ممکن است شیوع بیماری یون را کمتر از حد تخمین بزنیم

آیا ممكن است ما تعداد گاوهای مبتلا به یون را كمتر از اندازۀ واقعی برآورد كرده باشیم ؟ قطعاً بیماری یون نگرانی بسیاری از گاوداران بوده و در مناطقی كه بیماری متداول تراست این نگرانی بیشتر می باشد.
آیا ممكن است ما تعداد گاوهای مبتلا به یون را كمتر از اندازۀ واقعی برآورد كرده باشیم ؟ قطعاً بیماری یون نگرانی بسیاری از گاوداران بوده و در مناطقی كه بیماری متداول تراست این نگرانی بیشتر می باشد.اما هنوز افراد زیادی هستند كه معتقدند مشكلی با همه گیری ندارد و این بیماری برای آنها مشكل زا نیست.قسمتی از این امر به این خاطر است كه بسیاری از دامدارانی كه با این بیماری درگیر هستند متوجه آن نیستند.چرا كه گاوهای لاغر با اسهال شدید را ملاحظه نمی كنند ،اما در موارد شناخته شده ای از گله های عفونی دیده شده كه تشخیص یك گاو عفونی خاص در آن گله كار مشكلی است ،علی رغم آن كه تعداد زیادی از آنها در گله وجود دارند. چه اتفاقی می افتد اگر بیماری همه گیر یون بیشتراز آنچه مردم انتظار دارند گسترش یابد؟ یكی از این اتفاق ها این است كه بیماری هزینه زیادی را به صنعت دامپروری تحمیل می كند.
قسمتی از درك ما از شیوع پایین حیوانات مبتلا به یون منابع منتشر شده ای است كه همه گیری را پایین نشان می دهند.عمدتاً در این مطالعات چگونگی پراكندگی بیماری با استفاده از آزمایش نمونه های خون توسط دستگاه الایزا نشان داده می شود. در مورد شدت تاثیر یك آزمایش درتشخیص گاوهای مثبت ،فرضی در نظر گرفته می شود و سپس از این فرض برای تعیین تعداد واقعی دام های موجود در جمعیت آلوده استفاده می شود.
●آیا آزمایشات ما را گمراه می كنند؟
دربسیاری از موارد ،فرض بر این است كه الایزا می تواند حدود ۴۰ درصد از گاوهای آلوده را تشخیص دهد.اما این كار الایزا تا چه حد می تواند گاوهای مثبت را تشخیص دهد(یعنی حساسیت روش) به مرحله ای از بیماری بستگی دارد كه گاو در آن قرار دارد.به خوبی مشخص شده كه حساسیت این روش در گاوهایی كه عوامل بیماری زای كمتری را در مدفوع خود دفع می كنند كاملاً پایین است.بنابراین تخمینی كه براساس این آزمایش روی گسترش بیماری زده می شود به خاطر این فرض نادرست پایین می باشد.
بحث بر سر این كه كدام یك از روش های تشخیصی یون بهتر است هنوز ادامه دارد.اما در حال حاضر گمان می رود كشت واقعی ارگانیسم حداقل از قطعیت بیشتری برخوردار است. اما واقعیت این است كه آزمایشات مختلف به طرق متفاوت و براساس مرحله بیماری كه حیوان در آن قرار دارد انجام می شوند.لذا ممكن است گاو همیشه عامل بیماری زا را زمان نمونه گیری در مدفوع رها نسازد.ولی خطری برای انتشار بیماری به حساب می آید.هزینه های ناشی از بیماری یون در مراحل اولیه را نمی توان از مراحل بعدی متمایز كرد.اما همۀ گاوها اگر فرصت داشته باشند تا مراحل انتهایی پیشرفت خواهند كرد.بنابراین دانستن شیوع حقیقی مهم تر است نه فقط شناسایی حیواناتی كه در مرحله انتهایی بیماری قرار دارند.
در سال ۱۹۹۹ بیماری یون در شرق كانادا با استفاده از الایزا تخمین زده شد و نتایج نشان داد كه ۶/۲ درصد از تمام گاوها آلوده بودند و ۷/۱۶ درصد از گله ها حداقل دو گاو آلوده داشتند.در گله های عفونی ۵/۸ درصد از گاوها الایزا مثبت بودند.در امریكا بیشتر از ۲۰ درصد از گله های شیری ،گاوهای مبتلا به بیماری یون داشتند. در سال ۲۰۰۱،ما بافت ایلئوم و گره های لنفاوی متصل به آن را از گاوهای حذفی در كشتارگاه جمع كردیم و برای یون كشت دادیم.از همان گاوها نمونه سرم تهیه كردیم تا توانایی سه آزمایش الایزا مختلف را برای تشخیص گاوهای مثبت بسنجیم .
●آنچه ما پیدا كردیم
از بین ۹۴۸ راس گاوی به صورت تصادفی انتخاب شدند،۱۵۸ راس از نظر بیماری یون مثبت بودند. این رقم معادل ۱/۱۶ درصد همه گیری است كه خیلی بیشتر از رقم ۶/۲ درصدی است كه قبلاً برای این گاوها تخمین زده شده بود. حتی با بهترین دستگاه های الایزا فقط ۲۷ راس از ۱۵۸ راس گاوی كه آلوده بودن آنها قبلاً با كشت مدفوع مشخص شده بود . ابتلا به این بیماری را نشان دادند.این نتایج آشكار می سازد حساسیت این روش تنها ۱۷ درصد است نه ۴۰ درصد.اگر شما برای این گاوها از این روش استفاده كنید و فرض كنید حساسیت ۴۰ درصد است ،تخمین شیوع در ۹۸۴ راس گاو،۷ درصد (یعنی ۶۸ راس) خواهد بود،نه مقدار واقعی ۱/۱۶ درصد(یعنی ۱۵۸ راس).
با توجه به آگاهی از عوامل موثر در انتشار این بیماری،هیچگونه مرز جغرافیایی برای جایی كه این بیماری می تواند پراكنده شود وجود ندارد.در هر جایی در شمال آمریكا موارد تایید شده ای از وجود این بیماری دیده شده است . بنابراین این یافته ها احتمالاً در سایر مناطق هم قابل تكرارند. علاوه بر این ممكن است این بحث پیش آید كه نمونه گیری هایی از گاوها در كشتارگاه به عمل می آیند،نمی توانند نماینده جمعیت عمومی باشند،اما برای بیماری یون به دلایل زیر این نمونه ها می توانند تخمین بسیار خوبی باشند. اول این كه كشتارگاه تنها كارخانه تحت نظارت فدرالی در زمینه گاوهای شیری است.در نتیجه بیشتر گاوهای شیری حذفی منطقه در این مكان ها ذبح می شوند. دوم این كه بیشتر عفونت های یونی ابتدا در گاو زنده پدید می ایند و احتمالاً ادامه می یابند.در نتیجه شیوع واقعی عفونتی كه در ابتدای تولد وجود داشته است،تقریباً درتمام عمر باقی خواهد ماند. در نهایت به نظر می رسد یون اثر نسبتاً كمی در حذف گاوها قبل از بلوغ داشته باشد. اما اگر حتی یون عامل حذف قبل از بلوغ گاوها باشد،تخمین شیوع عفونت فقط از شرایطی تاثیر می پذیرد كه وقوع موارد جدید عفونت به سرعت افزایش یا كاهش یابد.متعاقباً تخمین شیوع ناشی از مطالعه كشتارگاهی احتمالاً تخمین خوبی از همه گیری عفونت در جمعیت گاوهای شیری این منطقه است.
احتمالاً دانستن این حقیقت مهمتراست كه بیشتر آزمایشات تشخیصی قادر به تشخیص گاوهای مبتلا در مرحله اولیه یون نیستند و تخمین شیوع توسط این روش سبب انحراف تخمین به سطحی پایین تر از مقدار حقیقی می شود.این بدین معنی نیست كه روشی كه برای تخمین تعداد گاوهای مبتلا به یون استفاده می شود غلط است،بلكه نشان می دهد حساسیت روش الایزا در گاوهای مبتلا به یون كه باكتری زیادی را در مدفوع خود دفع نمی كنند،پایین است.در بیشتر موارد تعیین قطعی این كه آیا یك گاو مبتلا می باشد یا نه كار غیر ممكنی است. چرا كه كشت بافت در حیوان زنده امكان پذیر نیست.اما برآوردهایی كه اخیراً با استفاده از كشت به دست آمده به ما این احتمال را می دهند كه شیوع این بیماری در شمال امریكا بیشتر از حد انتظارمان باشد.

گروه فنی شركت تعاونی كشاورزان و دامپروران صنعتی وحدت اصفهان(نشریه هوردز دیری من)

منبع : سایت دام‌آوران