شورای ائتلافی و تبعات سیاسی

انتخابات شوراها در تاریخ ۲۴ آذر برگزار شد و ماراتن لیست های رنگارنگ با مشخص شدن تركیب نسبی شورای سوم به سرانجام رسید.
مقایسه فضای قبل و بعد از انتخابات گویای دو چهره كاملاً متفاوت است. تا پیش از برگزاری انتخابات، محافل سیاسی توجه خاصی به تركیب شورای سوم داشتند و ارزیابی های متفاوتی از تبعات برخی احتمالات ارایه می كردند.
صاحب نظران برخی گروه ها با بیان قاطع معتقد بودند كه چند تركیبی شدن شورای سوم خاطره شورای اول را زنده خواهد كرد.
از دگرسو سران گروه های مقابل آن ها با علم به آن كه می توان با رعایت مقررات بازی حتی با یك شورای تركیبی نیز كنار آمد با این كه تمام هم خود را مصروف رای آوردن لیست كامل می كردند ولی حساسیت چندانی به تركیب آینده شورای سوم نداشتند.
تحلیل محتوایی انتخابات و مغایرت آن با دوره های قبل چند نكته را به ذهن متبادر می كند.
الف) جامعه سیاسی ایران متاثر از علایق و گرایش های عامه مردم به مقوله مشاركت سیاسی از الگوی تعریف نشده ای پیروی می كند. تعدد لیست ها، ائتلاف ها و گروه های متعدد كه در مواقع انتخابات بروز و ظهور دارند نشان داد كه فقدان آموزش حزبی و فراگیری قانون مند آن وضعیت مبهم و درهم ریخته ای را موجب می شود.
با این كه سرانجام اصولگرایان و اصلاح طلبان بر روی لیست های مورد نظر خود به توافق رسیدند اما جالب بود كه « لیست های معجونی» كه بیشتر دغدغه سهم خواهی داشتند نیز در عرصه انتخابات وارد شدند.
ب) از دیگر مشخصه های مسلم انتخابات اخیر در ایران معلوم شدن مرزبندی های سیاسی گفتمان های رایج در فضای رقابت بود. به نظر می رسد كه اولین تجربه اصولگرایی منسجم در رقابت با گروه های اصلاح طلب حاكی از دو قطبی شدن تدریجی فضای رقابت و نهادینه شدن مقوله رقابت در چارچوب دو گفتمان كاملاً مشخص است.
ج) در كنار توفیق به دست آمده در مورد (ب) ضروری به نظر می رسد كه بازتعریف مشخصی از آداب بازی در میان دو جریان مشخص ایجاد شود. این كه برخی اصولگرایان قبل از انتخابات، تركیبی شدن شورای سوم را فاجعه قلمداد كردند حاكی از ضعف این جریان ها در همراه شدن یا همراه كردن دیگر گروه ها است. بنابراین ضروری است كه جریان های سیاسی شناسنامه دار فراگیر، فراتر از مصلحت اندیشی و زد و بندهای پشت پرده با كانون های قدرت به ائتلاف در صورت ضرورت بیندیشند. ائتلاف ضروری را نباید صرفاً مقوله ای ایدئولوژیك برخاسته از وحدت و وفاق صرف دانست بلكه در این گونه ائتلاف ها ضمن آن كه مرزبندی های سیاسی حفظ می شود، آداب كنار آمدن با یكدیگر در صورت لزوم و تلاش برای بحرانی نشدن روند مورد توجه قرار می گیرد.
د) شورای سوم تركیبی از دو جریان كاملاً مشخص سیاسی است كه باید با برنامه هایی متاثر از خط مشی خاص سیاسی مدیریت شهری و برطرف كردن مشكلات شهری را مد نظر قرار دهند. این درست است كه شورا نباید سیاسی كاری كند اما نكته اجتناب ناپذیر آن است كه تركیب ائتلاف ها برآمده از سیاستی است كه خواه ناخواه در چارچوب هر دو گفتمان از بازی های سیاسی تاثیر می پذیرند.
به وضوح مشخص است كه كاركردهای حزبی منسجم توانایی اتصال داده های متضاد و تفاهم برسر خواست های نامتجانس را میسر می كند.
بنابراین اهمیت توسعه سیاسی در امر كشورداری در این جا نتایج مشخص خود را بروز می دهد این كه واقعاً داده های متفاوت گفتمان های مختلف چگونه می تواند بدون ورود به فاز بحران به یك طرح و برنامه منسجم مبدل شود و این كه چگونه می توان به رغم شكاف های موجود میان ائتلاف های متعدد به یك اجماع موثر قبل از تشدید اوضاع دست یافت از جمله مسایلی است كه در فرصت باقی مانده تا شروع به كار شورای سوم می تواند موضوع مورد بررسی دو جریان مشخص اصولگرا و اصلاح طلب قرار گیرد.
فراگیری آداب بازی و قانون مندی رفتار سیاسی از سوی احزاب، دولتمردان و مسوولان موجب می شود نوعی ثبات در فضای سیاسی كشور حاكم شود.
با علم به آن كه یقیناً واگرایی و همگرایی در كنار هم لازم و ملزوم سیاست اند باید تلاش شود كه سطح تحلیل و ارزیابی دو جریان، از امور سطحی به درجه مناسبی از عمق و تبیین تئوریك و قانون مند برسد چرا كه تنها در این صورت است كه سهم خواهی لجام گسیخته و فرصت طلبانه و بازی های نابجا با دغدغه های مردم از كیفیت دموكراتیك و منطبق با اصول برخوردار می شود.

امیررضا پرحلم

منبع : روزنامه جوان