سن که رسید به ۶۵...

شما چند سال دارید؟ ۶۰، ۶۵، ۷۰، اینها همه سن شناسنامه‌ای شما هستند، در واقع شما همان سنی را دارید كه احساس می‌كنید. چون پیری در ذهن انسان است. با روحیه مثبت جوانتر می‌شوید و شور و انرژی بیشتری را در وجودتان احساس می‌كنید. در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های علمی و پزشكی افزایش طول عمر سالمندان و افزایش جمعیت سالمندان را به ارمغان آورده‌اند، برآوردها حاكی از آن است تا سال ۲۰۳۰ میلادی جمعیت سالمندان در دنیا از ۹ درصد به ۱۶درصد و در ایران از ۵/۶ به ۱۷/۵درصد افزایش می‌یابد. خاكستری شدن جمعیت، نیازمند نگاه ویژه به این بافت از جامعه است كه به دلیل شرایط سنی با تقلیل توانایی‌های جسمی و انواع بیماری‌ها و مشكلات اجتماعی مانند بازنشستگی و بیمه روبرو هستند.
● مرزهای سالمندی
پیری فرآیندی است كه در آن پا به سن می‌گذاریم. همه ما پیر شدن را با شمارش سال‌های زندگی و جشن تولدهای خود اندازه‌گیری می‌كنیم.
دانشمندان پیری را زوال تمام اعضا و سیستم‌های بدن در گذر زمان می‌دانند و معتقدند پیرشدن شامل كاهش توانایی‌های بدن در پاسخگویی به استرس‌ها و عدم تعادل واكنش‌های سیستم‌های مختلف بدن و در نتیجه افزایش احتمال بیماری‌هاست. پیرشدن، بخش مهمی از زندگی انسان است و می‌توان آن را مرحله نهایی تكامل و رشد انسان دانست كه به دنبال نوزادی، نوپایی، كودكی، نوجوانی و جوانی و میانسالی، از راه می‌رسد.
جرانتولوژی شاخه‌ای از علم است كه درباره پیری و مسائل مربوط به آن بحث می‌كند، متخصصان این رشته پیری را یك‌نوع بیماری می‌دانند، گرچه این دیدگاه نسبت به پیری بسیار بحث‌انگیز است و مخالفان زیادی دارد. امروزه كمتر در مقالات علمی از پیری به عنوان یك بیماری یاد می‌كنند. در اكثر كشورهای جهان افراد بالای ۶۵ سال را سالمند به شمار می‌آورند ولی این ذهن انسان است كه جوان و یا پیربودنش را باور می‌كند. مهم این است كه انسان از بودن خود بهره ببرد و ثمربخش باشد، چه در جوانی و چه در پیری.
● چرا پیر می‌شویم؟
پیرشدن فرآیندی بسیار پیچیده است و مكانیسم‌ها و دلایل بسیار متفاوتی این فرآیند را كنترل می‌كنند.
یك از تئوری‌هایی كه پیرشدن انسان را توضیح می‌دهد <تئوری پیری برنامه‌ریزی شده> است. براساس این تئوری، پیرشدن انسان تحت كنترل ساعت زیستی بدن است كه با تغییر در بیان ژن‌ها موجب كاركرد صحیح سیستم‌های مختلف بدن، ترمیم نقایص موجود و واكنش‌های دفاعی بدن می‌شود.تئوری دیگر<تئوری خطا> است كه طرفداران این تئوری اعتقاد دارند، رادیكال‌های آزاد مسئول تخریب آنزیم‌ها، هورمون‌ها و پرتئین‌های مهم بدن هستند كه در نهایت به پیرشدن و تخریب سلول‌ها و اختلال در عملكرد سیستم‌های مختلف بدن می‌انجامد.
● بفرمایید كپسول ضدپیری
سلامت و تندرستی در دوران سالخوردگی، آرزوی همه است. تقویت بدن به وسیله مواد غذایی حیاتی یكی از شرایط‌ مهم برای حفظ سلامت و تندرستی در دوران سالخوردگی است. امروزه داروهای ضدپیری بسیاری در بازار وجود دارند كه همگی حاوی تركیبات آنتی‌اكسیدان، ویتامین‌ E و اسیدلیپوئیك هستند و قادرند به طول عمر انسان بیافزایند.
كشف ارتباط مستقیم ماده ای موسوم به ( DMAEدی متیل آمینواتانول)‌ با پیری یكی از عمده‌ترین دستاوردهای پزشكی ضد سالخوردگی است. DMAE یك ماده طبیعی و غیرقابل اجتناب برای ادامه زندگی انسان است كه در دوران جوانی به صورت خودكار و به مقدار زیاد در بدن تولید شده و از سلول‌های بدن در برابر خطرات خارجی محافظت كرده و انعطاف‌پذیری و استحكام غشاء سلول را افزایش می‌دهد. كمبود DMAE در دوران سالخوردگی موجب آسیب سلولی،كوتاهی عمر سلول‌ها و چروكیدگی پوست می‌شود. همچنین كمبود DMAE، كاهش قدرت تمركز و فراموشی را در سالمندان به‌وجود می‌آورد.
امروزه كپسول‌های DMAE به ‌صورت دارویی بدون نسخه در بازار موجودند، تحقیقات جدید نشان می‌دهند این دارو كه حاوی ویتامین‌های ضروری، مواد معدنی و نیز DMAE است، آسیب‌پذیری سلول‌ها را كاهش داده و به افزایش طول عمر سلول‌های بدن می‌انجامد . در كنار DMAE، هورمون رشد و ملاتونین را در افزایش طول عمر انسان موِثر می‌دانند. علاوه بر داروهای ضد پیری، گروهی از دانشمندان اعتقاد دارند محدودكردن كالری‌هایی كه در طول روز با خوردن مواد غذایی وارد بدن می‌كنیم، در افزایش طول عمر موثر است.
● پیری و هزار و یك درد
وقتی پیری از راه می‌رسد، هزار و یك درد را به‌دنبال خود می‌آورد، از فشارخون گرفته تا درد مفاصل و مشكلات گوارشی. در سالمندی پوست انعطاف ‌پذیری و نرمی خود را از دست داده و چروكیده و بی‌رنگ می‌شود و موها سفید شده و كم‌پشت می‌شوند. با بالارفتن سن و رسوب چربی در رگ‌های خونی این رگ‌ها تنگ‌شده و دیواره‌شان سخت می‌شود همچنین مویرگ‌های برخی اندام‌ها خون كمی دریافت می‌كنند و موجب افت كاركرد قلب و عروق و بالا‌رفتن فشارخون می‌شود. دستگاه عصبی با بالارفتن سن، سرعت و كیفیت عملكرد سابق خود را نخواهد داشت چون با افزایش سن، تعداد زیادی از سلول‌های عصبی مغز می‌میرند و اختلالاتی مانند فراموشی، عدم تمركز و آلزایمر برای سالمندان به‌وجود خواهد آمد.
به‌دلیل اختلال در آنزیم‌های گوارشی و حركات اجزاء مختلف دستگاه گوارش، سالمندان توانایی هضم غذاهای چرب و سنگین را از دست داده و به‌ سوء هاضمه و در مواردی سوءتغذیه مبتلا می‌شوند.
زنان در این سنین با رسیدن به سن یائسگی قدرت باروری خود را از دست می‌دهند و فعالیت جنسی مردان نیز تا حد زیادی كاهش می‌یابد.
گرچه بیشتر سالمندان تصور می‌كنند از سلامت برخوردارند، اما از هر ۵ سالمند حداقل ۴ نفر مبتلا به بیماری‌های مزمن هستند.كاهش شنوایی، سرطان، بیماری‌‌های تنفسی، سكته، دیابت، فشارخون بالا، اختلال بینایی، بیماری‌های قلبی و عروقی، مشكلات دهان و دندان از بیماری‌های شایع دوران سالمندی است. اما با روش‌هایی آسان و كم‌هزینه می‌توان از بروز این بیمار‌ی‌ها پیشگیری كرد و از شدت آنها كاست.
ورزش و پیاده‌روی، رژیم غذایی مناسب، كنارگذاشتن مصرف زیاد چربی، قند و غذاهای سرخ‌كرده، كنترل وزن، كنار گذاشتن سیگار و آزمایش‌های منظم دوره‌ای به شما كمك خواهند كرد كه در دوران سالمندی، سلامت بیشتری داشته باشید.
● مو سپیدهای جامعه
در جامعه ما براساس ارز‌ش‌های اخلاقی و انسجامی كه در كانون خانواده وجود دارد، اكثر سالمندان در كنار فرزندان خود زندگی می‌كنند و یا اینكه در خانه‌ای مستقل زندگی كرده و فرزندانشان زود به زود به آنها سر می‌زنند و یا حتی اگر ناتوانی‌هایی داشته باشند، پرستارانی به‌صورت تمام‌وقت برای پدر و مادران خود استخدام كرده و بر نگهداری و حمایت از والدین سالمند خود نظارت و فعالیت دارند.
اما به هر حال به‌دلیل مشكلات مالی یا نبودن سرپرست تعدادی از سالمندان كشورمان در خانه سالمندان زندگی می‌كنند و حتی گاهی بعضی از سالمندان به‌دلیل آنكه با دوستان و همسالان خود راحت‌تر هستند و می‌توانند با آنها از خاطرات گذشته بگویند و روابط و پیوند عمیقی برقرار كنند، خود خانه سالمندان را برمی‌گزینند.
بازنشستگی یكی دیگر از مشكلات سالمندان در جامعه‌های شهری است. اكثر سالمندان بازنشستگی را به معنای پایان فعالیت‌های اجتماعی و شغلی می‌دانند و احساس می‌كنند دیگر مفید نیستند در حالی كه اگر با دیدگاهی روشن به این پدیده نگاه كنیم می‌توان آن را آغازی برای فعالیت‌های شغلی و حرفه‌ای سبك‌تر و فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی دانست چرا كه سالمندان به‌دلیل تجربه و كمالی كه به آن رسیده‌اند، قابلیت بر عهده‌گرفتن مسئولیت را دارند. اگر سالمندان در گذشته در‌آمد خوبی داشته و پس‌انداز مناسبی برای این دوران اندوخته باشند و همچنین از حمایت‌های دولتی (مانند حقوق بازنشستگی و بیمه خدمات درمانی) برخوردار باشند، معمولا با این پدیده، مشكل اساسی نخواهند داشت.
● سالمندان ضد ضربه
خود شما و یا تعدادی از سالمندان اطراف شما، شاید سالمندانی باشید كه از هزارتا جوان سرزنده‌تر و شاداب‌تر هستید. سالمندان را ازنظر شخصیت می‌توان در یكی از این ۴ گروه جای داد: <سالمندان یكپارچه> سالمندانی پخته، آرام و انعطاف‌پذیر هستند كه در زندگی بسیار فعال‌اند و با دوران سالمندی خود به بهترین شیوه ممكن كنار آمده‌اند.
گروهی دیگر از سالمندان، مبارزه جو و جاه طلب هستند و برای كنترل رویدادها و كسب موفقیت در عرصه‌های مختلف زندگی و كار تلا‌ش می كنند. این سالمندان را سالمندان <ضد ضربه> می‌نامند.
<سالمندان وابسته> در برابر اتفاقات دوران سالمندی مانند پیری و تنهایی تسلیم می‌شوند و برای ادامه زندگی باید به كسی یا كسانی مانند فرزندانشان تكیه داشته باشند.
گروهی دیگر از سالمندان ازنظر عملكرد ذهنی و تفكر دچار ضعف هستند و رضایتی از دوران سالمندی خود ندارند، این گروه از سالمندان <سالمندان متلاشی> نامیده می‌شوند.
شما هم با كمی تلاش می‌توانید سالمند موفق و آرامی باشید و از دوران سالمندیتان لذت ببرید؛ ممكن است دلتان برای عزیزی تنگ شده باشد، از كمبود درآمدتان ناراحت باشید و یا از عواقب بیماری‌هایی كه به سراغتان آمده است، ناآرام شده و نگران شده باشید.
زمانی كه مسائل خارج از اختیارما هستند می‌توانیم توانایی خود را در برخورد با مسائل افزایش دهیم و در كنار آن خودتان به خودتان كمك كنید؛ می‌توانید خودتان را به‌ كارهایی كه به آنها علاقه دارید مشغول كنید و برای زندگیتان برنامه داشته باشید، فراموش نكنید اكثر كارهای بزرگ دنیا در سنین بالا انجام شده‌اند.‌

‌گلرخ ثریا

منبع : روزنامه سلامت