سه شنبه, ۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 23 April, 2024
مجله ویستا

وجوب‌ پوشش‌ سر و گردن‌ زن‌ مسلمان‌


وجوب‌ پوشش‌ سر و گردن‌ زن‌ مسلمان‌
شناخت‌ احكام‌ فقهی‌ و استدلال‌ به‌ آنها بر پایه‌ مبانی‌ فقه‌ امامیه‌، تنها به‌ روشی‌ كه‌ در حوزه‌ این‌ فقه‌ طی‌سالهای‌ متمادی‌ تدریس‌ و تعلیم‌ و پژوهش‌ شكل‌ و سمت‌ و سو یافته‌، ممكن‌ و میسور است‌. اگر قرار باشدحكم‌ شرعی‌ را به‌ حوزه‌ فقه‌ امامیه‌ نسبت‌ دهیم‌، باید به‌ همان‌ سبك‌ و سیاقی‌ كه‌ احكام‌ فقهی‌ از ادله‌ شرعی‌توسط فقیهان‌ امامیه‌ طی‌ اعصار گذشته‌ استنباط می‌شده‌، عمل‌ نماییم‌ تا به‌ معرفت‌ حكم‌ شرعی‌، خواه‌ آنكه‌شناخت‌ نو و تازه‌ای‌ باشد یا اینكه‌ مانند برداشت‌ فقهای‌ گذشته‌ باشد، برسیم‌. باگذشت‌ زمان‌ و تحول‌ و تطوردر حوزه‌ فقه‌ و اصول‌، گرچه‌ از عصر حضور معصوم‌(ع‌) فاصله‌ گرفته‌ایم‌، اما به‌ سوی‌ تكامل‌ هر چه‌ بیشتر واستنباط منطقی‌ احكام‌ فقهی‌ با كمك‌گرفتن‌ از دانش‌ اصول‌، كه‌ منطق‌ فقه‌ است‌، پیش‌ می‌رویم‌ و در نهایت‌فقه‌ اجتهادی‌ یك‌ معرفت‌ علمی‌ است‌ كه‌ مبانی‌ استدلال‌ آن‌ تعریف‌ شده‌ و مشخص‌ است‌ و هیچ‌ كس‌نمی‌تواند در این‌ حوزه‌ با ادعای‌ اینكه‌ من‌ این‌ گونه‌ می‌گویم‌ یا می‌نویسم‌، حكم‌ فقهی‌ را بیان‌ كند. از سوی‌دیگر چنین‌ تحقیق‌ عمیق‌ و پژوهش‌ وسیعی‌ برای‌ همه‌ مسلمانان‌ ممكن‌ است‌; بنابراین‌ احكام‌ فقه‌ را از روی‌پیروی‌ از متخصص‌ و تقلید از مرجع‌ فقهی‌ فرا می‌گیرند و دلیل‌ حكم‌ فقهی‌ برای‌ آنان‌ فتوای‌ مرجع‌تقلیدشان‌ است‌ و مسئولیت‌ الهی‌ فتوای‌ صادر شده‌، به‌ عهده‌ مرجع‌ تقلید است‌ كه‌ با فتوای‌ او، مردم‌ به‌قانونمندی‌ فقهی‌ می‌رسند; در نتیجه‌ انسان‌ مسلمان‌ در قانونمندی‌ فقهی‌ لاجرم‌ یا مجتهد است‌، كه‌ به‌ نظرخود طبق‌ موازین‌ علم‌ فقه‌ عمل‌ می‌نماید و یا اینكه‌ در احكام‌ فقهی‌ مقلد است‌ و از فتوای‌ مرجع‌ تقلید خودپیروی‌ می‌كند.
● فتاوی‌ فقهای‌ معاصر
تمام‌ مراجع‌ تقلید شیعه‌ پوشش‌ سر، مو و گردن‌ زن‌ مسلمان‌ را واجب‌ می‌دانند و تمام‌ صاحب‌نظران‌ ومتخصصان‌ فقه‌ امامیه‌، كه‌ محل‌ رجوع‌ و استفتاء مردم‌ مومن‌ و مسلمان‌ هستند، پوشش‌ سر، مو و گردن‌ زن‌مومن‌ و مسلمان‌ را واجب‌ می‌دانند. آیات‌ عظام‌ بهجت‌، سیستانی‌، مقام‌ معظم‌ رهبری‌، فاضل‌ لنكرانی‌،تبریزی‌، نوری‌ همدانی‌، مكارم‌ شیرازی‌، شبیری‌ زنجانی‌، صافی‌ و دیگر مراجع‌ عالی‌قدر حوزه‌های‌ علمیه‌پربركت‌ قم‌، نجف‌ و مشهد براین‌ فتوا اتفاق‌ نظر دارند. متن‌ این‌ فتوا بدین‌ شرح‌ است‌: «زن‌ (مومن‌ مسلمان‌)باید بدن‌ و موی‌ خود را از مرد نامحرم‌ بپوشاند، بلكه‌ احتیاط واجب‌ آن‌ است‌ كه‌ بدن‌ و موی‌ خود را ازپسری‌ هم‌ كه‌ بالغ‌ نشده‌، ولی‌ خوب‌ و بد را می‌فهمد (و به‌ حدی‌ رسیده‌ كه‌ مورد نظر شهوانی‌ است‌)بپوشاند».
آیه‌ا... بهجت‌ درباره‌ پوشش‌ زن‌ می‌فرماید: «زن‌ باید بدن‌ و موی‌ خود را از مرد نامحرم‌ بپوشاند، اگر چه‌كمك‌ به‌ حرام‌ و قصد لذتی‌ در بین‌ نباشد، بلكه‌ احتیاط واجب‌ آن‌ است‌ كه‌ از پسر غیربالغ‌، كه‌ خوب‌ و بد رامی‌فهمد نیز، خود را بپوشاند».
آیه‌ا... سیستانی‌ می‌فرماید: «زن‌ باید موی‌ سر و بدن‌، غیر از صورت‌ و دستهای‌ خود را از مرد نامحرم‌بپوشاند و احتیاط لازم‌ آن‌ است‌ كه‌ بدن‌ و موی‌ خود را از پسری‌ هم‌ كه‌ بالغ‌ نشده‌، ولی‌ خوب‌ و بد رامی‌فهمد و احتمال‌ می‌رود كه‌ نگاهش‌ به‌ بدن‌ زن‌ موجب‌ تحریك‌ شهوتش‌ شود، بپوشاند، ولی‌ زن‌ می‌تواندصورت‌ و دستهایش‌ را تا مچ‌ از مرد نامحرم‌ نپوشاند، مگر در صورتی‌ كه‌ بترسد به‌ حرام‌ بیفتد و یا به‌ قصد مبتلاكردن‌ مرد به‌ نگاه‌ حرام‌ باشد، كه‌ پوشانیدن‌ در این‌ دو صورت‌ واجب‌ است‌» (رجوع‌ كنید به‌ توضیح‌المسائل‌مراجع‌ مطابق‌ با فتاوی‌ دوازده‌ مرجع‌ تقلید، جلد دوم‌، صفحه‌ ۴۱۷ به‌ بعد).
اكنون‌ آیا این‌ اتفاق‌ نظر بدون‌ مخالف‌ در سطح‌مرجعیت‌ شیعه‌ درباره‌ فرع‌ فقهی‌ حجاب‌، اعتماد واطمنیان‌ زن‌ مسلمان‌ را در خصوص‌ حكم‌ الهی‌ كه‌او می‌خواهد آن‌ را رعایت‌ كند، تامین‌ نمی‌كند؟
و آیا عده‌ای‌ كه‌ با حیله‌ شبهه‌افكنی‌ سعی‌ درچاره‌سازی‌ بی‌حجابی‌ یا بدحجابی‌ خود دارند وبه‌ یك‌ رای‌ ناقابل‌ در مقابل‌ آراء مراجع‌ تمسك‌معنی‌داری‌ جستند، از درك‌ حقیقت‌ عاجزند یااینكه‌...؟
● ادله‌ قرآنی‌ حجاب‌ زن‌ مسلمان‌
خداوند در آیه‌ ۵۹ سوره‌ «احزاب‌» كه‌ بعضی‌آن‌ را به‌ گمان‌ باطل‌ ظاهر در عدم‌ وجوب‌ پوشش‌دانسته‌اند، خطاب‌ به‌ پیامبر(ص‌) درباره‌ زنان‌ ودختران‌ آن‌ حضرت‌ و همچنین‌ زنان‌ مومنان‌می‌فرماید: «یا ایها النبی‌ قل‌ لازواجك‌ و بناتك‌ ونساء المومنین‌ یدنین‌ علهین‌ من‌ جلابیبهن‌ ذلك‌ادنی‌ ان‌ یعرفن‌ فلایوذین‌ و كان‌الله‌ غفورارحیما»; «ای‌ پیامبر به‌ زنان‌ مومنان‌ (به‌ وقت‌بیرون‌ رفتن‌ از خانه‌) بگو خودشان‌ را با جلابیبشان‌بپوشند، این‌ كار (پوشیدن‌) نزدیكتر است‌ به‌ اینكه‌به‌ عفت‌ و پاكدامنی‌ شناخته‌ شوند تا توسط افرادفاسد اذیت‌ و آزار نشوند و خداوند آمرزنده‌ ومهربان‌ است‌».
«علامه‌ شعرانی‌» و «استاد محمد قریب‌» دردائره‌المعارف‌ لغات‌ قرآن‌ واژه‌ «ادنا» را به‌ نقل‌ ازمفسر بزرگ‌ «شیخ‌ ابوالفتوح‌» به‌ معنای‌ «چادر به‌خویش‌ پیچیدن‌» ترجمه‌ نمودند كه‌ سر و بدن‌پوشیده‌ شود و «جلباب‌» را به‌ چادر (مقنعه‌ یاروسری‌ بلند) معنی‌ كردند كه‌ جمع‌ آن‌ «جلابیب‌»می‌شود. حال‌ با این‌ توضیح‌ آیا آیه‌ ۵۹ سوره‌«احزاب‌» برعدم‌ وجوب‌ پوشش‌ دلالت‌ می‌كند یااینكه‌ امر الهی‌ مبنی‌ برپوشش‌ دلالت‌ بر وجوب‌دارد؟ از سوی‌ دیگر قائل‌ به‌ استحباب‌ پوشش‌ سر وگردن‌ معترف‌ است‌ كه‌ آیات‌ و روایاتی‌ نیز وجوددارند كه‌ لزوم‌ پوشش‌ سر را یادآوری‌ می‌كنند،البته‌ (به‌ نظر ایشان‌ در این‌ مورد) مقتضای‌ جمع‌عرفی‌ بین‌ دلایل‌ وجوب‌ و دلایل‌ عدم‌ وجوب‌(همان‌ آیه‌ ۵۹ به‌ نظر ایشان‌) تصرف‌ در مدلول‌آنهاست‌. به‌ نظر ایشان‌ اگر به‌ این‌ قاعده‌ عمل‌ شود،نتیجه‌ آیات‌ و روایات‌ (دال‌ بر وجوب‌) نیز مویدعدم‌ وجوب‌ پوشش‌ سر و گردن‌ و تنها استحباب‌ راثابت‌ می‌كند... به‌ راستی‌ كه‌ چه‌ استنباطی‌فرمودند در حالی‌ كه‌ آیه‌ ۵۹ سوره‌ «احزاب‌»امر خداوند به‌ پوشش‌ زنان‌ و دختران‌ پیامبر وزنان‌ مومنان‌ است‌; بنابراین‌ این‌ آیه‌ در شمارادله‌قرآنی‌ وجوب‌ پوشش‌ زنان‌ مسلمان‌ است‌.
منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان


همچنین مشاهده کنید