، از همان سالها ری یكی از مراكز مهم سكونت مسلمانان شد و اعتبار و موقعیت خاصی پیدا كرد . زیرا سرزمینی حاصلخیز و پرنعمت بود، عمرسعد هم به طمع ریاست یافتن بر ری در حادثه جانسوز كربلا، حضرت حسین بن علی (ع) را به شهادت رساند. بالادر ری هم اهل سنت و هم از پیروان اهل بیت (ع) زندگی می كردند و قسمت جنوبی و جنوب غربی شهر ری بیشتر محل سكونت شیعیان بود. حضرت عبدالعظیم (ع) به صورت یك مسافر ناشناس ، وارد ری شد و در محلت ساربانان در كوی سكه الموالی به منزل یكی از شیعیان رفت، مدتی به همین صورت گذشت . او در زیرزمین آن خانه به سر می برد و كمتر خارج می شد ، روزها را روزه می گرفت و شبها به عبادت و تهجد می پرداخت، تعداد كمی از شیعیان او را می شناختند و ازحضورش در ری خبر داشتند و مخفیانه به زیارتش می شتافتند، اما می كوشیدند كه این خبر فاش نشود و خطری جانِ حضرت را تهدید نكند . پس از مدتی، افراد بیشتری حضرت عبدالعظیم (ع) را شناختند و خانه اش محلِ رفت و آمد شیعیان شد، نزد او می آمدند و از علوم و روایاتش بهره می گرفتند و عطر خاندان عصمت (ع) را از او می بوئیدند و او را یادگاری از امامان خویش می دانستند و پروانه وار گردِ شمعِ وجودش طواف می كردند .
حضرت عبدالعظیم(ع) میان شیعیان شهرری بسیار ارجمند بود و پاسخگویی به مسایل شرعی و حلِ مشكلات مذهبی آنان را برعهده داشت؛ این تأكید ، هم گویای مقام برجستت حضرت عبدالعظیم (ع) است و هم می رساند كه وی از طرف حضرت امام هادی (ع) در آن منطقه ، وكالت و نمایندگی داشته است؛ مردم سخن او را سخن امام می دانستند و در مسایل دینی و دنیوی ، وجود او محور تجمّع شیعیان و تمركز هواداران اهل بیت (ع) بود. روزهای پایانی عمر پربركت حضرت عبدالعظیم (ع) با بیماری او همراه بود، آن قامت بلند ایمان و تلاش، به بستر افتاده بود و پیروان اهل بیت در آستانت محرومیت از وجود پربركت این سید كریم قرارگرفته بودند، اندوه مصیبتهای پیاپی مردم و روزگار تلخ شیعیان در عصر حاكمیت عباسیان برایش دردی جانكاه و مضاعف بود؛ در همان روزها یك رویای صادقانه حوادث آینده را ترسیم كرد: یكی از شیعیان پاكدل ری، شبی درخواب حضرت رسول (صلی الله علیه وآله و سلم) را در خواب دید. حضرت پیامبر اكرم(ص) به او فرمود: فردا یكی از فرزندانم در محلت سكه المولی چشم از جهان فرو می بندد، شیعیان او را بردوش گرفته به باغ عبدالجبار می برند و نزدیك درخت سیب به خاك می سپارند سحرگاه به باغ رفت تا آن باغ را از صاحبش بخرد و افتخار دفن شدن یكی از فرزندان پیامبر (ص) را نصیب خویش سازد، عبدالجباركه خودنیز خوابی همانند خوابِ او را دیده بود، به رمز و راز غیبی این دو خواب پی برد و برای اینكه در این افتخار، بهره ای داشته باشد، محل آن درخت سیب و مجموعه باغ را وقف كرد تا بزرگان و شیعیان در آنجا دفن شوند.
همان روز حضرت چشم از جهان فروبست. خبر درگذشت این نوادت رسول اكرم (ص) دهان به دهان گشت و مردم با خبر شدند و جامه های سیاه پوشیدند و بر در خانت حضرت عبدالعظیم الحسنی (ع) گریان و مویه كنان گرد آمدند؛ پیكر مطهّر او را غسل دادند، به نقل برخی مورخان در هنگام غسل، در جیب پیراهن او كاغذی یافتند كه نام و نسب خود را در آن نوشته بود؛ بر پیكر او نماز خواندند، تابوت او را بردوش گرفتند و با جمعیت انبوه عزادار به سوی باغ عبدالجبار تشییع كردند و پیكر مطهرش را در كنار همان درخت سیب كه رسول خدا(ص) به آن شخص اشاره كرده بود، دفن كردند تا پاره ای از عترت مصطفی(ص) در این باره به امانت بماند و نورافشانی كند و دلباختگان خاندان پیامبر(ص) از مزار این ولی خدا فیض ببرند.
ای اهل نظر کعبه ی اهل نظر اینجاست
زیرا حرم زاده خیرالبشر اینجاست
خورشید ولایت گهر بحر هدایت
طوبای بهشت علوی را ثمر اینجاست
آیید به شهرری و خوانید خدا را
زیرا که به حاجات همه خلق در اینجاست
اینجا حرم عبد عظیم است عظیم است
بحر عظمت را به حقیقت گهر اینجاست
این تربت فرزند کریم دو جهان است
ارباب کرم را به سر خاک سر اینجاست
با چشم دل خویش در این بقعه ببینید
کافواج ملک تا به فلک جلوه گر اینجاست
از ری همه بر دیده دل نور بگیرید
زیرا که سپهر نبوی را قمر اینجاست
آید به مشام همه بوی حسن از خاکهان
پا به ادب نه که حسن راپسر اینجاست
زوار حریمش همه زوار حسین اند
بر اهل ولا کرب و بلای دگر اینجاست
اینجا حرم عبد عظیم است عظیم است
این قبر کریم ابن کریم ابن کریم است.

پایگاه استاد حسین انصاریان

منبع : عرفان