خشونت خانگی علیه زنان و کودکان از آسیب های جدی و شایع در جوامع است

خشونت خانگی به عنوان رفتار آزار دهنده به لحاظ روحی ، جسمی و... در طرف مقابل ، از جمله مواردی است که همواره در اکثر جوامع وجود داشته و روز به روز در حال افزایش است. خشونت خانگی یکی از آسیب های جدی و شایع در همه جوامع به ویژه در جوامع در حال توسعه است. به طوری که در بعضی از کشورها مانند آمریکا حدود ۹۶۰ هزار تا ۳ میلیون نفر در سال ، قربانی خشونت های خانگی می شوند. دکتر سید کاظم عاتف وحید ، کودکان و زنان را آسیب پذیرترین اقشار در جامعه نسبت به اعمال خشونت های خانگی خواند و گفت: البته در مواردی شاهد اعمال خشونت نسبت به مردان نیز بوده ایم اما این نوع خشونت ها اکثرا عاطفی بوده و جنبه آزار و اذیت جنسی و جسمی در آنان نداشته است. وی در تقسیم بندی انواع خشونت های خانگی به آزارهای جسمی ، جنسی و عاطفی اشاره کرد و اعمال خشونت از نوع سوم را از جمله مواردی دانست که تشخیص آن بسیار دشوار بوده چرا که فرد از طریق تحمل الفاظ توهین آمیز و تحقیرگونه طرف مقابل خود مورد آزار قرار گرفته و در صورتی که شرایط روحی بسیار بدی برای فرد به وجود آید برای درمان مراجعه خواهد کرد. رئیس انجمن روانشناسی بالینی ایران در مورد آثار سوء خشونت های خانگی اظهار داشت: بر اساس تحقیقات به عمل آمده ۳۱ درصد زنان آمریکایی از زندگی مورد آزار جسمی ، جنسی و عاطفی توسط همسر خود قرار می گیرند.
در ایران نیز طی یک تحقیق به عمل آمده در سال ۸۳ میزان اعمال بد رفتاری نسبت به زنان ۳/۶۶ درصد و این آمار در جامعه آماری دانشجویان ۵۵ درصد بوده است. وی با بیان اینکه خشونت های خانگی یا آزارها و سوء استفاده های جسنی و عاطفی در جامعه همواره افزایش چشمگیری داشته است ، عنوان کرد: اگرچه اعمال این نوع خشونت ها تنها متوجه زنان نیست اما مطالعات بین المللی نشان می دهد زنان همواره ۷ تا ۱۴ برابر بیشتر از مردان مورد اذیت و آزار همسران خود قرار می گیرند. عاتف وحید با اشاره به اینکه اکثر زنان در طول زندگی خود حداقل ۲ نوع خشونت خانگی را تجربه می کنند ، افزود: در آمریکا به طور متوسط از هر ۳ زن یک نفر به دلیل آزار و اذیت های جنسی و جسمی از سوی همسر خود فوت می شود. همچنین در تحقیقی که در سال ۸۵ در ایران صورت گرفته و هنوز نتایج آن منتشر نشده ، حاصل این تحقیق در یک جامعه آماری ۱۳۸۶ نفری گواه این است که ۶۹ درصد زنان ، بد رفتاری های جسمی و عاطفی همسران خود را تجربه کرده اند. رئیس انستیتو روانپزشکی تهران در رابطه با ویژگی های جمعیت شناختی برای اعمال خشونت های خانگی ، گفت: بر اساس مطالعات ، مردان بیکار بیش از دیگر مردان همسران خود را مورد آزار و اذیت جسمی و جنسی قرار می دهند. همچنین بیشترین آزار و اذیت همسران در میان مردان تحصیلکرد از نوع آزار عاطفی صورت می گیرد به همین نسبت زنانی که مورد آزار و اذیت همسران خود قرار می گیرند از نقطه نظر سلامت عمومی در مقایسه با زنانی که هیچ گاه این نوع خشونت ها را تجربه نکرده اند ، وضعیت بسیار نامطلوب روحی و روانی دارند. عاتف وحید با اشاره به بار مالی بسیار سنگین ناشی از بروز آسیب های اجتماعی در جوامع ، اظهار داشت: وقتی فرد به لحاظ روحی و جسمی آسیب می بیند نیازمند یک سری خدمات و به دنبال آن صرف هزینه های هنگفت برای درمان است. به طور تخمینی در آمریکا سالانه ۸/۵ میلیارد دلار بار مالی ناشی از وجود آسیب های اجتماعی به دولت تحمیل می شود که از این میزان، ۴/۱ میلیارد دلار هزینه های درمانی افراد آسیب دیده و نیز ۸/۱ میلیارد دلار به علت از دست دادن درآمدهایی که می توانستند برای کشور مفید واقع شوند ، صرف می شود.
وی در ادامه مهم ترین علل خشونت های خانگی را برشمرد و گفت: به طور کلی یکی از مهم ترین علل بروز خشونت های خانگی این است که فرزندان در خانواده های خود شاهد رفتارهای خشونت آمیز از سوی والدین خود بوده و این گونه رفتارها را آموخته و در زندگی آینده خود به کار می بندند. همچنین در اغلب موارد برای کنترل یا کاهش استرس های وارده ، فرد اقدام به اعمال خشونت کرده و با این کار سعی در کاستن از میزان استرس فردی و نیز به کرسی نشاندن حرف خود دارد. عاتف وحید افزود: علاوه بر این ، تاثیر رفتارهای خشونت آمیزی که افراد از طریق وسایل ارتباط جمعی از قبیل تلویزیون، ماهواره و... مشاهده کرده و در اغلب فیلم ها افراد از طریق اعمال خشونت به نتیجه مورد نظر می رسند ، این تفکر را در ذهن بیننده تداعی می کند که خشونت در اغلب موارد برای کنترل شرایط زندگی موثر واقع می شود. رئیس انجمن روانشناسی بالینی ایران معتقد است: اینکه مردان در تمامی جوامع نسبت به زنان خشونت بیشتری از خود نشان می دهند به تربیت خانوادگی فرزندان پسر در خانواده وابستگی مستقیم دارد.
زیرا در اغلب موارد اعمال رفتارهای پرخاشگرانه از سوی پسران نسبت به مادر و یا خواهر خود مورد تشویق اطرافیان قرار گرفته اما در دختران بروز چنین رفتارهایی سرکوب شده و در مواردی نیز اعمال تنبیه های شدید جسمی در دختران باعث می شود تا صبر و تحمل ناکارآمد و کاذب در آنان ایجاد شود. به گفته وی ، متاسفانه هنوز در کشورهایی مانند ایران شاهد اعمال خشونت های خانگی از سوی مردان نسبت به فرزندان و زنان صورت گرفته اما این گونه رفتارهای نابهنجار همواره مسئله شخصی و خانوادگی تلقی می شود در حالی که تداوم این گونه خشونت ها نه تنها تاثیر سوء بر تمامی افراد این خانواده دارد ، بلکه در نسل های بعدی از این خانواده نیز چنین رفتارهایی نمود عینی خواهد یافت. وی ادامه داد: با توجه به اینکه تاکنون هیچ نوع عامل پیش گیرنده و کنترل کننده ای در این زمینه به صورت کارآمد فعال نشده است ، زنان و کودکان به دلیل نبود حامی و مأمن برای رهایی از شرایط سخت زندگی ناچار به تحمل این نوع خشونت ها شده و در اولین فرصتی که بتوانند زمینه برطرف کردن عقده های خود را با خشونت نسبت به اطرافیان خود فراهم می کنند.
عاتف وحید در خصوص تاثیر خشونت های خانگی بر روی فرزندان یادآور شد: تحقیقات نشان می دهد از هر ۵ دانش آموز دختر در جهان ، یک نفر مورد خشونت های جسمی و جنسی قرار می گیرد. همچنین در تحقیق دیگر بر روی ۶ هزار خانواده در امریکا مشخص شد ۵۰ درصد مردانی که همسران خود را مورد آزار و اذیت قرار می دهند اعمال این نوع خشونت ها به فرزندان نیز سرایت کرده و آنان نیز مورد آزار جسمی و جنسی قرار می گیرند. وی افزود: باید توجه داشت که مهم ترین معضل در زمینه درمان این نوع بیماران ، تجربه استرس پس از ضربه است. بدین مفهوم که اینگونه افراد شرایطی را تجربه می کنند که از تحمل افراد عادی خارج است نظیر زلزله ، جنگ و... ، لذا فرزندانی که در معرض خشونت های خانگی قرار می گیرند خلق و خوی آنان تغییرات منفی یافته و در اغلب موارد وابستگی شدید به مادران خود پیدا می کنند. عاتف وحید با اشاره به راه های پیشگیری و مقابله با بروز خشونت های خانگی گفت: آموزش همگانی درباره عوامل موثر در بروز رفتارهای نابهنجار در خانواده ها از طریق انجمن های اولیا و مربیان در مدارس، وسایل ارتباط جمعی در این زمینه نقش بسزایی دارد. ضمن اینکه همکاری و هماهنگی نهادها و ارگان های مختلف برای اعمال قوانین محکم تر نسبت به برخورد با عاملان خشونت های خانگی و برقرار کردن ارتباط این افراد با روانپزشکان و مشاوران در حوزه روانشناسی بالینی برای کاهش این گونه آسیب ها موثر است.

منبع : سایت آینه