جمعه, ۳۱ فروردین, ۱۴۰۳ / 19 April, 2024
مجله ویستا

سوره‌ ناس‌


سوره‌ ناس‌
● نزول‌ سوره‌ ناس‌
سوره‌ ناس‌ بیست‌ و یكمین‌ سوره‌ در نزول‌ وآخرین‌ سوره‌ تدوین‌ شده‌ در قرآن‌ است‌ كه‌ با ۶آیه‌، ۲۰ كلمه‌ و ۷۹ حرف‌ در شهر مكه‌ بر وجودمقدس‌ پیامبر(ص‌) نازل‌ شده‌ است‌. سوره‌های‌مكی‌ با توجه‌ به‌ شرایط پیامبر(ص‌) در شهر مكه‌ وانواع‌ دشمنی‌ كفار و مصائب‌، حسب‌ هر مورد نازل‌شده‌ است‌. «فضیل‌ بین‌ یسار» از امام‌ باقر(ع‌)روایت‌ كرده‌ است‌ كه‌: «پیامبر(ص‌) بیمار شد و دوفرشته‌ جبریل‌ و میكائیل‌ نزد وی‌ آمدند و جبرئیل‌او را تعویذ به‌ سوره‌ فلق‌ و میكائیل‌ تعویذ به‌ سوره‌ناس‌ كرد و حضرت‌ رسول‌(ص‌) از آن‌ بیماری‌ شفایافت‌».
گفته‌ شده‌ است‌ كه‌ سوره‌ فلق‌ برای‌ استعاذه‌(پناه‌ بردن‌) از ضررهای‌ جسمی‌ و سوره‌ ناس‌ برای‌استعاذه‌ از ضررهای‌ روحی‌ و روانی‌ خوانده‌می‌شود.
شناخت‌ خواص‌ سوره‌ها و معرفت‌ به‌ هنگام‌قرائت‌ آنها، علاوه‌ بر ثواب‌ اخروی‌ و مباحث‌معارف‌ آن‌، كاربرد دنیوی‌ نیز دارد; چرا كه‌ قرآن‌به‌ اعتبار اینكه‌ كلام‌ خداوند است‌، باطنهای‌ پنهان‌و رموزنا شناخته‌ای‌ دارد كه‌ آثار آنها برغیرمعصومین‌(ع‌) معلوم‌ نیست‌.
● پناه‌ به‌ پرودگار حاكم‌ و معبود
«ای‌ پیامبر; بگو از شر بدی‌ وسوسه‌ كنندگان‌ به‌پروردگار مردم‌، حاكم‌ مردم‌ و معبود مردم‌ پناه‌می‌برم‌...»
در سه‌ آیه‌ اول‌ سوره‌ ناس‌، سه‌ ویژگی‌ خداوندبر شمرده‌ شده‌ است‌ تا انسان‌ با لحاظ این‌ اواصف‌خالق‌ عالمیان‌، به‌ او پناه‌ ببرد. خداوند رب‌ مردم‌ یاصاحب‌ و مالك‌ حقیقی‌ مردم‌ است‌; زیرا او آنان‌ راخلق‌ كرده‌ و به‌ آنها حیات‌ بخشیده‌ و آنان‌ رامی‌میراند. همچنین‌ خداوند، ملك‌ و پادشاه‌ وحاكم‌ حقیقی‌ مردم‌ است‌ و اوست‌ كه‌ حاكمیت‌حقیقی‌ بر مردم‌ دارد و سپس‌ ولایت‌ حكومتی‌ را به‌انبیا، اوصیا و صالحان‌ در جامعه‌ انسانی‌ تفویض‌فرموده‌ و آنان‌ را اولیا و خلفای‌ خود در زمین‌قرارداده‌ است‌; گرچه‌ مردم‌ در طول‌ تاریخ‌بسیاری‌ از انبیا و اولیا را به‌ شهادت‌ رساندند وحكومت‌ آنان‌ را نپذیرفتند.
ویژگی‌ سوم‌ خداوند در این‌ سوره‌ البته‌ به‌معنای‌ معبود است‌ كه‌ خدواند تنها ذات‌ ربوبی‌خود را مستحق‌ عبادت‌ و بندگی‌ برای‌ مردم‌می‌داند.
نتیجه‌ آنكه‌ انسان‌ به‌ وجودی‌ كه‌ مالك‌ و حاكم‌ ومعبود اوست‌، پناه‌ می‌برد.
● از چه‌ چیزی‌ به‌ خدا پناه‌ ببریم‌؟
خداوند در سوره‌ ناس‌ می‌فرماید كه‌ از بدی‌«وسواس‌ خناس‌» به‌ او پناه‌ ببریم‌ و از او كمك‌ واستعانت‌ بجوییم‌. وسواس‌ اسم‌ مصدر وسوسه‌است‌ مانند زلزال‌ كه‌ اسم‌ مصدر زلزله‌ است‌ و دراینجا مصدر به‌ معنای‌ فاعل‌; یعنی‌ وسوسه‌ كننده‌آمده‌ است‌. وسوسه‌ به‌ معنای‌ صوت‌ خفی‌ است‌ كه‌در اینجا به‌ معنای‌ مفهوم‌ و معنایی‌ است‌ كه‌ بدون‌صدا به‌ قلب‌ و ذهن‌ انسان‌ توسط وسوسه‌ كننده‌هاخطور می‌كند و این‌ وسوسه‌ كننده‌ها، خناس‌هستند. خناس‌ از ریشه‌ خنس‌ به‌ معنای‌ بازپس‌رونده‌ و نهان‌ شونده‌ است‌ و چون‌ شیطان‌ هنگامی‌كه‌ یاد خدا شود، پنهان‌ می‌شود، او را خانس‌گویند و صیغه‌ مبالغه‌ خناس‌ دلالت‌ بر زیادی‌پنهان‌كاری‌ شیطان‌ دارد; یعنی‌ وسواس‌، كه‌ همان‌وسوسه‌ كننده‌ به‌ بدی‌ در قلب‌ و ذهن‌ انسان‌می‌باشد، پنهان‌ و مخفی‌ است‌.
● عمل‌ وسواس‌ خناس‌
آن‌گاه‌ كه‌ انسان‌ به‌ سوی‌ خداوند اراده‌نمی‌كند و از او غافل‌ می‌شود، شیطان‌ با توجه‌ به‌وجود خاصی‌ كه‌ دارد، در سینه‌های‌ مردم‌، كه‌قرارگاه‌ قلب‌ است‌، وسوسه‌ می‌كند.
وسوسه‌ زینت‌ بخشیدن‌ و نافع‌ جلوه‌ دادن‌افكار و اوهامی‌ است‌ كه‌ نتیجه‌ آن‌ در عمل‌،فتنه‌گری‌ است‌ و فتنه‌ نه‌ تنها اثرات‌ سوئی‌ برای‌فتنه‌گر دارد; بلكه‌ دیگران‌ را نیز متضرر می‌كند ودر نتیجه‌ جامعه‌ انسانی‌ را ملتهب‌ و پر از تنش‌ وآشوب‌ می‌نماید.
عمل‌ وسواس‌ خناس‌ در واقع‌ به‌ استخدام‌گرفتن‌ انسان‌ برای‌ فتنه‌گری‌ است‌ و این‌ كار را باوسوسه‌ در ذهن‌ انسان‌ انجام‌ می‌دهد.
● وسواس‌ خناس‌ كیست‌؟
قرآن‌ برای‌ بیان‌ مصادیق‌ شیاطین‌ وسواس‌خناس‌ می‌فرماید: «آنها از نوع‌ جن‌ و مردم‌هستند»; پس‌ شیطان‌ دو نوع‌ جنی‌ و انسی‌ است‌.شیاطین‌ از نوع‌ جن‌ برای‌ انسان‌ شناخته‌ شده‌نیست‌، ولی‌ شیاطین‌ از نوع‌ انسان‌ كسانی‌ هستند كه‌كفر پیشه‌ كردند و انبیای‌ الهی‌ را نپذیرفتند. آنان‌ نه‌تنها ابزار شیطان‌، بلكه‌ پاره‌ای‌ از لشكر شیطان‌هستند كه‌ مردم‌; به‌ ویژه‌ جوانان‌ را به‌ فساد، الحادو كفر می‌كشانند.
از ابان‌ بن‌ تغلب‌ از امام‌ باقر(ع‌) روایت‌ شده‌ كه‌حضرت‌ رسول‌(ص‌) فرمود: «هیچ‌ مومنی‌ نیست‌،مگر آنكه‌ قلب‌ او دو طرف‌ دارد كه‌ در یك‌ طرف‌آن‌ وسواس‌ خناس‌ نفث‌ می‌كند; یعنی‌ می‌دمد ودر طرف‌ دیگر فرشته‌ای‌ به‌ فرمان‌ حق‌، انسان‌ را به‌نیكی‌ می‌خواند و خداوند او را تایید می‌كند».
انسان‌ در باطن‌ خود ندای‌ خیر و شر را می‌یابدو برای‌ تكامل‌ و تعالی‌ باید وسوسه‌ بدی‌ را دور نهد و به‌ سوی‌ وجدان‌ پاك‌ رود.
● ثواب‌ خواندن‌ معوذتین‌
حضرت‌ امام‌ باقر(ع‌) فرمود: «هر كسی‌ در سه‌ركعت‌ نماز شب‌ شفع‌ و وتر سوره‌های‌ معوذتین‌ واخلاص‌ را بخواند، به‌ او خطاب‌ شود كه‌ای‌ بنده‌خدا مژده‌ باد بر تو كه‌ خداوند نماز وتر تو را قبول‌كرد».
منبع : خانواده سبز


همچنین مشاهده کنید