استفاده از انرژی های آبی، نیاز امروز و فردای بشر

اندیشمندان جهان نگران وضعیت كره زمین از نظر آب و هوایی هستند. هر روز اخبار نگران كننده ای از تغییرات جوی بر روی كره خاكی به گوشمان می رسد. تولید گازهای گلخانه ای و آلودگی شدید ناشی از استفاده بی رویه و غیرعلمی از سوخت های فسیلی به صورت جدی وضعیت بشر را تحت تأثیر قرار داده است.
آمار نشان می دهد كه سالانه تعداد بی شماری از انسان ها بر اثر آلودگی شدید هوا جان خود را از دست می دهند. به تعبیر دیگر استفاده از سوخت های فسیلی برای آسایس و خدمت به بشر، خود هیولایی شده كه در عین خدمت، قدرت غریب خود را نیز به رخ می كشد. مسأله فقط به از دست دادن جان انسان ها ختم نمی شود بلكه مقوله اصلی و نگران كننده، اثرات زیست محیطی ویران كننده این نوع سوخت ها بر حیات حال و آینده مكانی است كه انسان ها در آن زیست می كنند و اگر چاره جدی اندیشیده نشود، باید به انتظار وضعیت جدیدی باشیم كه نگارنده آن را ”دوران سیاه“ می نامد و آیندهٔ مبهم كه انسان با دست خود رقم زده است.
چه باید كرد؟ آیا ممكن است كه به جای استفاده از سوخت های فسیلی به منظور تولید انرژی از امكانات دیگری مانند انرژی آبی، بادی، خورشیدی و . . . استفاده كرد؟ تاكنون دانشمندان و مهندسان این فن توانسته اند با مطالعات گسترده خود راه كارهای مناسبی را ارایه دهند.
ساخت نیروگاه های برق آبی، بادی، خورشیدی، اتمی، زمین گرمایی و بازیافت و . . . از جمله راه كارهایی است كه متخصصان این بخش از تولید انرژی تاكنون موفق شده اند با ارائه طرح های مناسب، پیشرفت قابل توجهی در جهان داشته باشند. ایران نیز خود را از این قافله عقب نگه نداشته و با ساخت نیروگاه های برق آبی و با استفاده از پتانسیل آب های سطحی كشور كه بالغ بر ۵۰.Tvvh/y تولید سالانه انرژی توسط این نوع نیروگاه ها است گام در راهی گذاشته كه چشم انداز روشنی را پیش رو می گذارد.
توجه و تأكید بر توسعه پایدار و اقتصادی تأمین انرژی در گستره ملی، كاهش گازهای گلخانه ای به منظور جلوگیری از تخریب محیط زیست، گسترش ظرفیت های تولید و افزایش درآمدهای انرژی، جایگزین مصرف محصولات فسیلی از جمله نفت و گاز در نیروگاه ها، استفاده حداكثر از پتانسیل برق آبی كشور و در نهایت صرفه اقتصادی این نوع نیروگاه ها در زمان بهره برداری برای تعادل بخشی عرضه انرژی ارزان به مصرف كنندگان از جمله اهداف بخش تولید انرژی در كشور ما است.
وزارت نیرو برای اجرایی كردن این اهداف، بنا را بر برنامه ریزی منسجم و هدفمند به منظور تحقق بهره برداری كامل از امكانات تولید انرژی برق آبی گذاشت كه در همین راستا در چارچوب توسعه و تنوع بخشی انرژی شركت سهامی توسعه منابع آب و نیروی ایران كه متشكل از متخصصان طراحی و ساخت نیروگاه های برق آبی است را راه اندازی كرد و در قالب این شركت توانست برنامه های پیش بینی شده در بخش انرژی برق آبی را پیش ببرد.
هم اكنون این شركت در چندین نقطه كشور مشغول مطالعه، طراحی و یا ساخت نیروگاه های بزرگ و كوچك برق آبی است. جدیت و پیگیری مدیران وزارت نیرو برای استفاده از انرژی آبی و حمایت دولت برای سرمایه گذاری در این بخش، حاكی از آن است كه آنان نگرانی های جهانی را برای استفاده هر چه بیشتر از انرژی پاك عمیقا درك كرده اند.
هم اكنون ظرفیت نصب شده در نیروگاه های برق آبی كشور ۲۴۰۰ مگاوات است و سالانه حدود هشت هزار گیگاوات ساعت انرژی تولید می كنند كه حدود هفت درصد از تولید انرژی برق كشور را به خود اختصاص داده است. برنامه ریزی های انجام شده در این زمینه حاكی است كه تا سال ۱۴۰۰ قدرت تولید انرژی برق آبی در كشورمان به ۲۹ هزار مگاوات می رسد و ۱۹ درصد از برق كشور را شامل می شود.
اشاره به این برنامه ها بیانگر عزم جدی متصدیان وزارت نیرو و بسیج امكانات كشور برای استفاده از انژری های پاك است تا علاوه بر صرفه اقتصادی، محیطی پاك و بدون آلاینده داشته باشیم.
نیروگاه های آبی نیروگاه های سازگار با محیط زیست بوده و می توان از آنها استفاده های چند منظوره به عمل آورد تا اهداف دیگری مانند كنترل سیلاب و تأمین آب كشاورزی را نیز برآورده كنند. وجود هزینه پایین و منابع انرژی فسیلی در ایران از جمله دلایل دیگر كم توجهی به انرژی برق آبی در گذشته بوده است. در هر حال موضوعات آلودگی زیست محیطی و منابع محدود سوخت های فسیلی در تقابل با امتیازات متعدد نیروگاه های آبی است.
بنابراین ماهیت تجدیدپذیر بودن و همچنین فراوانی انرژی آبی در كشور نیازمند توجه بیشتر به بهره برداری از این منبع انرژی است. این روند كه از برنامه توسعه اجتماعی و اقتصادی سوم شروع شده است، ادامه داشته و وجود پروژه های در دست اجرا و مطالعه گواه این مطلب است.
با این حال تمام تلاش وزارت نیرو در بخش انرژی بهره برداری از كلیه امكانات برای تولید انرژی بدون عوارض بعدی است كه حیات زیست بشری را در معرض خطر می افكند. تلاشی كه برای رسیدن به توسعه پایدار فقط در قالب ”دولت سبز“ انجام می پذیرد. دولتی كه كلیه عناصر و اركان آن با نگاه هوشمندانه در صدد است مصرف انرژی، آب، هوا و . . . را برای نسل های آینده حفظ و پاسداری كند.

علیرضا حسین آبادی

منبع : پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو