هنر ، عرضه و تقاضا

عرصه و تقاضا ، قانون بنیادین بازارهای تجارت است و بظاهر بسیار ساده می نماید . كالایی به بازار عرضه می شود كه خریدار داشته باشد و میزان تقاضاست كه میزان تولید و عرضه كالا را تعیین می كند ؛ اما تقاضا چگونه ایجاد می شود ؟ آیا نیاز مصرف كنندگان تعیین كننده میزان تقاضاست ؟ در اینجاست كه نقش تبلیغ تجاری آشكار می شود . تبلیغات و فرهنگ سازی باید زمینه های روانی و اجتماعی برای نیازهای جدید پدید آورد و تقاضای مصرف و در واقع ذهنیت و اراده مصرف كنندگان را در جهت منافع سران بازار تجارت سامان دهد .
یعنی تولید و عرضه كالای تجاری تابع پسند و اراده خریداران نیست . بلكه جامعه مصرف كنندگان و خریداران تابع اراده تولیدكنندگان و تاجران و نیازهایش دستخوش شعبده بازیهای شگفت تبلیغات تجاری است .
ارزیابی این بازی شگفت . از منظر اخلاقی و انسانی نیازمند مطالعه و تامل است ؛ اما آنچه از این شگفت تر است این كه همین شعبده بازی عرضه و تقاضا بتدریج به عرصه های فرهنگی و هنری وارد شده است و فرهنگ و هنر را كه تنها فراخنای انسانیت و استقلال و آزادگی مردمان این روزگار دشوار است به تسخیر خود در آورده است .
گویی انسان امروز كه در ساده ترین و شخصی ترین انتخاب های خویش نظیر انتخاب نوع پوشاك و آرایش سر و صورت نیز تابعی است از آنچه سردمداران بازارهای تجاری جهان برای او رقم زده اند . اینك در حوزه فرهنگ و هنر هم در حصار بازیهای تبلیغاتی و شعبده شگفت انگیز عرضه و تقاضا گرفتار شده است .
موسیقی ، سینما ، نقاشی ، تئاتر ، شعر ، رمان و ... حتی مباحث مربوط به فلسفه و الهیات اینك در زمره كالاهای بازار فرهنگ و هنر هستند و باید تابع منطق عرضه و تقاضا باشند .
به این ترتیب هنرمندان و اندیشمندان به جای آن كه راهگشا و راهنما باشند . تابع پسند بازار می شوند . آن هم نه پسند و تمایل طبیعی انسان ها بلكه آنچه سردمداران شعبده عرضه و تقاضا پسندیده اند و به مدد شگردهای تبلیغاتی و فضاسازی های رسانه ای و مطبوعاتی ، به عنوان كالای فرهنگی پرطرفدار معرفی كرده اند .
تبعیت از پسند همگانی به ظاهر معقول و منطقی می نماید بویژه در برنامه ریزی های مربوط به رسانه های فراگیر ، تاثیر پسند همگانی در گرایش ها و انتخاب ها انكارناپذیر است ؛ اما سخن بر سر این است كه رسانه های فراگیر قوی ترین امكانات را برای جهت دهی پسند همگانی در اختیار دارند و در واقع آنچه به عنوان اقبال مطرح می شود .
همان چیزی است كه برنامه ریزان رسانه های فراگیر قبلا برای ترویج عمومی برگزیده اند و توانایی های تاثیرگذار ارتباطی را به خدمت آن در آورده اند . به بیان دیگر چهره های مطرح و آثار هنری پرطرفدار همانها هستند كه رسانه های فراگیر مطرح و تكرار كرده اند و به شهرت رسانده اند ؛ بنابراین طبیعی است كه نظرسنجی ها و آمارها نشانگر تبعیت برنامه های ایشان از پسند همگانی باشد .

منبع : مرکز اطلاع رسانی خانواده شمیم