سرانجام یکجانبه گرایی بوش

«جرج بوش» رئیس جمهوری آمریكا، پنج سال پیش به زعم خودش با قراردادن عراق، كره شمالی و ایران درگروه «محور شرارت»، تصور می كرد كه یكی از شاخص ترین لحظات دوره نخست ریاست جمهوری اش را رقم زده است.
اما، درحال حاضر و پس از شكست حزب جمهوریخواه آمریكا در انتخابات سه شنبه ۱۶/۸/۱۳۸۵، بوش با فشار فزاینده منتقدانی مواجه می شود كه سه كشور یاد شده را «محور ناكامی» دولت آمریكا درعرصه سیاست خارجی می خوانند.
در حالی كه اندكی بیش از دو سال از ریاست جمهوری بوش باقی نمانده، واشنگتن همچنان گرفتار جنگی درعراق است كه مردم آمریكا مخالف آنند. علاوه بر این، برنامه های هسته ای ایران و كره شمالی نیز با وجود فشارهای واشنگتن به قوت خود تداوم دارد.
رئیس جمهوری آمریكا كه درحال حاضر در تمامی جبهه ها درگیر شده، با تعصب و یك جانبه گرایی اعلام كرده است كه درمورد عراق تغییراتی را نه در استراتژی، بلكه صرفا در تاكتیك های سیاست خارجی واشنگتن مد نظر قرار می دهد.
اما حال كه دموكرات ها درانتخابات میان دوره ای كنگره آمریكا به اكثریت دست یافته اند، اهرم فشار بیشتری را برای پیشبرد برنامه خود در زمینه یك تغییر جهت سیاسی، در اختیار دارند.
«كریستوفر پربل» مدیر مطالعات سیاست خارجی در «انستیتوی كاتو» گفت: استمرار روش فعلی از لحاظ سیاسی و یا استراتژیك، بیش از این گزینه مناسبی برای بوش نیست.
اگر چه بوش در امور سیاست خارجی از قدرت عمل قانونی زیادی برخوردار است، اما از این پس، دموكرات ها حتی از زمان ریاست جمهوری «بیل كلینتون» دموكرات نیز اعمال نفوذ بیشتری را عمدتا از طریق انجام تحقیقات كنگره و نظارت بر بودجه، به عمل می آورند.
علاوه بر این، احتمال دارد صفوف از هم پاشیده شده جمهوریخواهان هم فشار مضاعفی را برای اعمال رویكردی در زمینه خروج از عراق وارد كنند.
در حالی كه انتخابات ریاست جمهوری آمریكا درسال ۲۰۰۸ میلادی دور از دیدرس نیست، مخالفان بوش در رده های بالای حزبی احتمالا از وی می خواهند كه به ریزش آرای جمهوریخواهان به خاطر تلفات فزاینده نظامیان آمریكایی در عراق توجه كند.اما بوش كه به نگرش جهانی خود مبنی بر «دوست ما و یا دشمن ما» پایبند است، احتمالا همچنان سیاست های یك جانبه خود را درپی می گیرد.
«باب وودوارد» معاون سردبیر واشنگتن پست در كتاب خود از بوش نقل می كند كه رئیس جمهوری آمریكا متعهد شده است به سیاست هایش درباره عراق ادامه دهد، حتی اگرتنها «لورا» همسرش و «بارنی» سگش با این سیاست ها موافقت كنند.
از سوی دیگر، همزمان با تشدید مشاجرات بر سر عراق، درخواست ها از دولتمردان آمریكایی برای گفت و گو با ایران وكره شمالی نیز احتمالاً با شدت بیشتری مطرح می شود.
تحلیلگران می گویند كه شكست بوش به خاطر اجرای دكترینی بود كه وی پس از حملات ۱۱سپتامبر در زمینه انزوای برخی كشورها اعمال كرد.
«آنتونی كوردسمن» از «مركز مطالعات راهبردی و بین المللی» در واشنگتن گفت: رئیس جمهور تمایل دارد كه حجم مشكلات فرارویش را انكار كند.اقدام بوش در زمینه معرفی برخی كشورها به عنوان «محور شرارت» كه درسخنرانی سالانه اش درسال ۲۰۰۲ صورت گرفت، قابل دفاع نیست. این سخنرانی كه از نظر جامعه بین المللی به عنوان اظهاراتی خصمانه و جنگ طلبانه مورد انتقاد قرارگرفت، در واقع تاكیدی بر تغییر سیاست واشنگتن از مبارزه با «القاعده» به جنگ با عراق بود.
از زمان حمله به عراق درسال ۲۰۰۳، میلادی به نظر می رسد كه هر مشكل بستری برای ایجاد سایر مشكلات بوده است. علاوه بر این ، كره شمالی و ایران نیز با وجود مخالفت های آمریكا، برنامه های هسته ای خود را پیگیری كرده اند.
به نظر می رسد كه بوش چاره دیگری به غیر از كاهش احتمال استفاده از زور علیه ایران و كره شمالی ندارد. بی اعتمادی بین المللی به آمریكا كه از حمله این كشور به عراق بدون تائید سازمان ملل ناشی می شود، تلاش های بوش را برای ایجاد یك اجماع بین المللی با شكست مواجه ساخته است.

منبع : روزنامه کیهان