سه شنبه, ۲۹ اسفند, ۱۴۰۲ / 19 March, 2024
مجله ویستا

سوره‌ ص‌


سوره‌ ص‌
● نزول‌ سوره‌ ص‌
سوره‌ ص‌ سی‌ و هشتمین‌ سوره‌ در نزول‌ است‌كه‌ با ۸۸ آیه‌ و ۷۳۲ کلمه و ۳۰۲۹ حرف بروجود مقدس‌ پیامبر (ص‌) در شهر مكه‌ نازل‌ شد.این‌ سوره‌ كه‌ به‌ سال‌های‌ پنجم‌ تا سیزدهم‌ بعثت‌در مكه‌ برمی‌گردد خداوند قصه‌ داود نبی‌،سلیمان‌ نبی‌ و ایوب‌ نبی‌ و ذوالكفل‌ نبی‌ و همچنین‌خلقت‌ آدم‌ و سجده‌ نكردن‌ شیطان‌ را برای‌ اولین‌بار حسب‌ نزول‌ بیان‌ فرمودند تا كافران‌ را به‌ روش‌برخورد خداوند با ملت‌های‌ گذشته‌ آشنا سازد واندكی‌ تاریخ‌ ادیان‌ را مستند و صحیح‌ به‌ اطلاع‌مردم‌ بی‌سواد مكه‌ برساند تا آنها پذیرش‌ اصول‌اعتقادی‌ توحید، نبوت‌ و معاد را جدی‌ بگیرند و به‌رسول‌ خداوند ایمان‌ بیاورند.
● معنای‌ ص‌
انسان‌ باعقل‌ خود به‌ تحلیل‌ و تجزیه‌ معلومات‌خود می‌پردازد سپس‌ به‌ روابطی‌ تحت‌ عنوان‌معارف‌ عقلی‌ می‌رسد اما قبل‌ از آن‌ ضروری‌ است‌از طریق‌ حس‌ به‌ علومی‌ در خارج‌ از ذهن‌ دست‌پیدا كند همین‌ قاعده‌ در علوم‌ ادیان‌، نیز جاری‌است‌ ما نسبت‌ به‌ بسیاری‌ از وقایع‌ تاریخ‌ ادیان‌آگاهی‌ دقیق‌ نداریم‌ چون‌ در زمان‌های‌ وقوع‌نبودیم‌ تا با احساسمان‌ علم‌ به‌ آن‌ وقایع‌ پیدامی‌كردیم‌ و آنچه‌ كه‌ برایمان‌ اكنون‌ باقیست‌اسنادی‌ است‌ كه‌ در طول‌ تاریخ‌ ثبت‌ و ضبط شده‌است‌ و به‌ غیر از آنها طریقی‌ برای‌ كسب‌ علم‌ درمعلومات‌ دینی‌ باقی‌ نمانده‌ است‌ و حروف‌ مقطعه‌قرآن‌ از این‌ دست‌ مطالب‌ است‌ كه‌ ما امروز به‌طور علمی‌ و یقینی‌ نمی‌دانیم‌ منظور حضرت‌ باری‌تعالی‌ چه‌ بوده‌ است‌ و تنها می‌توانیم‌ به‌روایت‌های‌ رسیده‌ از ائمه‌ معصومین‌ (ع‌) استنادكنیم‌ كه‌ اولا سند بعضی‌ از احادیث‌ یقینی‌ نیست‌ وثانیا فهم‌ عمیق‌ و دقیق‌ از الفاظ روایت‌ معتبر بسیارمشكل‌ و چند وجهی‌ است‌ به‌هر شكل‌ تعدادسوره‌هایی‌ كه‌ با حروف‌ مقطعه‌ در قرآن‌ آغازمی‌شوند ۲۹ سوره‌ است‌ كه‌ تنها دو سوره‌ بقره‌ وآل‌ عمران‌ از سوره‌های‌ مدنی‌ هستند كه‌ با حروف‌مقطعه‌ آغاز شدند.
۲۷ سوره‌ دیگر مربوط به‌ سیزده‌ سال‌ بعثت‌پیامبر(ص‌) در مكه‌ هستند.
از امام‌ صادق‌ (ع‌) روایت‌ شده‌ است‌ كه‌ «ص‌»اسمی‌ از اسماء الهی‌ است‌ و وجوه‌ دیگری‌ نیز گفته‌شده‌ است‌.
● قسم‌ و اخبار تهدیدی‌ خداوند
قسم‌ به‌ قرآنی‌ كه‌ صاحب‌ پند و اندرز است‌.قرآن‌ بهترین‌ معجزه‌ برترین‌ پیامبر (ص‌) است‌ كه‌سندی‌ اشرف‌ از حضرت‌ باری‌ تعالی‌ در دست‌اشرف‌ مخلوقات‌ است‌ و خداوند با سوگند به‌ این‌قرآن‌ خطاب‌ به‌ كافران‌ مكه‌ می‌فرماید، كسانیكه‌كفر پیشه‌ كردند در نهایت‌ تكبر و شقاوت‌ نسبت‌ به‌رسالت‌ پیامبر (ص‌) هستند و ما چه‌ بسا قبل‌ از آنهاشماری‌ از كافران‌ و گردنگشان‌ را هلاك‌ ساختیم‌ وبه‌ هنگام‌ نزدیكی‌ عذاب‌ كافران‌ ندا دادند ما توبه‌می‌كنیم‌ و به‌ خدای‌ بزرگ‌ و رسولش‌ ایمان‌می‌آوریم‌ ولی‌ خداوند در پاسخ‌ می‌فرماید و«لات‌ حین‌ مناص‌» و (هرگز هنگام‌ گریختن‌ نیست‌)«لا» به‌ معنای‌ لیس‌ است‌ و «تاء» برای‌ تاكید نفی‌است‌ و تنوین‌ مناص‌ عوض‌ از مضاف‌ الیه‌ است‌ كه‌مناصهم‌ بود و مناص‌ شد. عادت‌ كافران‌ براین‌ بودكه‌ هنگام‌ تنگ‌ شدن‌ كارزار «مناص‌، مناص‌» فرار،فرار می‌گفتند و خداوند بدان‌ رسم‌ و عادت‌ پاسخ‌می‌دهند كه‌ هرگز هنگام‌ گریختن‌ از عذاب‌ الهی‌نیست‌ زیرا هیچ‌ مفری‌ از حكومت‌ و عذاب‌خداوند نیست‌.
● تعجب‌ كافران‌
كافران‌ قریش‌ از اینكه‌ بیم‌ دهنده‌ای‌ از جنس‌خودشان‌ از قبیله‌شان‌ آمده‌ بود تعجب‌ كردند وگفتند این‌ یك‌ ساحر و دروغگو است‌ كه‌ با ادعای‌نبوت‌ می‌خواهد راس‌ هرم‌ حكومت‌ را به‌ دست‌بگیرد. آیا پیامبر(ص‌) تمام‌ خدایان‌ ما را به‌ یك‌خدا برگرداند به‌ واقع‌ و بدرستی‌كه‌ چنین‌ كاری‌تعجب‌ آور است‌ زیرا كفار مكه‌ سیصد و شصت‌ بت‌داشتند كه‌ كار مكه‌ راست‌ نمی‌شد و اینگونه‌استعجاب‌ می‌كردند كه‌ چگونه‌ با یك‌ خدا كارهاسامان‌ می‌یابد. شتابان‌ كفار مكه‌ به‌ این‌ دیدگاه‌روی‌ می‌آوردند اینكه‌ بروید و بر خدایانتان‌ صبركنید و آنچه‌ كه‌ از موعظه‌ و پند و اندرز پیامبر(ص‌)می‌رسد تحمل‌ كنید به‌ درستی‌ كه‌ مخالفت‌ باپیامبر(ص‌) و زیاد شدن‌ طرفداران‌ او چیز عجیبی‌است‌. زیرا حاكمان‌ كافر قریش‌ با هر ترفندی‌ مانع‌از گسترش‌ دعوت‌ پیامبر (ص‌) به‌ اسلام‌ می‌شوندولی‌ به‌ وضوح‌ می‌یافتند كه‌ افكار عمومی‌ رفته‌ رفته‌در اختیار ایشان‌ قرار می‌گیرد و این‌ مبنای‌ مهم‌قدرت‌ در دست‌ پیامبر (ص‌) می‌افتد و زعم‌ باطل‌فرهنگ‌ سازان‌ كفر این‌ بود كه‌ اگر مردم‌ ترك‌عبادت‌ بت‌ها كنند به‌ قحطی‌ و سختی‌ گرفتار شوندو به‌ همین‌ جهت‌ با دعوت‌ پیامبر (ص‌) به‌ امخالف- پرداختند و چنین‌ گفتند ما از ملت‌های‌ پشین‌ مانندملت‌ مسیح‌ از این‌ سخن‌ یعنی‌ توحید و وحدانیت‌خداوند چیزی‌ نشنیده‌ایم‌ این‌ دعوت‌ به‌ توحیدچیزی‌ جز امری‌ بافته‌ و پرداخته‌ پیامبر(ص‌)نیست‌.
● پاسخ‌ خداوند
ذكر قرآنی‌ از بین‌ جماعت‌ مردم‌ بر وجودمقدس‌ پیامبر(ص‌) نازل‌ شده‌ است‌؟ این‌ تعبیر به‌حسادت‌ كافران‌ قریش‌ اشاره‌ دارد كه‌ چرا وحی‌بر وجود پیامبر (ص‌) نازل‌ شد ولی‌ هیچ‌ توجهی‌ به‌دیگران‌ نشده‌ است‌ بلكه‌ آنان‌ در شك‌ و تردید ازوحی‌ من‌ (قرآن‌) هستند و اینگونه‌ نیست‌ كه‌ شك‌ وتردیدشان‌ با دلایل‌ و حجت‌ها زائل‌ شود بلكه‌زمانیكه‌ عذاب‌ مرا بچشند شك‌ وحسد از آنان‌زایل‌ شود و به‌ یقین‌ متوجه‌ می‌شوند كه‌ وجودخداوند واحد و نبوت‌ پیامبر(ص‌) و وحی‌ الهی‌هیچ‌ یك‌ دروغ‌ نبوده‌ است‌ آیا خزائن‌ رحمت‌پروردگار عزیز و بخشنده‌ تو، نزد كافران‌ است‌؟ آیاسلطنت‌ آسمان‌ها و زمین‌ و آنچه‌ كه‌ بین‌ آسمان‌هاو زمین‌ است‌ برای‌ كافران‌ است‌؟ و اگر اینچنین‌ادعا دارند به‌ اسباب‌ تصرف‌ و تحول‌ در جهان‌برسند در حالی‌كه‌ اینگونه‌ نیست‌ و كافران‌ هرگزچنین‌ قدرتی‌ ندارند. ارتشی‌ كه‌ از احزاب‌گوناگون‌ ساختند آنجا به‌ هزیمت‌ و شكست‌ روند وچیزی‌ از آنها باقی‌ نماند. این‌ آیه‌ اشاره‌ به‌ شكست‌كافران‌ در روز جنگ‌ بدر یا خندق‌ است‌ كه‌به‌زودی‌ پس‌ از هجرت‌ پیامبر (ص‌) به‌ مدینه‌ اتفاق‌می‌افتد.
منبع : خانواده سبز


همچنین مشاهده کنید