گل صدتومانی‌

●گل صدتومانی‌
۱) تاریخچه‌:
تقریباً دو هزار سال قبل در چین بوته‌ای نظر مردم را به خود جلب نمود كه آن را شویو (Sho-Yo) نام نهادند.این گل بسیار زیبا به مرور زمان در میان مردم چین مظهر قدرت‌، ثروت و سعادت شناخته شد و بعضی ازگونه‌های آن را مانند Paeonia lactiflora با طلا می‌سنجیدند. در قرن چهارم میلادی باغبانان چینی موفق‌شدند صدها واریته از گونه مورد اشاره را كه از نظر رنگ و عطر از تنوع زیادی برخوردار بودند، پدید آورند. باگذشت زمان شهرت این گل تمام نقاط چین را فراگرفت تا جایی كه لقب گل پادشاه را به خود اختصاص داد.سپس واریته‌های این گونه‌، شاعــران‌، نقاشــان و به طــور كلـی هنرمنـدان را به خود جلب كرد.در این ایام‌باغبانان اروپایی نیز گونه P. officinalisرا در كلیساها می‌كاشتند و از آن به عنوان گیاه دارویی و در رفع سینه‌درد استفاده می‌كردند. اواسط قرن هجدهم میلادی P. lactifloraاز چین وارد قاره اروپا شد و بی درنگ‌علاقمندان و پرورش دهندگان گل مشغول به كار شندند و طولی نكشید كه صدها نوع از این گل پدید آمد. دراوایل قرن بیستم میلادی انواع دو رگ گیری شده آن هم به دست مشتاقان گل رسید.
۲) گیاه شناسی‌
این گیاه از تیره آلاله Ranunculaceaeاز جنس په‌اونیا (Paeonia) و دارای گونه‌های بسیاری است‌. برگهای آن‌بزرگ و مركب و در بعضی از گونه‌ها چند بار بریدگی مشاهده می‌شود. گلهای این گیاه ساده‌، كم پر و پرپر است‌و گلهای آن سفید، زرد، سرخ و صورتی رنگ می‌باشد. ارتفاع این گیاه بین ۵۰ تا ۱۲۰ سانتیمتر و عمر آن ۵۰سال است‌.
۳) نیاز اقلیمی و نوع نگاهداری‌:
گل صدتومانی در برابر سرما مقاوم است‌. خاك آن باید غنی‌، لومی با زهكشی مناسب باشد. این نبات آفات‌دوست است و فضای زیادی را اشغال می‌كند چرا كه از رشد تقریباً زیادی برخوردار است بنابراین به موادغذایی نیاز تقریباً زیادی دارد. در مورد این گیاه استفاده از كود كمپوست به مقدار كافی و كود سوپر فسفات به‌مقدار ۱۰۰ گرم برای هر مترمربع خاك در فصل پاییز ضروری است و زمان پخش كود ازته اوره در اوایل فصل‌بهار و مقدار آن برای هر مترمربع خاك حدود ۵۰ گرم می‌باشد. كودهای شیمیایی معمولاً از سال سوم به بعددر اطراف بوته در سطح خاك پراكنده و سپس به زیر خاك فرو برده می‌شوند. استفاده از كودهای فوق علاوه بر
اصلاح خاك‌، باعث گلدهی بیشتر این نبات می‌گردد. گل صدتومانی تا زمان گلدهی (اردیبهشت و خرداد ماه‌)به آب نیاز زیادی دارد، این نیاز در فصل زمستان كاهش می‌یابد. بوته‌های بزرگ این نبات به دلیل سنگینی آن‌باید در فصل بهار به قیم بسته شوند.
۴) تكثیر:
ازدیاد گل صدتومانی از طریق بذر، پیاز، قلمه و تقسیم بوته انجام می‌گیرد. در تقسیم بوته كه سهلترین ورایجترین روش ازدیاد است و در شهریور ماه انجام می‌گیرد. بوته‌هایی در نظر گرفته می‌شوند كه قوی‌،شاداب‌، سالم و حداقل چهار سال عمر داشته باشند. برای تقسیم بوته‌، اطراف آن را با بیل كنده‌، سپس با تكیه‌دادن بوته بر بیل‌، بوته را بلند كرده‌، خاك روی ریشه را می‌شویند و سپس در محل طوقه‌، بوته را با چاقوی‌تیزی به چندین قسمت دو الی سه جواله وجود داشته باشد. پس از حذف ریشه‌های زخمی‌، بوته‌ها به زمین‌اصلی انتقال داده می‌شوند و در فاصله‌های ۱۰۰ الی ۱۲۰ سانتیمتری در عمق مناسبی كاشته می‌شوند.استفاده از مالچ در اولین زمستان پس از كاشت برای محفوظ نگهداشتن بوته جوان از سرمای زمستان توصیه‌می‌گردد. بوته‌های كاشته شده در سال اول معمولاً ریشه كمی دارند ولی در دومین سال‌، رشد سریعتری‌می‌یابند.
۵) بیماریها و آفات‌:
از بیماریهای معروف گل صدتومانی می‌توان از سفیدك سطحی (Erysiphe ranunculi) نام برد. قارچ عامل این‌بیماری بر روی برگها، پوشش آردی سفیدرنگی ایجاد می‌كند و موجب كاهش جذب نور توسط گیاه‌، و درنتیجه باعث نقصان گلدهی‌، شادابی و طراوت آن می‌گردد. عوامل رطوبت نسبی‌، حرارت و مصرف بیش ازحد كودهای ازته تاثیر فوق‌العاده‌ای بر رشد قارچ دارند. مبارزه شیمیایی با این بیماری و استفاده از قارچ‌كشهای‌گوگردی به محض مشاهده اولین علائم آغاز می‌شود و تكرار آن ضروری است‌.
كپك خاكستری Botrytis cinerea یكی از بیماریهای قارچی است كه به گل صدتومانی آسیب می‌رساند. قارچ‌عامل این بیماری در گیاه پوشش خاكستری سست و شكننده‌ای به وجود می‌آورد. برای مبارزه با این بیماری‌،استفاده از قارچ‌كشهای مسی توصیه می‌گردد. از آفات معروف این گل می‌توان از كنه پیاز و غده Rhizoglyrnusechionpus، شته‌ها و شپشكهای آردآلو نام برد.
۶) انواع گل صدتومانی‌
معروفترین گونه این گل به گل صدتومانی بوته‌ای P. lactifloraمعروف است كه خود دارای گلهای ساده وپرپر به شرح زیر می‌باشند.
الف ) گل صدتومانی بوته‌ای ساده‌:
از معروفترین واریته‌های این گونه می‌توان از Jaan Van و Duerer و Carrare و Leeuwen نام برد كه اندازه آنها۸۰ تا ۹۰ سانتیمتر است‌. زمان گلدهی آنها اواخر خرداد و رنگ آنها سفید با پرچمهای زرد رنگ است‌. درصورتی كه انواع Hari Ai و Torpilleur و Nin Granat بین ۸۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر قد دارند و گلهایشان قرمزرنگ است‌.
ب ) گل صدتومانی بوته‌ای پرپر:
از معروفترین واریته‌های این دسته می‌توان از Festiva maxima با ۱۰۰ سانتیمتر قد و گلهای سفید با لكه‌های‌قرمز و Martha bulloch با ۱۰۰ سانتیمتر قد و گلهای قرمز رنگ نام برد.
از انواع هیبرید گل صدتومانی كه زمان گلدهی آنها معمولاً اوایل خرداد ماه می‌باشد می‌توان به Seraphim با۶۰ سانتیمتر قد و گل ساده با پرچمهای قرمز و Chocolate soldier با ۸۰ سانتیمتر قد و گلهای نیمه پرپركوچك قرمز رنگ اشاره كرد.

منبع : سازمان پارک ها و فضای سبز تهران