جراحی روی خط اینترنت

اگر به همین زودی ها شنیدید كه پزشكی از محل كارش در آمریكا یا اروپا بدون مراجعه حضوری و فقط از طریق صفحه «مونیتور»رایانه اش و اینترنت سخت ترین و پیچیده ترین عمل های جراحی را در ایران یا دورترین نقاط جهان هدایت كرده و به پایان رسانده است، شوكه نشوید، اما لازم است بدانید پیشرفت های علمی و تكنولوژیكی امروزه به این رؤیای دست نیافتنی واقعیت بخشیده است .
امروزه علم پزشكی تا آن جایی پیشروی كرده است كه فاصله میان پزشك و بیمار دیگر معنایی ندارد، از این رو جراحی «روباتیك» یكی از این پیشرفت های مهم دانش بشری به شمار می رود. در این نوع جراحی ها فرقی نمی كند فاصله بین بیمار و پزشك یك متر یا صدهاكیلومتر باشد زیرا فقط باید به روبات ها دستور داد تا عمل جراحی پیش رود. در حال حاضر مهندسان آزمایشگاه های فوق العاده پیشرفته دنیا سیستمی طراحی كرده اند كه می تواند بر عمل های جراحی از راه دور نظارت كند.
همه این ها، در حالی به جریان می افتند كه جراحان از راه های بسیار دور، فقط با پزشك حاضر در محل عمل جراحی به تعامل و مشاركت پرداخته و اظهارنظر می كنند.
جالب است بدانید همه این كارها فقط با یك كلیك برروی « موس » رایانه و استفاده از یك دستگاه انتقال فرمان های صوتی انجام می شود.
در راستای همین جراحی ها، پزشك پشت میز فرمان می نشیند و روبات ها را هدایت می كند.
روبات ها نیز گوش به فرمان جراح و بدون ایجاد هر برش یا خراشی در سطح بدن، همه حركت های دست جراح را به داخل بدن بیمار انتقال می دهند.
این نوع جراحی ها از دو دهه قبل در مراكز جراحی اروپا بویژه آلمان شكلی عملیاتی و اجرایی به خود گرفته اند.
در حال حاضر نیز بیش از ۳۵۰ مركز عمل جراحی در سراسر دنیا برای انجام جراحی های نوین از این روش ها بهره می برند.
پروفسور هرمز مهمنش، رئیس سابق مركز جراحی روباتیك دانشگاه مونیخ و از نخستین سازندگان این ابزارهای نوین جراحی روباتیك را دریچه جدیدی به سوی روش های نوین پزشكی دانست.
به گفته استاد جراحی قلب و عروق بیمارستان های آلمان و آمریكا این نوع جراحی كه مراحل نخستین خود را سپری می كند به پزشكان اجازه می دهد تا ورود های غیرضروری بدن بیمار را به حداقل برسانند.
مدیر بخش پیوند قلب مركز قلب دانشگاه مونیخ ادامه داد: انسان ها پس از هر عمل جراحی باز بجز تحمل درد مجبور به دوری بلندمدت از خانواده، دوستان از اجتماع و محیط كار هستند، اما جراحی روباتیك بازگشت انسان ها را به زندگی عادی در مدت بسیار كوتاه تر و پربازده و كم هزینه میسر ساخته است.
رئیس سابق مركز جراحی روباتیك دانشگاه مونیخ و یكی از مبدعان این روش تأكید كرد: جراحی روباتیك در رشته های مختلف جراحی های عمومی زنان، كودكان، قلب و موارد مشابه انجام شدنی است.
جراح ویژه بخش پیوند قلب دانشگاه هایدلبرگ آلمان خاطرنشان كرد: این روش جراحی علاوه بر امكان حركت آزادانه دست و دید سه بعدی پزشك، میدان تحقیق و پژوهش را برای تفكر و ابداع روش های جدید حل مشكلات پزشكی می گستراند.
●هزینه های جراحی روباتیك
به گفته پروفسور مهمنش، هزینه جراحی های روباتیك حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد بیشتر از جراحی های باز است، اما با در نظر گرفتن هزینه های مدت بستری بیمار و مصرف داروهای متفاوت و اهمیت كاهش زمان جداشدن بیمار از بستر و بازگشت او به زندگی عادی این رقم ها چندان چشمگیر به نظر نمی آیند.
●۷۰عمل جراحی روباتیك در جهان
در ۵ سال اخیر بیش از ۷۰ عمل جراحی روباتیك در سراسر جهان انجام شده است.
متخصصان علوم پزشكی معتقدند، روبات های جراح ارزش دست پزشك را حذف می كنند. آنان می گویند یك روبات جراح دارای «مقیاس» یا گذار حركتی است. یعنی اگر دست جراح در یك قوس
۵ اینچی حركت كند این لغزش در داخل بدن فقط یك اینچ خواهد بود.
روبات های جراح ، دنیای پزشكی را دگرگون كرده و تا ۱۰ سال آینده به جایی می رسند كه معده آدمیان را به اندازه دلخواه درمی آورند.
●جراحی روباتیك پس از روش های آندوسكوپیك
دكتر محسن نراقی، فلوشیپ فوق تخصصی راینولوژی و جراحی از آمریكا نیز روش های جراحی آندوسكوپیك را زمینه ساز ایجاد انقلاب نوین جراحی روباتیك بر می شمرد.
به گفته محقق برتر علوم جراحی جشنواره رازی، حدود ۲۰ سال پیش صحبت در باره خارج كردن تومورهای ناحیه قاعده جمجمه از راه بینی عجیب و شاید خنده دار به نظر می رسید. این در حالی است كه امروزه با روش های آندوسكوپیك و بدون بازكردن قاعده جمجمه و فقط از طریق بینی می توان تومورهای این ناحیه را بدون ایجاد برش و ضایعات دردناك و در زمان بستری كوتاه مدت خارج كرد.
عضو هیأت مدیره جامعه جراحان گوش، گلو، بینی و سر و گردن ایران اظهار داشت: ابداع روش جراحی روباتیك با در اختیار قراردادن سه محور فضایی به جراحان عوارض جراحی هایی مانند سر وگردن را به حداقل ممكن می رساند.
دكتر نراقی ، درشت نمایی، دقت عمل بازوهای روباتی ، كنترل حركات و لرزش دست جراح و حداقل خونریزی دراین نوع جراحی ها را از دیگر مزایای جراحی روباتیك می داند. وی با تشریح طول بلند و سوراخ باریك این گونه روبات ها، هزینه های زیاد جراحی روباتیك را از نقاط ضعف آن دانست. فلوشیپ فوق تخصصی راینولوژی و جراحی خاطرنشان كرد: در سال های ابتدای ورود جراحی های آندوسكوپیك در نواحی سر، گردن، بینی و سینوس ها بیماران عوارض زیادی متحمل شدند. بنابراین اگر جراحی روباتیك نیز پرشتاب ، بدون برنامه و پژوهش های خاص و زمینه سازی مناسب وارد كشور شوند باید منتظر عواقب خطرناك آن نیز بنشینیم. بنابراین، آموزش مهارت های جراحی كامپیوتری به جراحان باید نسبت به انجام آن چند گام فراتر باشد.
●مهم ترین مزایای جراحی روباتیك
دكتر مهران كوچك دبیر انجمن درد ایران نیز ، عوارض و خطرات جراحی روباتیك كه با نگاه و ورود دوربین به بدن صورت می گیرد را بسیار كمتر از جراحی های باز بیان كرد.
وی خاطرنشان ساخت: تكنیك های به كار رفته در این جراحی پیشرفته انسان ها را با جراحی های كمتر تهاجمی روبرو می سازد.
فلوشیپ بیهوشی و مراقبت های ویژه از دانشگاه «رنه دكارت» فرانسه یادآور شد: كاهش میزان التهاب ناشی از برش های چاقو از برترین ویژگی های جراحی روباتیك است.
دكتر كوچك ارائه آموزش های لازم به جراحان با این شیوه ها را بسیار ضروری دانست و تأكید كرد: بدون شك پزشكان ایرانی نیز زمینه انجام چنین عمل هایی را دارند. این در صورتی است كه امكانات، تجهیزات و آموزش های لازم در اختیارشان قرار گیرد. به گفته متخصصان خرید هر دستگاه جراحی روباتیك هزینه ای حدود ۲ میلیارد تومان دربردارد.
با این حال گروهی از پزشكان معتقدند: این هزینه در برابر رقم های پرداختی قبل و پس از عمل های جراحی با صرفه های چشمگیر اقتصادی همراه است.
از سوی دیگر برخی از جراحان این رقم ها را نجومی می دانند و معتقدند: برای رسیدن به وضع مطلوب هنوز راه زیادی پیش رو داریم و باید به جبران كاستی های موجود بپردازیم.
در این میان پروفسور مهمنش رئیس سابق مركز جراحی روباتیك دانشگاه مونیخ و یكی از سازندگان این ابزار كه از حامیان جدی راه اندازی این روش ها در كشور است، خود را در این راه تنها می بیند.
وی تأكید كرد: تاریخ، گذشتگان را نبخشیده و در صورت هر كوتاهی در این باره ما را نیز نخواهد بخشید. این پزشك همكاری جدی وزارتخانه های علوم و بهداشت و درمان را در پایه گذاری جراحی روباتیك در كشورمان بسیار مؤثر دانست.
مهمنش ادامه داد: «گرچه صحبت در این باره تاكنون فقط به جلسات، كنگره ها و همایش ها ختم شده است، اما به طور قطع افكار عمومی با اطلاع از امكانات این نوع جراحی ها خود خواهان ایجاد آن خواهند شد.»
●حركت شتابان هرگز
با این حال دكتر داریوش جاویدی فوق تخصص جراح قلب و عروق از دانشگاه لندن كه چندان گرایشی به این نوع جراحی كامپیوتری ندارد به خبرنگار ما گفت: هیچ دو انسانی مانند هم نیستند از این رو همواره روبات های یكسان نمی توانند در مورد انسان های گوناگون نتایج مثبتی ارائه كنند.
عضو انجمن جراحان قلب ایران و اروپا با انتقاد از گرانی بیش از حد این شیوه های جراحی تأكید كرد: در حال حاضر جراحی های آندوسكوپیك پاسخگوی نیازهای بیماران است حال آن كه جراحی روباتیك در ناحیه قلب چندان رایج نیست.
وی تصریح كرد: نبود جراحی روباتیك، ضعف مسئولان و پزشكان كشور نیست و ایرانیان با وضع فعلی نباید نگران این موضوع باشند و برای انجام چنین عمل هایی شتابانه خود را به آب و آتش بزنند.
جاویدی اظهار داشت: «با این كه مخالف ایجاد تحول نیستم، اما معتقدم حركت شتابانه به سوی علوم جدید به طور قطع آسیب رسان تر از دوری از آن خواهد بود.»

الهام آرمان

منبع : روزنامه ایران