پدر و پسری که دشمن یکدیگرند

این روزها فیلم كارتونی gedo senki (به معنای «داستان های زمین دریایی») موفقیت زیادی را كسب كرده است.این فیلم كاری است از سینمای ژاپن و محصولی است از استودیوی معتبر و مشهور فیلمسازی آن به نام گیبلی و ابتدا در ژاپن به پرفروش ترین فیلم تبدیل شد و سپس شهریورماه به فستیوال معتبر ونیز ایتالیا رفت. آنجا هم استقبال زیادی ازآن صورت گرفت و سرانجام از اوایل آبان ماه در قاره آمریكا و بخشی عمده از اروپا به نمایش درآمده، به طوری كه ۵۰ كشور را در این دو قاره شامل شده است.
كارگردان این فیلم گورو میازاكی نام دارد كه بزرگترین پسر هایائو میازاكی مشهورترین سازنده كارهای انیمیشن در ژاپن است. هایائو همانی است كه در سال ۲۰۰۳ فیلم كارتونی spirited away را ساخت و با آن اسكار برترین فیلم كارتونی سال را تصاحب كرد. با این حال گفته می شود كه روابط مساعدی بین پدر و پسر وجودندارد و برعكس رقابت شدیدی بین آنها دایر است و گورو میازاكی می خواهد از زیر سایه پدرش به در آید و فراتر از او به بهترین كارتون ساز ژاپن بدل شود و پدر نیز طبعاً مخالف این امر است و برای حفظ جایگاه خود می كوشد.
در همین راستا در سكانس آغازین فیلم gedo senki نمای تكان دهنده ای دیده می شود كه بی ارتباط با پدر و پسر فوق و احساس شان نسبت به یكدیگر نیست. درآن صحنه یك پرنس جوان كه به ستوه آمده با ضربات چاقو پدرش را به طرز بی رحمانه ای می كشد. «گورو»ی ۳۹ ساله می گوید: «چون نخستین فیلم بلند كارتونی ام را ساخته ام، از دید پدرم تبدیل به رقیب او شده ام و چه من بخواهم و چه خیر، وی به قضیه این طور نگاه می كند.»
با این حال حتی گورو میازاكی هم ملاحظه مسائل را نمی كند و در صحبت های رسمی و مصاحبه هایش وقتی می خواهد از پدرش یاد كند، به جای لفظ پدر نام او را به طور كامل تكلم می كند. گورو همپا با برخی رسانه های ژاپن مدعی است كه پدرش بشدت مخالف با این بوده كه وی فیلم «داستان های زمین دریایی» را كارگردانی كند و او را برای این كار كوچك می دانسته است.
گورو در ارتباط با این فیلم كه براساس سری كتاب های فانتزی اورسولا كی لگوئن به نام «زمین های دریایی» ساخته شده است، می گوید: «وقتی هایائو میازاكی شنید كه قرار است من یك كار انیمیشن دوساعته را به تنهایی كارگردانی كنم، جاخورد و آشكارا گفت كه این كار نشانه بی فكری استودیوی سازنده فیلم است. او حتی گفت كه آن كار باعث تخفیف درجه و اعتبار آن قصه و كل هنر انیمیشن خواهدشد.»
●همیشه غایب
گورو همچنین می گوید كه در دوران كودكی و نوجوانی اش پدر خود را بسیار به ندرت می دیده، زیرا وی همیشه بشدت مشغول كار بوده است.
«من به لحاظ هنری و به عنوان یك كارگردان هایائومیازاكی را بشدت قبول دارم و به او نمره ۱۰۰ از حداكثر ۱۰۰ می دهم، اما به لحاظ خانوادگی و به عنوان یك پدر نمره او صفر بود. حتی از موقعی كه من شكل گرفتم و نوجوان و صاحب ایده هایی شدم، هرگز با من حرف نمی زد و ارتباط و مكالمه ای بین ما وجودنداشت. كار به جایی كشید كه مجبور شدم برای شناخت هرچه بیشتر پدرم و آشنایی با ایده های او، دائماً پای فیلم های او بنشینم و آنها را مكرراً تماشاكنم.»
گورو همچنین می گوید: در كودكی و نوجوانی هم به كار در عرصه فیلم های انیمیشن علاقه مند بوده اما در آن مرحله و مقطع به این نتیجه رسید كه بهتر است به دنبال آن نرود و چنان چیزی را به عنوان شغل آینده اش انتخاب نكند.
«من احتمالاً نه استعداد پدرم را در فیلمسازی داشتم و نه توان او را در كشیدن و طراحی چیزهای مختلف را. تازه فرض كنید كه داشتم. درآن صورت بلافاصله با خود وی قیاس می شدم و می گفتند كه من كاری نكرده و فقط كارهای هایائو میازاكی را تكرار كرده ام. با آن اوصاف دیدم بهتر است كه اصلاً راه دیگری را انتخاب كنم. این به واقع راه و نتیجه و فكری بود كه درآن زمان بدان رسیدم.»
این چنین بود كه گورو میازاكی به تحصیل در رشته جنگل شناسی و بررسی محیط زیست پرداخت و طراح و گرافیست شد و طرح موزه ای را هم كه كارهای پدرش را معرفی می كرد، ریخت كه این موزه تا سال پیش به كار خود ادامه داد، تا این كه سرانجام نوبت به ساخت و كارگردانی فیلم gedo senki رسید. لازمه این امر ۱۰ ماه كار سخت و پیگیر بود كه در آن هیچ كمك و نظر مشورتی را از پدرش دریافت نداشت و البته طالب آن نیز نشد تا این فرضیه كه می گوید آنها واقعاً دشمن یكدیگرند، قوت بیشتری بیابد.
با این حال همانطور كه قبلاً گفتیم تا فیلم اكران شد، به صدر جدول پرفروش ها در ژاپن صعود كرد و تا اوایل مهرماه در همانجا قرارداشت و در این راه بر فیلم های پرهزینه هالیوودی مثل «دردهای دریایی كارائیب۲» كه پرفروش ترین فیلم امسال دنیا بوده است، سایه انداخت.
●اختلاف نظر
منتقدان و تماشاگران برسر این كه Gedo senki كار برجسته ای است یا خیر، اتفاق نظر ندارند.برخی رویكرد گورو را به شیوه ای مینی مالیستی در این فیلم پسندیده اند ولی در نقطه مقابل بعضی بر این باورند كه این فیلم فاقد روح و نشاط كارهای قبلی استودیو گیبلی است كه spirited away همچنان از بارزترین آنها به شمار می آید.
لگوئن نویسنده كتاب های «زمین های دریایی» هم كه گورومیازاكی فیلمش را براساس آن كتب ساخته است، از دیدن این فیلم ابراز نارضایتی كرده و گفته است كه میازاكی نباید قسمت هایی از قصه را عوض می كرد. یكی از آنها همان نمای كشته شدن پدر به دست پسر در بخش آغازین فیلم است كه پیشتر هم از آن یاد كردیم.
لگوئن می گوید: «سینما و ادبیات دو مدیوم و هنر به كلی متفاوت اند و بدیهی است كه یك فیلم نمی تواند عین كتاب و دقیقاً همان چیز باشد، اما انتظار و توقعی كه هر نویسنده ای و منجمله من داریم، این است كه یك میزان مشخص از وفاداری ازسوی فیلمساز به نویسنده و اثر هنری وی اعمال شود و خط و ربط كلی و اصل داستان را محفوظ نگه دارد، آن هم در مورد كتاب هایی كه بسیار مشهور و پرفروش اند و ۴۰ سال است كه تجدید چاپ می شوند، اما گورو میازاكی این كار را نكرده است.»
با این حال شایع است كه «پدر» یعنی هایائو میازاكی در یك نشست خصوصی و در میان جمعی كوچك از هنرمندان كار پسرش را در فیلم فوق «صادقانه» خوانده و این را حتی به سوزوكی كه تهیه كننده فیلم بوده، نیز گفته است.
برای گورو میازاكی همین «شایعه نزدیك به حقیقت» به اندازه هر حقیقت مسلمی ارزش دارد. زیرا از جانب دشمن (!) اول او بیان شده است. او به عنوان حرف آخر می گوید: «واقعاً از شنیدن آن حرف احساس خوشحالی و رهایی كردم. حتی اگر او آن را اصلاً نگفته باشد!»

وصال روحانی
منبع: japan Times

منبع : روزنامه ایران