سه شنبه, ۲۹ اسفند, ۱۴۰۲ / 19 March, 2024
مجله ویستا

لنگش: مساله فقط تغذیه نیست!


لنگش: مساله فقط تغذیه نیست!
● مقدمه
با فرا رسیدن فصل پاییز،برخی گله داران با مواردی از لنگش در گله های گاو شیری خود مواجه می شوند.مقاله ای كه در The Journal of Dairy Science منتشر شد گزارش می دهد كه لنگش سبب مصرف كمتر خوراك توسط دام شده و حتی ممكن است تا ۶ پوند در روز تولید شیر را كاهش دهد (Rajala-Schultz و همكاران،۱۹۹۹(.گذشته از كاهش در تولید شیر،لنگش در بروز علائم فحلی در گاو اخلال ایجاد می كند كه این خود بازده ی تولید مثلی را كاهش خواهد داد.
لنگش نتیجه ی اثر چندین عامل است.بطور كلی،عواملی كه در بروز لنگش در گاوهای شیری نقش دارند عبارتند از:تغذیه،محیط،عفونت،ژنتیك و رفتار حیوان.این عوامل همگی با هم رابطه ی متقابل دارند و اهمیت نسبی هركدام، از گله ای به گله ی دیگر متفاوت است.راهكارهای مقابله با لنگش اغلب بخاطر همین واریاسیون ها،كمی خسته كننده می نماید.دكتر جوز سانتوز(Dr.Jose Santos)از دانشكده ی دامپزشكی UC-Davis عقیده دارد كه:"این اصلا عجیب نیست كه بعد از گذراندن یك تابستان گرم شاهد بروز درصد زیادی از مشكلات سم در گاوها باشیم...گله داران واحدهای پرورش گاو شیری معمولا در مورد افزایش درصد لنگش طی ماه های آگوست،سپتامبر و اكتبر در گله هایشان گله مند هستند."
● استرس گرمایی
وقتی درجه حرارت محیط پایین تر از ۷۷ درجه فارنهایت باشد،گاوها در وضعیت راحت و خوبی به سر می برند.هرچه درجه حرارت و رطوبت نسبی محیط بالاتر رود،حیوانات در معرض سطوح بالاتری از استرس گرمایی قرار می گیرند.حتی در سطوح پایین استرس گرمایی،حیوانات به منظور دفع حرارت از بدن،شروع به له له زدن می كنند.در چنین شرایطی حالتی معروف به "آلكالوز تنفسی" پیش خواهد آمد.در این وضعیت گاوها كمتر نشخوار می كنند و بزاق بیشتری بیرون می دهند.این عوامل دست به دست هم می دهند تا مقدار ماده بافری بزاق(بیكربنات) كه بطور طبیعی تولید شده و وارد شكمبه می شود كاهش یابد.از این گذشته،گاوها با له له زدن مقادیر بیشتری از CO۲ را به بیرون دفع می كنند كه این به نوبه ی خود PH خونشان را بالا خواهد برد.در مقابل گاوها برای حفظ تعادل پایه اسیدی مناسب،مقدار بیكربنات دفع شده توسط ادرار را افزایش می دهند.این عوامل حتی اگر حیوانات با جیره ای متعادل و حساب شده تغذیه شده باشند ممكن است سبب ایجاد اسیدوز شود.
همچنین زمان ایستادن گاوها در شرایط استرس گرمایی بیشتر است زیرا كه در حالت ایستاده بازده فرآیند له له زدن بالاتر می باشد.به این معنی كه در حالت ایستاده،حیوان می تواند حجم زیادی از هوا را مبادله كند و بنابراین خنك كردن بدن در وضعیت ایستاده نسبت به حالت لمیده موفقیت آمیزتر انجام می شود.البته بسته به نوع تاسیسات،تهویه و جریان هوا،گاهی اوقات بهتر است گه گاوها ایستاده باشند اما در هر حال متاسفانه،زمان های طولانی ایستادن منجر به بروز مشكلات سم در دام ها و در نهایت لنگش خواهد شد.
● تاثیر زمان ایستادن گاو بر روی تعداد موارد لنگش
حال سوال این است كه چطور باید از بروز چنین مشكلاتی جلوگیری كنیم؟
از همه مهمتر،باید سعی كنیم كه استرس گرمایی را با فراهم كردن محیطی خنك،راحت، دارای تهویه مناسب و قالبلیت دسترسی كافی به آب به حداقل برسانیم.همچنین با استفتده از مقادیر كافی پتاسیم و سدیم در جیره،حیوانات از طریق حفظ ظرفیت بافری شكمبه و خون قادر به بهبود وضعیت پایه ی اسیدی خواهند بود.
● جایگاه
یكی از عوامل ابتدایی در بروز لنگش،مقدار زمانی است كه گاوها به حالت ایستاده سر می كنند.خصوصا اگر جنس بستر از بتون باشد.همانطور كه در بالا ذكر شد،زمان های طولانی ایستادن،تعداد موارد كلینیكی لنگش را افزایش داده است.دكتر چارلز گارد(Dr.Charles Guard)از Cornell University می گوید زمانیكه گاوها روی بتون می ایستند،"روی بخش های خاصی از سر پنجه فشار زیادی وارد می شود و ممكن است منجر به ضایعات عروقی از نوع خونریزی یا نكروز شود.گذشته از زمان ایستادن،اگر سم به درستی چیده نشود این فشار موضعی،صدمات بیشتری را به سم وارد می آورد."
زمانی كه گاو در حالت ایستادن می گذراند،شدیدا تحت تاثیر طراحی تاسیسات است.
▪ در مورد ارزیابی كیفیت طراحی فری استال ها،دكتر جیم نوكك(Dr.Jim Nocek) خاطر نشان می كند كه حیوانات باید قادر باشند تا:
۱) براحتی وارد استال شوند و یا از آن خارج گردند.
۲) بدون برخورد با قسمت های استال یا با دیگر حیوانات،روی زمین بنشینند یا بلند شوند.
۳) در استال براحتی بایستند یا بنشینند.
این عوامل استفاده از استال را تحت تاثیر قرار می دهد.اگر این موارد قابل قبول باشند،تولید كنندگان باید به مواردی از جمله كمبود پوشال یا مواد بستری،نادرستی ابعاد یا ضعف تهویه و كیفیت نا مطلوب هوا در استال ها(به خصوص در آب و هوای گرم) توجه داشته باشند.
گذشته از طراحی استال،تولید كنندگان باید مراقب باشند كه تجمع بیش از حد گاوها،از دسترسی حیوانات محجوب تر(مثل تلیسه ها)به خوراك جلوگیری نكند یا مانع از استراحت آنها نشود.چنین حیواناتی احتمالا زمان زیادی می ایستند و در وضعیتی قرار می گیرند كه ممكن است سبب فرآیندهای ناپایدار تخمیری در شكمبه و نوسانات در PH شكمبه شود.
● تغذیه
مدیریت تغذیه ای مناسب بعنوان ركن كلیدی برای به حداقل رساندن بروز اسیدوز(عامل لنگش)بكار می رود.جیره های حاوی غلظت های بالایی از مواد متراكم (كنسانتره) و كربوهیدرات های بدون فیبر(NFC) و تراكم پایین علوفه و/یا فیبر می تواند خطرساز باشد.
اگرچه تغذیه نادرست ممكن است در لنگش نقش داشته باشد اما تنها عامل آن نیست.در مقاله ای كه در Progressive Dairyman(مارس ۲۰۰۱( منتشر شد،محققان بطور هفتگی از TMR سه گله گاو شیری در كالیفرنیا كه درصد بالایی از لنگش(۳۰-۲۰ درصد)در آنها گزارش شده بود نمونه گیری كردند.تراكم فیبر شوینده خنثی(NDF) و NFC در تمام جیره ها كافی بود(NDF≥۳۰% و NFC≤۳۸%).اندازه اجزای جیره نیز در تمام گله ها قابل قبول بود(۱۲-۸ درصدبیشتر از ۴/۳ اینچ).بنابراین محققین گزارش كردند كه گرچه ظاهر این جیره ها مشكلی ندارند اما زخم و آبسه در سم گاوها همچنان به عنوان یك مشكل ثابت وجود دارد.این مشاهدات باعث شد تا محققین اطمینان حاصل كنند كه مدیریت مناسب فاكتورهایی دیگری(گذشته از در دسترس بودن كربوهیدرات و اندازه اجزای جیره)تا حدود زیادی در جلوگیری از لنگش اهمیت دارد.(Santos و Overton،۲۰۰۱)لنگش در حال حاضر در بسیاری از گله های گاو شیری ایالات متحده مشكل مهمی تلقی می شود.تولیدكنندگان باید بخاطر داشته باشند كه اگرچه تغذیه در اغلب موارد عامل تعیین كننده ایست،به ندرت تنها دلیل مشكلات سم در گاوهاست.درحقیقت در بسیاری از گله هایی كه لنگش در آنها مشاهده شده دلیل اولیه احتمالا استرس گرمایی است كه گاوها در جولای(تیر و مرداد)تحت تاثیر آن قرار داشته اند.
منبع : سایت دام‌آوران


همچنین مشاهده کنید