از خدا چه بخواهیم؟

انسان در همهٔ امور محتاج خداوند است و برای برآورده شدن حاجت نباید متكی به وسایل و وسایط عادی و ظاهری باشد. هر چه هست از خداست، هر چند خداوند نعمت‌های خود را با واسطه به بندگان می‌رساند. در حدیث قدسی آمده است: خداوند به موسی فرمود: هر چه را كه احتیاج داری از من بخواه حتی علف گوسفند و نمك طعامت را.[۱] امّا بهتر است وقتی بندهٔ محتاج در مقابل خداوندی بی‌نیاز می‌ایستد و از او درخواست می‌كند، نعمت‌های بزرگ و ارزشمند بخواهد چرا كه برای خداوند، اعطای نعمت هیچ زحمتی ندارد و كوچك و بزرگ آن نزد خداوند مساوی است. در اینجا با توجه به روش معصومین ـ علیهم السّلام ـ به چند نمونه اشاره می‌كنیم:
۱) دعا برای والدین
پدر و مادر واسطهٔ به وجود آمدن انسان هستند و همچنین بیشترین زحمات هر شخصی برعهدهٔ والدین اوست، لذا در اسلام احترام و نیكی به آنها بسیار مورد تأكید قرار گرفته است، چنان كه در آیات مختلف قرآن،[۲] بعد از امر به عبادت خدا و شریك قرار ندادن برای او، امر به احسان به والدین شده است. و از آنجا كه انسان هر چه به والدین خود خدمت كند، از عهدهٔ سپاس از زحمات آنان بر نمی‌آید، یكی از راه‌های جبران زحمات، دعای خیر در حق آنان است. چنان كه حضرت ابراهیم و نوح ـ علیهم السّلام ـ برای والدین خود طلب مغفرت می‌كنند.[۳] و امام سجاد ـ علیه السّلام ـ در صحیفهٔ سجادیه دعایی مخصوص در حق والدین دارد.[۴]
۲) طلب خیر برای دیگران
پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‌فرمایند: وقتی دعا می‌كنید برای عموم مردم دعا كنید كه باعث اجابت دعاست.[۵] خداوند نه از برآوردن حاجات ناتوان است و نه در اعطای آن بخل می‌ورزد: پس اگر كسی برای دیگران خیر بخواهد، خداوند به خاطر خیرخواهی او برای دیگران، حاجت او را برآورده می‌كند.
۳) داشتن فرزند صالح
یكی از سعادت‌های هر پدر و مادری، داشتن فرزند صالح است كه باعث سربلندی آنان در دنیا و آخرت می‌شود، به همین سبب ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ از خداوند درخواست فرزند صالح و مؤمن می‌كردند. حضرت زكریا ـ علیه السّلام ـ از خداوند طلب فرزند پاك و طیب می‌كند.[۶] حضرت ابراهیم ـ علیه السّلام ـ بعد از حمد و ستایش خدا، برای داشتن فرزند، از خداوند می‌خواهد فرزندانش را از نمازگزاران قرار دهد.[۷]
۴) سلامتی و ظهور امام زمان (عج)
وقتی امام زمان (عج) ظهور كند، هرگونه ظلمی برچیده می‌شود، و عدل سراسر زمین را فرا می‌گیرد، عقلها كامل می‌شود و هیچ كس به دنبال گناه نمی‌رود، بركت بر بندگان به سبب اعمال خیر و گناه نكردن نازل می‌شود و فقر ریشه‌كن می‌گردد و حتی مردم برای انجام عمل خیر به دنبال فقیر می‌گردند، ولی كسی را نمی‌یابند. چه آرزویی بزرگتر از زندگی كردن در چنین اجتماعی كه سعادت دنیا و آخرت همه در آن است و چه سعادتی بالاتر از اینكه انسان در حكومت امام زمان (عج) زندگی كند.
لذا دعا برای سلامتی و تعجیل در ظهورشان از بزرگترین دعاهاست كه حقیقتاً خواستهٔ قلبی همهٔ شیعیان است. به سبب عظمت حكومت دل جهانی آن حضرت، حتی ائمه معصومین ـ علیهم السّلام ـ نیز برای سلامتی و ظهور ایشان دعا می‌كردند. امام رضا ـ علیه السّلام ـ برای سلامتی حضرت صاحب الامر دعایی را می‌خواندند و به مردم نیز سفارش می‌كردند، برای سلامتی آن حضرت دائماً این دعا را بخوانند.[۸] و امام زمان (عج) در عصر غیبت صغری در نامه‌ای به یكی از اصحاب خود می‌فرمایند: برای تعجیل در فرج بسیار دعا كنید چرا كه آن فرج خود شما خواهد بود.[۹]
۵) بهترین بنده بودن
كمال هر انسان در بندگی خداوند است. چنان كه در قرآن كریم آمده است: ما جن و انس را فقط برای عبادت و بندگی خود آفریدیم.[۱۰] از آنجا كه رسیدن به كمال بندگی مستلزم ترك هواها و خواهش‌های نفسانی است، لذا در راه رسیدن به آن باید از خداوند درخواست كمك و یاری كرد. چنان كه امام سجاد ـ علیه السّلام ـ می‌فرمایند: خدایا مرا به كاملترین درجهٔ ایمان برسان.[۱۱] و حضرت علی ـ علیه السّلام ـ در دعای كمیل می‌فرماید: خدایا مرا از بهترین بندگان خود قرار ده.
۶) حفظ اسلام
اسلام ناب از بزرگترین نعمت‌های الهی است كه به بشر ارزانی شده است. دینی است جامع برای تمام ابعاد زندگی انسان، هم راهكارهای خوشبختی انسان در دنیا را بیان می‌كند، و هم برنامه‌های سعادت در آخرت را، عمل به دستورات آن هم آرامش روانی فرد را تأمین می‌كند و هم باعث آسایش و امنیت اجتماع می‌شود. ارزش این نعمت الهی به حدی است كه برای پایدار ماندن آن هزاران و بلكه میلیونها نفر جان خود را از دست داده‌اند و معصومین ـ علیهم السّلام ـ به عنوان بزرگترین افراد بشریت، به خاطر بقای اسلام خون‌شان بر زمین ریخته شده است. لذا دعا برای حفظ این مكتب الهی از مهمترین وظایف هر مسلمان است.
۷) عافیت و عاقبت به خیری
از بزرگترین نعمتهای الهی سلامتی و عافیت است: سلامتی دین و بدن، دنیا و آخرت. هر چند خداوند بدون درخواست به بندگان خود سلامتی می‌دهد امّا باید با دعا كردن هم عافیت دین و آخرت خود را بخواهد و هم باعث بقای آن تا آخر عمر باشند، تا مبادا در طول زندگی این عافیت از بین برود و عاقبت انسان با بی‌دینی و ذلت دنیا و آخرت همراه باشد. امام سجاد ـ علیه السّلام ـ می‌فرمایند: خدایا طعم عافیت را تا آخر عمر به من بچشان.[۱۲] و در دعایی كه به دعای عافیت و شكر معروف است، می‌فرمایند: خدایا بین من و عافیت در دنیا و آخرت جدایی مینداز.[۱۳]
۸) طلب توبه و محو آثارگناه
معصیت علاوه بر عذاب اخروی، آثار سوئی نیز در همین دنیا دارد كه باعث می‌شود انسان هر چه بیشتر از معنویات دور باشد و توفیق اطاعت از او سلب شود. برای همین درخواست از بین رفتن آثار گناهان گذشته بر توفیق عبادت بیشتر در آینده، از دعاهای پراهمیت است. امام سجاد در دعایی آموزنده برای شیعیان، می‌فرمایند: «خدایا، مرا از پلیدیهای گذشته پاك كن و آثار سوء آنها را نیز از بین ببر.»[۱۴]
۹) طلب رزق حلال
قرآن كریم در موارد متعددی[۱۵] امر به خوردن روزی حلال كرده است. در آیهٔ ۱۶۸ سورهٔ بقره می‌فرماید: یا ایها الناس كلوا فی الارض حلالاً طیبا و لاتتبعوا خطوات الشیطان إنّه لكم عدوٌّ مبین. تأكید قرآن به این دلیل است كه غذای جسم در نفس و روح انسان تأثیر مستقیم دارد، لذا ائمهٔ معصومین در موارد بسیاری از خداوند درخواست رزق حلال و طیب می‌كردند، چنان كه امام باقر ـ علیه السّلام ـ در دعای سمات می‌فرمایند: «خدایا، روزی حلالت را بر من زیاد كن».[۱۶] و امام صادق ـ علیه السّلام ـ می‌فرمایند: «خدایا، بر من و خانواده‌ام از بركت آسمانها و زمین روزی پاك و حلال فراوان نازل كن تا به واسطهٔ آن از بندگانت بی‌نیاز شوم.»[۱۷]
۱۰)طلب عدم
خداوند در قرآن كریم به پیامبر خود امر به دعا می‌كند و می‌فرماید: «بگو؛ پروردگارا علم مرا زیاد كن.»[۱۸] و حضرت سجاد ـ علیه السّلام ـ هر شب در ضمن دعاهای خود می‌فرمودند: «خداوندا به من عقل كامل، قلب پاك و علم فراوان عطا فرما.»[۱۹]
در پایان اشاره به این نكته لازم است كه با توجه به توصیه‌ها و سنت معصومین ـ علیهم السّلام ـ، ‌بر حسب فقر و نیاز ما به خداوند متعال در تمام امور مادی و معنوی، كلی و جزئی و در تمامی لحظات، تمامی نیازها و حاجاتمان را از حقتعالی بخواهیم و بس، و در این صورت است كه زندگی ما نورانی و متبرك و الهی می‌گردد. «اللهم وفقنا لما تحب و ترضی».

حسن منتظری
[۱] . شیخ حر عاملی، وسایل الشیعه، ج ۷، ص ۳۲.
[۲] . بقره، ۸۳؛ نساء، ۳۶؛ انعام، ۱۵۱؛ اسراء، ۲۳.
[۳] . ابراهیم، ۴۱؛ نوح، ۲۸.
[۴] . صحیفه سجادیه، دعای ۲۴.
[۵] . علامه مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۰، ص ۳۱۳.
[۶] . آل عمران، ۳۸.
[۷] . ابراهیم، ۵۰.
[۸] . ابراهیم بن علی عاملی كفعمی، البلد الامین، ص ۸۱.
[۹] . ابومنصور احمد بن علی الطبرسی، الاحتجاج، ص ۴۷۱.
[۱۰] . الزاریات، ۵۶.
[۱۱] . صحیفهٔ سجادیه، دعای مكارم الاخلاق.
[۱۲] . صحیفهٔ سجادیه، دعای ۴۸.
[۱۳] . صحیفهٔ سجادیه، دعای ۲۳.
[۱۴] . صحیفهٔ سجادیه، دعای ۱۵.
[۱۵] . مائده، ۸۸؛ انفال، ۶۹؛ نحل، ۱۱۴.
[۱۶] . مفاتیح الجنان، دعای سمات.
[۱۷] . من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج ۱، ص ۵۰۱.
[۱۸] . طه، ۱۱۴.
[۱۹] . ابراهیم بن علی عاملی كفعمی، المصباح، ص ۶۳.

منبع : سایت اهل بیت