شاد باش و شاد زی

در رهگذر مسایل اجتماعی- اقتصادی، نوجوانان و جوانان آسیب پذیرترند و به نظر می رسد چون الگوهای رفتار شادمانه را در بزرگترها ندیده اند با انتخاب الگوهایی بسیار متفاوت شادی را به شكل دیگر و در قالب یك هیجان طلبی و شاید بی اعتنایی و مقابله با ارزشهای بزرگترها نشان داده، روزبه روز بیشتر با نسل قبل فاصله گرفته و شادمانی را در مصنوعات جست وجو می كنند. فیلم ها، برنامه های رادیویی، تلویزیون، روزنامه و كتاب ها مملو از مضامین غمگینانه و احساسهای منفی است.
از آن چه گذشت، این سؤال به ذهن می رسد كه آیا انسان دارای طبعی خودآزار است؟ آیا عوامل خاصی او را به سمت این ناشادی می كشاند؟ تعریف شادی چیست؟ تعریف دقیقی از شادی در دست نیست، قدیمی ترین تعریف این مفهوم از ارسطوست كه سه نوع شادی را برمی شمرد: مردم عادی در پایین ترین سطح، پیرو این نظریه هستند كه لذت شادی آفرین است، در سطحی بالاتر، افراد طبقه متوسط، شادی را با موفقیت و كامیابی یكسان می دانند. عالی ترین نوع شادی از نظر ارسطو شادی ای است كه بر اثر زندگی اندیشمندانه ایجاد می شود.
شادی احساس درونی است كه بیشتر از طریق علائم و نشانه های غیركلامی، حالت چهره، وضع بدن، حركات چشم و لب نمایان می شود. قوانین متعدد فرهنگی شیوه ابراز شادی را در هر موقعیت به فرد القاء می كند. مثلاً یك فوتبالیست برای ابراز شادی در زمین فوتبال ممكن است داد بزند، گریه كند یا برقصد، اما احساس برنده شدن در بازی تنیس ممكن است فقط دست زدن باشد. تنها چیزی كه از قوانین فرهنگی بی تأثیر است، لحن صداست و لحن بهترین نشانه حالات احساسی فرد است كه نشان می دهد، او شاد است یا تظاهر به شادی می كند. برای این كه بفهمیم احساس دیگران چیست باید بدانیم آیا همه شواهد موجود در پیام هایی كه می فرستد هماهنگ اند؟ نمایش شوق و هیجان در كلام و رفتار فرد چگونه است؟ چهره شاد اما سخنان مأیوس كننده نشانه تظاهر و عدم صداقت است. سخنان خوشایند كسی كه از چهره اش شادی پیدا نیست نیز نشانه طعنه و نیشخند است.حس شادی تركیبی از عواطف مثبت از جمله خوشحالی، هیجان و برانگیختگی حسی در صورتی است كه عواطف منفی مانند احساس ملال، بی علاقگی و افسردگی در پایین ترین حد خود باشند. به بیان دیگر، شادی یعنی بالا بودن میزان عواطف مثبت همراه با پایین بودن عواطف منفی.
مایكل آیزنك معتقد است: افراد برون گرا، مردم آمیز و جمع گرا به دلیل ویژگی های رفتاری خاص شان، چون ارتباط با دوستان، مشاركت و تماسهای اجتماعی متعدد، دارای بیشترین عواطف مثبت هستند. عدم تمایل شخصیت های درون گرا به داشتن تماس اجتماعی، مانع دستیابی به عواطف مثبت شدید است.
معمولاً عواطف منفی به ویژه افسردگی با عدم تحرك همراه است. یكی از مهم ترین راه های شاد زیستن، فعال بودن است. برنامه ریزی برای فعالیتهای خوشایند مثل: ورزش، گردش، شركت در جمع های دوستانه، پرداختن به امور اخلاقی و معنوی می تواند بر فعالیت شما بیفزاید. فعالیتهای خوشایند از جمله مؤثرترین شیوه های كاهش عواطف منفی و افزایش شادی است.همچنین اهداف و موفقیت ها، میزان شادی ما را تحت تأثیر قرار می دهند. به عبارت دیگر، حركت در راستای اهداف رضایت فرد را به همراه دارد. البته كسی كه هدف دشواری را برگزیده، پس از این كه متوجه شود این اهداف دست نایافتنی است، دچار افسردگی می شود. در تحقیقاتی ثابت شده است كه اهداف كوتاه مدت در مقایسه با اهداف بلند مدت با شادی بیشتری همراهند. شما هم می توانید اهداف بلندمدت خود را به اهداف میان مدت و كوتاه مدت و قابل حصول با زمان بندی مشخص، تقسیم كنید.هیچ قانون طلایی در این زمینه وجود ندارد، بلكه مجموعه ای از قوانین و دستور العمل های كوچك می تواند زندگی شما را شادتر كند.
▪ در همه حال به خدا توكل كنید و از او كمك بخواهید و با او درد دل كنید.
▪مهارت های اجتماعی خود را افزایش دهید. برخی از رفتارهای مفید عبارتند از: توجه به گفته های فرد مقابل، ترغیب و تشویق فرد مقابل به ابراز عقاید خود، مكث كردن در پایان صحبت و به بهترین وجه ظاهر شدن (شیك و تمیز بودن).
▪ فعال باشید و فعالیتهای روزمره لذت بخش را در برنامه خود بگنجانید.
▪ به زمان حال توجه كنید. غصه گذشته را خوردن و نگران آینده بودن، مشكلی را حل نمی كند.
▪ خودتان باشید. نقش بازی كردن، عواطف منفی شما را زیاد می كند.
▪ افكار غیرمنطقی و خطاهای شناختی خود را شناسایی كنید و به مقابله با آنها برخیزید.
▪به افكار مثبت و خوش بینانه بیشتر توجه كنید.

رامین كریمی

منبع : روزنامه همشهری