نگاهی به موزه هنرهای معاصر فلسطین در تهران

خیابان مظفر بعد از میدان فلسطین كمی دور تر از سفارت فلسطین در ایران است برای آنهایی كه هنرهای تجسمی را دوست دارند یك خیابان با خاطره هایی از عكس، مجسمه و نقاشی است، بعد از مؤسسه فرهنگی هنری صبا كه با چندین گالری به یك مركز بزرگ هنری تبدیل شده است، ساختمان موزه هنرهای معاصر فلسطین در آن طرف خیابان خودنمایی می كند. عمارتی كه با معماری ایرانی، زیبایی به آن خیابان بخشیده است و در ظهر یكی از روزهای آخر مرداد ماه ساختمان این موزه با نام هنرهای معاصر فلسطین با طراحی و اجرای فرهنگستان هنر افتتاح شد.
برگزاری چهار نمایشگاه رسمی در عمر كوتاه این موزه، نشان از استقبال هنرمندان و علاقه مندان به هنرهای تجسمی از این موزه دارد. این روزها موزه هنر های معاصر فلسطین به یاری موزه هنرهای معاصر تهران رفته است و آثار نقاشی هنرمندان نسل اول انقلاب و هنرمندان جبهه و جنگ را در كنار نقاشی های هنرمندان جوان به نمایش در آورده است. این نمایشگاه كه با نام هنرهای تجسمی مقاومت برگزار می شود تا ۲۶ آذرماه برپا خواهد بود.
از پله ها بالا می رویم و در سرسرای نگارخانه ای عمارت تابلوهایی كه به روی دیوار استواراند و تصویری از مقاومت را به نمایش گذاشته اند خیره می شویم. انگار صدای الله اكبر از فوج آدم هایی كه در تصویر غرق خون شده اند را می شنوی ، نگاه نگران مادر كه آنطرف ترش نشانه كاج پرچم لبنان نمایان است را می بینی، همه چیز در این جا نفس مقاومت است.
هشت نگارخانه تو در تو در سه طبقه در عمارتی در جنوب خیابان فلسطین، موزه ای است برای نمایش پاسداشت مقاومت در جهان. این عمارت تا چند سال پیش متروك بود، اما امروز اگر وارد این محل شوید، چشمتان به مجسمه هایی می افتد كه نشان از هنر مقاومت مردمی دارد كه سال هاست برای دفاع از سرزمین خود با اشغالگران سرزمین پیامبران جنگیده اند و در راه پاسداشت سرزمین اجدادی و بازپس گیری سرزمین های اشغالی جان باختند.
در موزه فلسطین هنر مردمی و هنر مندانی چون ناجی العلی كه جان خود را همراه «حنظله»، پسر بچه ای كه با لباس پاره به مردم جهان پشت كرده بود، در راه احقاق حق ملت خود به تیر صهیونیست اشغالگر سپرد به نمایش در می آید.
این موزه تنها موزه در جهان است كه با نام فلسطین، آثار تجسمی هنرمندان فلسطینی و دیگر كشورها را به نمایش در می آورد. محبوبه پلنگی با شروع به كار این موزه چهار ماه مدیر این مجموعه هنری شده است، او درباره این موزه می گوید: این موزه نخستین موزه هنر معاصر فلسطین در جهان است كه می تواند تصویرگر مظلومیت و مقاومت فرزندان انتفاضه در سرزمین پیامبران باشد: موزه هنرهای معاصر فلسطین تنها موزه است كه با موضوع فلسطین فعالیت می كند.
بی تردید اهداف درست و نیت صحیحی برای راه اندازی و اختصاص دادن این مجموعه به هنرهای معاصر فلسطین، پس از مقاومت نیم قرنی فلسطینی ها وجود داشته است.
اندیشه راه اندازی این موزه در زمان برگزاری نمایشگاه بین المللی «هنر مقاومت» توسط فرهنگستان هنر شكل گرفت. سال ۸۱ فرهنگستان در پی حمایت از انتفاضه مردم فلسطین اقدام به برپایی نمایشگاه بین المللی هنر مقاومت در مؤسسه فرهنگی هنری صبا كرده. در این نمایشگاه بیش از یك صد اثر ارزشمند با موضوع مقاومت و فلسطین به نمایش گذاشته شد. آن روز ها این نمایشگاه كه با حضور پر رنگ هنرمندان ایرانی و فلسطینی برپا شده بود با استقبال چشمگیر مردم روبرو شد. مسئولان فرهنگستان هنر پس از این نمایشگاه طرح اولیه تأسیس موزه ای به نام فلسطین را مطرح كردند. به همین منظور ۶۵ اثر از هنرمندان برجسته خریداری شد؛ این آثار متعلق به بهترین نقاشان فلسطینی رانده شده از سرزمین مادری و مقیم در كشور سوریه، لبنان و اردن بود. پس از خریداری آثار ، طرح به مرحله اجرایی رسید. فرهنگستان كه از سال ۸۳ عمارت موزه را از شهرداری گرفته بود، مرحله بازسازی و مرمت ساختمان را برای اجرایی كردن موزه هنرهای معاصر فلسطین آغاز كرد.
طراحی و معماری این ساختمان كه برعهده مهندس موسوی بود با تغییرات اساسی و مناسب با سازه، برای كاربری موزه ای دائمی انجام شد.
در سرسراهای هشت گالری موزه طاق و قوس های معماری ایران و مؤلفه های شاخص در طراحی نگارخانه های صبا، آیینه و خیال به چشم می آید و پیوندی میان این چند موزه درمعماری ایران دیده می شود.
حالا كه در این چند ماهه سه نمایشگاه بزرگ در موزه هنرهای معاصر فلسطین برپا شده است و موزه با نام دائمی فعالیت خود را ادامه می دهد بحث آینده موزه و جایگاه گنجینه موزه كه در شكل استاندارد همه موزه های دنیا تعریف خود را دارد مطرح می شود.
مدیر این موزه از خریداری همان آثار كه در نمایشگاه مقاومت ارائه شد سخن می گوید، او عنوان می كند ، ۳۰۰ اثر گرافیكی در گنجینه موزه موجود است كه برگزیده بخش ویژه فلسطین در نخستین دوسالانه پوستر معاصر جهان اسلام است. همچنین ۱۲ اثر حجم و مجسمه ساخته شده از چوب ، فلز و ... با موضوع نبرد، پیروزی و مقاومت در گنجینه موزه هنرهای معاصر فلسطین نگهداری می شود.
در میان فعالیت هایی كه در برنامه موزه هنرهای معاصر فلسطین دیده می شود عنوان «دبیرخانه دائمی دوسالانه های معاصر جهان اسلام» از مهمترین فعالیت های این موزه به شمار می آید.
این دبیر خانه به دنبال برگزاری موفقیت آمیز دو سالانه های نقاشی و پوستر جهان اسلام در مؤسسه فروش هنر صبا و موزه فلسطین راه اندازی شد.
با این حال مسئولان این موزه، مركز بین المللی هنر معاصر جهان اسلام را راه اندازی كردند تا در آینده مركزیت هنرجهان اسلام در موزه هنرهای معاصر فلسطین شكل بگیرد.
و در میان صحبت های مدیر موزه هنرهای معاصر فلسطین از اهداف موزه سخن بسیار دیده می شود. او معتقد است كه ساماندهی، جهت بخشی و عرضه كلیه آثار هنری با مضمون حماسه، جهاد و مقاومت مردم فلسطین از اهداف مهم موزه است.
پلنگی می گوید، ایجاد زمینه برای اشاعه هنرمقاومت در سطح جهان و شكل گیری یك جریان فكری و فرهنگی با مشاركت هنرمندان جهان اسلام و ترسیم چهره درخشان حماسه و جهاد مردم فلسطین از دیگر اهداف موزه است.
طراحان این موزه قصد دارند تا موزه هنرهای معاصر فلسطین را مركز انتقال تجارب و دستاوردهای هنری هنرمندان مسلمان، و بزرگ ترین مركز هنر مقاومت در جهان اسلام تبدیل كنند.
این موزه محلی است تادفاع مردم فلسطین را به نمایش بگذارد، تصویر مقاومت در برابر ظلم، زبان هنر است كه می تواند حمایت و پشتیبانی و همدردی فلسطین اشغال شده باشد و در این حمایت هنرمندان سراسرجهان از حقوق مردم فلسطین از پای نخواهند نشست.و آخر كلام این موزه برای تبیین و تثبیت هنر مقاومت به فعالیت خود ادامه خواهد داد.

عماد روشن

منبع : روزنامه ایران