پیام مانور نظامی آمریکا برای ایران

هنگامی که موضوع مذاکرات هسته‌ای ایران با غرب، دوران داغ و حساس خود را در بهار سال جاری پشت سر می‌گذاشت، آمریکا، فرانسه، پرتغال و ترکیه، در ششم خردادماه، مانور دریایی و هوایی در آب‌های ترکیه برگزار کردند که ۳۴ دولت غربی و عربی و نیز اسرائیل به عنوان ناظر در آن شرکت داشتند. همان روزها اعلام شد که ‌این مانور، نوعی اخطار به ‌ایران است که بدون توجه به پیام‌های غرب، همچنان به برنامه‌های هسته‌ای خود ادامه می‌داد. مبنا و ریشه اجرایی این مانور به پیمان و معاهده‌ای برمی‌گشت که در سال ۲۰۰۳، جورج بوش، رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرده بود، معاهده‌ای که به موجب آن، کشورهای عضو، موظفند از وصول مواد اتمی و یا هرگونه لوازم و امکانات سلاح کشتار جمعی به کشورهای در مظان اتهام جلوگیری کنند. همین امر دستمایه نخستین مانور نظامی بزرگ در آب‌های ترکیه شد که از قضا، از سال ۱۹۹۶ به هم‌پیمانی اسرائیل در عملیات نظامی درآمده بود. مانور نظامی مشترک آمریکا به این مانور فوق محدود نشد و سه ماه بعد نیز دوباره مانوری با همین وسعت انجام شد که باز هم همان اهداف سابق در آن لحاظ شده بود.
با گذشت چند ماه از این مانورهای نظامی، آمریکا امروز در نزدیکی مرزهای جنوبی ایران در آب‌های خلیج فارس با همان بهانه و اهداف، مانوری با نام «لبه آشکار» برگزار می‌کند و با آن‌که آمریکایی‌ها مدعی‌اند که زمان این مانور از ماه‌ها قبل تدارک دیده شده است، هم‌زمانی این مانور با آغاز مذاکرات پنج عضو دایمی شورای امنیت پیرامون طرح تحریم ایران در سازمان ملل، بسیار سؤال‌برانگیز است.
۲۵ کشور در این مانور نظامی مشارکت داشته و کشورهای قطر، امارات متحده عربی، کویت، کره جنوبی، ژاپن و روسیه به عنوان ناظر در آن حضور دارند. این در حالی است که در این مانور، بحرین به عنوان کشور میزبان نیروهای عمل‌کننده مشارکت دارد. این مانور همچون مانور نظامی آمریکا در ترکیه به معاهده پیشنهادی جورج بوش در سال ۲۰۰۳ معطوف شده است، حال آن که کنفرانس بین‌المللی دمکراسی‌های جدید، برنامه چهار روزه خود را در قطر آغاز کرده است؛ کنفرانسی که هیأتی از اسرائیل در آن مشارکت دارند. همه ‌این امور، نشان می‌دهد که تحولات مهمی در همسایگی کشورمان در حال وقوع است که نمی توان از آن به سادگی گذشت.
آمریکا اکنون در منطقه خلیج فارس، چک‌های سفید خود را به حساب کشورهای عربی منطقه بیرون کشیده است، از همین رو، نگرانی کارشناسان عربی منطقه، بدون دلیل نیست که می‌گویند بحران دایر بین آمریکا و ایران در موضوع هسته‌ای، ممکن است کشورهای منطقه را به عنوان سوخت فعال‌کننده ‌این بحران، وارد ماجرا کند؛ موضوعی که بیش از یک‌سال است در سیاست خارجی آمریکا به صورت فعال پیگیری می‌شود.
آمریکا در این روزها به شدت با بحران‌های فزاینده‌ای روبروست؛ بحران‌هایی که شوکت و اقتدار رئیس‌جمهور آمریکا به عنوان منجی امنیتی، آمریکا را به خطر انداخته است. چندی پیش، جورج بوش، مجبور شد تا بپذیرد آنچه اکنون در عراق در حال رخ دادن است، به بحران ویتنام بی‌شباهت نیست. در ماه گذشته، ۱۰۴ نظامی آمریکایی در عراق کشته شدند که رکوردی از زمان اشغال عراق به دست نیروهای آمریکایی تلقی می‌شود؛ امری که باعث شد آمریکا به رویکرد جدیدی برای حل موضوع ناامنی در عراق پناه ببرد. همین امر سبب شد تا استراتژی تعیین جدول زمانی خروج نیروهای آمریکایی از عراق که از سوی مقامات عراقی پیگیری می‌شد، به استراتژی جدول زمانی در اختیارگیری امور امنیتی عراق توسط عراقی‌ها از سوی آمریکایی‌ها، تبدیل شود. همه ‌این امور، جمهوریخواهان آمریکا را در وضعیتی بسیار خطرناک قرار داده است، به گونه‌ای که برخی از کارشناسان آمریکایی، انتخابات کنگره آمریکا را که در ۱۶ آبان ماه جاری برگزار می‌شود، به انتخابات تصفیه جمهوریخواهان از کنگره تعبیر کرده‌اند. این در حالی است که جورج بوش که تا حد یک اصولگرای مسیحی آمریکایی خود را به افکار عمومی این کشور معرفی کرده است، از سکوی قهرمانی در حال سقوط است و همین موضوع، باعث می‌شود که وی برای بازیابی قدرت و شکوه از دست رفته، به دنبال عرصه جدید تاخت و تاز باشد.
دنیای قهرمانی جورج بوش، با اعلام نخستین تجربه اتمی کره شمالی باز هم فرو ریخت و در حالی که از هرگونه مانور نظامی علیه ‌این کشور به دلیل مجهز بودن کره شمالی به موشک‌های اتمی عاجز بود، مجبور شد به قطعنامه تحریم اتمی و محاصره دریایی این کشور بسنده کند، اما اکنون به نظر می‌رسد مقامات کاخ سفید که حتی از اجرای مانور نظامی در سواحل کره شمالی عاجز بودند، این بار بخت سیاسی خود را در سواحل جنوبی ایران در خلیج فارس آزمایش می‌کنند.
اکنون همه نگاه‌های افکار عمومی آمریکا از کره شمالی به ‌ایران برگشته است، حال آن که ‌ایران، نه تنها هیچ تخطی از نظارت‌های آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای نکرده که همه فعالیت‌های خود را نیز تحت نظارت این آژانس قرار داده است، اما همه تحولات نشان می‌دهد که آمریکا به رغم آن‌که هنوز هیچ تصمیم بین‌المللی درباره ایران گرفته نشده، در مسیر مورد علاقه خود گام برمی‌دارد و پیش از هر كاری، ایران را به واكنش‌های نظامی تهدید می‌کند.
مانور نظامی امروز آمریکا که به حساب کشورهای منطقه شکل گرفته است، بدون هیچ شکی، اخطار جدی به‌ ایران درباره استمرار برنامه‌های هسته‌ایش به شمار می‌رود. اکنون دو گام جدی پیش روی ایران هست؛ یکی اداره جدیدی برای استمرار دیپلماسی با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در زمینه تبیین سیاست‌های هسته‌ای ایران و در صورت امکان، کمک و همکاری در زمینه تکنولوژی هسته‌ای برای اهداف صلح‌جویانه و دیگری، پیگیری دقیق فعالیت‌های نظامی آمریکا، که به معنای واقعی، تهدیدی علیه امنیت ملی ایران به شمار می‌رود.

بهروز جاودانی