سه شنبه, ۲۹ اسفند, ۱۴۰۲ / 19 March, 2024
مجله ویستا

تفسیر سوره همزه


تفسیر سوره همزه
● نزول سوره‌ همزه‌
سوره‌ همزه‌ با یكصد و سی‌ و سه‌ كلمه‌ و نه‌ آیه‌سی‌ و دومین‌ سوره‌ قرآن‌ در نزول‌ و یكصد وچهارمین‌ سوره‌ در تدوین‌ قرآن‌ است‌ كه‌ در شهرمكه‌ بر وجود مقدس‌ پیامبر اسلام‌ (ص‌) نازل‌ شده‌است‌. روزی‌ «اخنس‌ بن‌ شریق‌ ثقفی‌» غیبت‌حضرت‌ رسول‌ (ص‌) را در حضور «ولیدبن‌ مغیره‌»و «ولید» می‌كرد و آن‌ را با خشنودی‌ و راحتی‌غیبتها را می‌شنیدند كه‌ ناگهان‌ حضرت‌ رسول‌ (ص‌)بر آنان‌ گذشت‌ و آنها با دست‌ و چشم‌ بر حضرت‌ایشان‌ طعنه‌ می‌زدنند و بر این‌ تمسخر و تحقیرشادمان‌ بودند و به‌خاطر همین‌ بی‌ادبی‌ خداوندسوره‌ همزه‌ را در شهر مكه‌ نازل‌ فرمودند.
● تهدید الهی‌
وای‌ بر هر غیبت‌ كننده‌ وطعنه‌ زننده‌. «همزه‌»وزن‌ مبالغه‌ است‌ در اصل‌ این‌ لغت‌ به‌ معنای‌شكستن‌ است‌. شخص‌ غیبت‌ كننده‌، شخص‌ غایب‌را با حرف‌ها و نیشهای‌ كلامش‌ می‌شكند و همزه‌ به‌كسی‌ گفته‌ می‌شود كه‌ در پشت‌ سر غیبت‌ می‌كند و«لمزه‌» به‌ كسی‌ گفته‌ می‌شود كه‌ در پیش‌ روعیب‌جویی‌ و با چشم‌ و سر و ابرو اشاره‌ و تحقیر وتوهین‌ كند و خداوند با لحن‌ تهدید ولیدبن‌ مغیره‌و اخنس‌ را مورد عتاب‌ و ملامت‌ قرار داد.
● تفكر باطل‌ كفار
كافر عیب‌جوی‌، كسی‌ است‌ كه‌ مالی‌ راجمع‌آوری‌ كرد و آن‌ را به‌ حساب‌ خود می‌شماردو چنین‌ می‌پندارد كه‌ مال‌ و دارائی‌ او موجب‌خلود و جاودانگی‌اش‌ در دنیا می‌شود. در خبرآمده‌ كه‌ اخنس‌ از كفار متمكن‌ شهر مكه‌ بود كه‌چهار هزار دینار سرخ‌ داشت‌ و چنان‌ به‌ دینارهای‌خود حریص‌ بود كه‌ لحظه‌ای‌ از آنها جدا نمی‌شدو همواره‌ بر این‌ گمان‌ باطل‌ بود كه‌ با این‌ دارایی‌عظیم‌ هرگز به‌ سوی‌ فنا و نابودی‌ نمی‌رود.
● خبر خداوند از جهنم‌
هرگز این‌ طور نیست‌ كه‌ كافران‌ می‌پندارند باكثرت‌ مال‌، خلود در دنیا دارند، بلكه‌ به‌طور قطع‌در آتش‌ جهنم‌ حطمه‌ افكنده‌ می‌شود. «حطمه‌»از ماده‌ حطم‌ به‌ معنای‌ مالیدن‌ و خرد كردن‌ است‌كه‌ در اینجا مقصود، دركات‌ دوزخ‌ است‌ كه‌ انسان‌گناهكار را در خود خرد می‌كند و خداوند درباره‌حطمه‌ می‌فرماید: «شما را چه‌ دانا گردانید تابدانی‌ حطمه‌ چیست‌؟»
آتش‌ برافروخته‌ خداوند است‌، آتشی‌ كه‌ برقلب‌ها چیره‌ و مستولی‌ شود، كنایه‌ از آنكه‌ تااعماق‌ وجود انسان‌ را بسوزاند. به‌درستیكه‌ آن‌آتش‌ بر كافران‌ بسته‌ می‌شود و به‌صورت‌ستون‌های‌ كشیده‌ شده‌ است‌ كه‌ جایگاه‌ و محل‌استقرار كافران‌ است‌.
● موحدان‌ گناهكار در جهنم‌
«عیاشی‌» با اسناد خود امام‌ صادق‌ (ع‌) نقل‌فرمودند كه‌ موحدان‌ خداپرست‌، اما گناهكار ومعصیت‌ پیشه‌ نیز به‌ جهنم‌ می‌روند و كافران‌ ومشركان‌ از روی‌ تحقیر و تمسخر به‌ آنان‌ می‌گویند:«شما كه‌ توحید را متعقد بودید چرا اكنون‌ درجهنم‌ هستید؟ پس‌ معلوم‌ می‌شود كه‌ توحید برای‌شما فایده‌ای‌ نداشته‌ است‌ و عذاب‌ دوزخ‌ را ازشما دفع‌ نكرده‌ است‌ و كفر ما و توحید شما یكسان‌بود».
حق‌تعالی‌ این‌ سرزنش‌ را برای‌ موحدان‌گناهكار خود نپسندد و ملائكه‌ را امر فرماید تاشفاعت‌ آنان‌ كنند پس‌ فرشتگان‌ شماری‌ را به‌ امرالهی‌ شفاعت‌ كنند و بعد از آن‌ خداوند به‌ انبیا امرفرماید تا گناهكاران‌ امت‌ خود را شفاعت‌ كنند وانبیا نیز چنین‌ كنند و جمعی‌ دیگر از جهنم‌ آزادمی‌شوند سپس‌ به‌ مومنان‌ بهشتی‌ خطاب‌ می‌رسدكه‌ عاصیان‌ اهل‌ توحید را شفاعت‌ كنید آنان‌ نیزجمعی‌ دیگر را شفاعت‌ كنند تا آنكه‌ در پایان‌ ذات‌خداوند فرماید: «انا ارحم‌الراحمین‌ اخوجوابرحمتی‌» من‌ ارحم‌الراحمین‌ هستم‌ به‌ رحمت‌ من‌از جهنم‌ خارج‌ شوید. در این‌ لحظه‌ تمام‌ موحدان‌واقعی‌ اما معصیت‌ كار از آتش‌ دوزخ‌ خارج‌می‌شوند و بعد، از ستون‌ها آتش‌ سوزان‌ كشیده‌شود و درهای‌ آتشین‌ بر كفار بسته‌ شود و به‌خداقسم‌ كه‌ كفار در میان‌ آتش‌ برای‌ همیشه‌ باقی‌ بمانندو هرگز از آن‌ رهایی‌ نیابند.
● ثواب‌ خواندن‌ سوره‌ همزه‌
«ابی‌بن‌ كعب‌» از پیامبر اسلام‌ (ص‌) روایت‌كردند كه‌ هركس‌ این‌ سوره‌ را بخواند حق‌تعالی‌ به‌عدد هر كسی‌ كه‌ پیامبر و اصحابش‌ را مسخره‌كرده‌، ده‌ حسنه‌ برای‌ او بنویسند و «ابا بعید» ازامام‌ صادق‌ نقل‌ كرده‌ است‌ هركس‌ این‌ سوره‌ را درفرائض‌ بخواند فقر از او زایل‌ می‌شود و روزی‌وی‌، فراخ‌ می‌شود و از مرگ‌ بد در امان‌ خواهدبود.
منبع : خانواده سبز


همچنین مشاهده کنید