مجسمه سازی با نقش و رنگ

● نگاهی به نقاشی دیواری سقف كلیسای سیستین، شاهكار میكل آنژ
رنسانس را دوران حیات دوباره هنر می دانند. عصر نوزایی ذهن آفرینشگر هنرمندان . در این دوره نقاشی از صفحات كوچك و محدود كتاب به دیوارهای عظیم كلیسا راه پیدا كرد.كلیسای سیستین، از جمله اماكن به یادگار مانده از این دوره است كه قدرت بالای اندیشه و تكنیك هنرمندان آن عصر را در خود حفظ كرده و به انسان معاصر امروز فخر می فروشد.خلق شاهكار هنری سقف كلیسای سیستین داستانی طولانی دارد كه اطلاع از آن به بیننده كمك می كند تا بهتر و عمیق تر با آن ارتباط برقرار نماید.
خالق دیوار نگاره های سیستین كسی نبود به جز نقاش، پیكره تراش و معمار ایتالیایی ،میكل آنژ. شاید بتوان گفت در سرتاسر زندگی پررنج میكل آنژ ، هیچ سفارشی به اندازه سفارش تزئین سقف نمازخانه سیستین برای وی ناخوشایند نبود.در واقع نمی توان از لفظ سفارش برای اجرای این اثر استفاده كرد. پاپ یولیوس دوم ، فرمان اجرای این پروژه را بدون در نظر گرفتن موافقت هنرمند صادر كرد.
سابقه درگیری پاپ و میكل آنژ به حدود دو سال پیش از این فرمان بازمی گشت . زمانی كه پاپ ، میكل آنژ را به حضور نپذیرفت و حتی دستور راندن وی را از واتیكان داد، میكل آنژ رم را بدون اجازه پاپ به مقصدفلورانس ترك كرد. این اتفاق زمانی رخ داد كه پاپ از ساخت آرامگاه خود توسط میكل آنژ منصرف شد. بعد از این رویداد ، میكل آنژ برای اجرای رویای جدید پاپ به رم فراخوانده شد: تزئین سقف نمازخانه سیستین.میكل آنژ هرگز تا آخر عمرش خود را یك نقاش به حساب نیاورد و امضایش درپای نامه ها و قراردادها را با حرفه پیكره تراش تكمیل می كرد.
همگان از قدرت علاقه وی به هنر مجسمه سازی آگاه بودند اما شاید بتوان علت فرمان پاپ را در نقاشی كردن سقف عظیم كلیسای سیستین ، را نوعی اعلام حاكمیت و تسلط برجامعه هنرمندان آن عهد دانست. میكل آنژ ، بسیار تلاش كرد تا این سفارش را به هنرمند دیگری كه شاید از كشیدن نقاشی لذت می برد محول كند و خود با مجسمه هایش تنها باشد ولی دستور پاپ غیرقابل تغییر بود. هنرمند پیكره تراش مصمم شد تا ناخشنودی خود را از اجرای این طرح ، مهار كند و تمام ذهنیتش را در جهت خلق اثری بدیع و ماندگار به كارگیرد.نمازخانه سیستین در حقیقت محلی برای تشكیل انجمن سری ( انجمن كاردینالهای كاتولیك رم كه برای انتخاب پاپ جدید تشكیل جلسه می دادند) و همین طور انجام مراسم مذهبی خصوصی دربار پاپ در نظر گرفته شده بود.میكل آنژ در سال ۱۵۰۸ كار خود را شروع كرد.
كارگاهی را در نزدیكی محل اجرای طرح درنظر گرفت تا مقدمات كار را در آنجا فراهم كند.میكل آنژ تجربه چندانی از نقاشی دیواری نداشت و این موضوع در ابتدای كار وی را با مشكل روبرو ساخت. «توفان نوح» اولین دیوار نگاره ای بود كه وی به اتمام رساند. عدم آشنایی او به رموز این شیوه نقاشی در این اثر به خوبی نمایان است. رنگها كدر و تصویر مات بود.
این قاب به میكل آنژ نشان داد كه تركیب بندی و پیكره های اثرش برای سقف با درنظرگرفتن فاصله آن با سطح كلیسا مناسب نیست و به سختی قابل تشخیص است.تصاویر بعدی یعنی خلسه نوح و قربانی نوح دیگر این مشكل را نداشتند و هنرمند اثرش را با دانش و اعتماد بنفس بیشتری خلق كرد.
قسمت اول سقف با صحنه نوح (ع) و روایاتی از زندگی زكریا (ع)، یوئیل (ع) و اشعیا (ع) یكسال به طول كشید. بخش دوم پروژه با طرح هبوط بشر و آفرینش حوا آغاز شد. نیاكان حضرت مسیح (ع) از دیگر تصاویری بود كه برجناغی های كلیسا و سقف نقش بستند.در سال ۱۵۱۲ ، از سقف پرده برداری شد. نتیجه فوق العاده بود و رضایت پاپ را به همراه داشت. هرچند نقاش چهار سال از عمر خود را صرف انجام آن كرد ولی بی شك این تجربه در خلق آثار بعدی میكل آنژ بسیار تأثیرگذار بود.
● رستگاری مضمون آثار نقش بسته بر سقف كلیسا است
۹ قاب كه بربخش مركزی سقف تصویر شده به ترتیب از بالای محراب به سمت بالای در ورودی عبارتند از : جداكردن روشنایی از تاریكی، آفرینش خورشید ، ماه و گیاهان، اجتماع آبها ، آفرینش آدم ، آفرینش حوا، هبوط بشر، قربانی نوح و توفان نوح و خلسه نوح.چهارسال پس از اتمام این طرح ، رافائل دیگر هنرمند عهد رنسانس بخشهایی را به آن افزود. در سال ۱۵۳۵ ، میكل آنژ باردیگر به سیستین بازگشت واین بار با میل خود شاهكار واپسین داوری را برای نقطه پایانی اثرش خلق كرد.

منبع : روزنامه ابرار