بخواب کودکم ، آرام بخواب

كودكان ناچارند به سرعت ، مطالب بسیاری را یاد بگیرند . فكر كردن كار ساده ای نیست ، به همین دلیل ، بچه ها زیاد می خوابند ، چون سر و سامان دادن به اوضاع این دنیا به آرامش و سكوت نیاز دارد . كودك به هنگام خواب ، تجربه های فراوانی را كه در هنگام بیداری كسب می كند ، سر و سامان می دهد و مواد شیمیایی داخل مغز و بدن او ، خود را بازسازی می كنند تا برای فعالیت بیشتر آماده شوند .
اغلب پدر و مادرها با تولد بچه ، راحت تر كنار می آیند تا با زندگی كردن با او ! بی نظمی برنامه خواب كودك ، پدر و مادر را خسته و كلافه می كند ، اما اگر بدانیم كه اصولا كودكان به چه میزان خواب نیاز دارند ، كمتر عصبی و خسته می شویم .
محققان میانگین خواب مورد نیاز برای سنین مختلف را تعیین كرده اند ، ولی این ارقام نباید شما را به اشتباه بیندازند ، زیرا نیاز بچه هی مختلف بسیار با یكدیگر تفاوت دارد . اگر كودك شما مطابق جداول زمانی از پیش تعیین شده نمی خوابد ، لزوما دچار مشكل نیست و نباید تصور كنید كه آسیب خواهد دید . یك كودك سالم در چند ماه اول زندگی ، همان قدر می خوابد كه به آن نیاز دارد . او نمی تواند جلوی خوابیدن خود را بگیرد .
بعضی از نوزادان۲۱ساعت در شبانه روز می خوابند . برخی هم كه چندان به فكر پدر و مادرشان نیستند ، بیشتر از ۸ ساعت نمی خوابند ! میانگین خواب برای نوزاد ، حدود ۱۶ساعت است و بتدریج در حدود یك سالگی به ۱۴ساعت در روز می رسد . میزان خواب كودك مهم نیست ، بلكه هوشیاری و خوشحالی و سلامتی اوست كه اهمیت دارد . اگر خسته و عصبی باشد ، لازم است كه بیشتر بخوابد .
اغلب بزرگترها و كودكان بزرگتر ، برای خواب و بیداری شان ، برنامه خاصی دارند . ما معمولا شبها می خوابیم و روزها بیدار می شویم ، اما نوزاد ، چنین برنامه ای ندارد ، چون از دو اصل مهم پیروی نمی كند . اول این كه هنوز بلوغ جسمی كافی برای انجام این كار را به دست نیاورده و دوم این كه هنوز از سوی شما راهنمایی نشده است او به محض این كه بتواند به بلوغ جسمی كافی برسد ، می تواند از راهنمایی های شما هم استفاده كند .
در انتهای ماه اول ، اغلب نوزادان بتدریج برنامه خواب خود را با برنامه بزرگترها تطبیق می دهند ، ولی خواب پراكنده روز و خواب معلم و یكسره شب تا قبل از ۳یا ۴ ماهگی ، یعنی زمانی كه كودك شما از نظر جسمی بالغ شده است ، اتفاق نمی افتد .
● تنفس در خواب
در هنگام خواب ، هر چند وقت یك بار ، در تنفس نوزاد وقفه ایجاد می شود كه امری طبیعی است و او دوباره نفس می كشد . كودك زیر ۴ماه ، گاهی اوقات به خاطر این وقفه از خواب می برد و همین پرش به او كمك می كند كه بتواند دوباره نفس بكشد . هنگامی كه كودك بزرگتر می شود ، تنفس او نظم بیشتری می گیرد و دیگر وقفه ندارد و به همین دلیل هم كمتر از خواب می برد .
نوزادان بسیار سازش پذیر هستند و به طرز حیرت آوری هم كسب مهارت می كنند ، ولی پس از تولد به حمایت جسمی و صمیمانه و عاشقانه از سوی والدین خود نیاز دارند تا بتوانند خود را با یك زندگی مستقل سازگار كنند . محققان به این نتیجه رسیده اند كه در ‎آغوش گرفتن كودك و نوازش كردن او در تنظیم تنفس و دمای بدن او تاثیر شگفت انگیزی دارد و این مساله در شب هم به اندازه روز ، مهم است .
● خواب كامل در تمام طول شب
ممكن است كودك هرگز در تمام طول شب نخوابد ، ولی این كه شبها خودش از خواب بیدار شود و یا مادر را از خواب بیدار كند ، با هم تفاوت بسیار دارد . اغلب بچه ها و بزرگترها ، در طول شب و هنگام خواب به سطح هوشیاری و خودآگاهی بر می گردند . بعضی ها می توانند خودشان را آرام كنند و دوباره بخوابند ، در حالی كه بقیه بیدار می مانند و سر جایشان غلت می زنند و نمی توانند كاری كنند كه خواب ، دوباره آنها را برباید . بچه هایی كه جزو این دسته از آدمها هستند ، خیلی زود یاد می گیرند چه بكنند . آنها گریه می كند تا مامان بیاید! به همین دلیل ، بیدار شدن كودك نیست كه مشكل ایجاد می كند ، بلكه ناتوانی او برای دوباره خوابیدن است كه این مساله را به وجود می آورد .
در روزها و هفته های اول تولد ، نوزادان معمولا حدود پنج بار در شب بیدار می شوند و گریه می كنند و تقریبا هر پدر و مادری هم چنین انتظاری را از او دارد ، ولی وقتی كودك نه ماهه می شود ، قاعدتا باید شبی یكی دوبار ، بیشتر را خواب بیدار نشود و كسبی را هم صدا نزند .
● شیوع مشكلات خواب
تقریبا بین یك پنجم و یك سوم همه خانواده ها می گویند كه در دوره قبل از دبستان یا فرزندشان در این زمینه مشكل داشته اند . البته همه بچه ها هم در طول شب از خواب بیدار نمی شوند و فقط ۵ درصد آنها تا دوسالگی در مورد خواب ، مشكل دارند .
واقعیت این است كه بعضی از مشكلات خواب ، ماهها طول می كشند ، بعضی ها سالها و بعضی ها هم می آیند و می روند ، ولی راستش را بخواهید ، هر چه كودك ، بزرگ تر می شود ، این مشكل او هم كمتر می شود . هر چند بسیاری از كودكان ، بدون هیچ درمانی ، مشكلات خواب را پشت سر می گذارند ، ولی اگر به آنها كمك كنیم ، زودتر این مساله را حل می كنند . در مورد بچه اول تصور اغلب مادرها این است كه او شیرش را می خورد و چهارساعت تمام می خوابد و شما به كارهایتان می رسید . وقتی این جور نمی شود و كودكتان آنقدری كه شما انتظار دارید نمی خوابد و یا كلافه است و نق می زند ، احساس می كنید كه یك جای قضیه عیب دارد .
در مورد كودكان نوپا ، در جلسه ای نگاهی به مادرها انداختیم و دیدیم كه همگی دارند از خستگی غش می كنند . از آنها پرسیدیم كه چند نفرشان در تمام طول شب بیدار بوده اند ؟ حدود ۸۰درصد مادرها دستهایشان را بالا بردند و آن ۲۰درصد باقی نگاهی به اطراف انداختند و با خودشان فكر كردند ، «چه بلایی سر بچه من آمده كه اینقدر می خوابد ؟» بهترین شیوه ، روشی است كه این مادر در پیش گرفته است :
«بسیاری از كودكان از پس مشكل خوابیدن بر می آیند . من هم به خودم گفتم «فرزند من هم از پس این كار بر می آید . كافی است وقتش بشود.» و سعی كردم با همین حرفها ، آن مسیر دشوار را طی كنم.»

منبع : مرکز اطلاع رسانی خانواده شمیم