پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

۲۰۰۷؛ پایان انزوای زنان


۲۰۰۷؛ پایان انزوای زنان
دستیابی زنان به اقتدار سیاسی قبلاً در برلین رخ داده است، اینك ممكن است نوبت پاریس و واشنگتن باشد. همزمان، اكثر مردانی كه از گروه فعالان سالمند سیاسی هستند، در این رقابت با دشواری روبرو هستند.
چنین به نظر می رسد كه سناتورهای آمریكایی پادشاهانی تمام عیار با قلمرو كوچك اند. آن ها بر «فراز بلندی» مستقرند، اصطلاحی كه همسایگان اطراف كاپیتول راجع به آنان به كار می برند. اتاق كارشان دارای دكوراسیون مجلل و پر از پرچم است. سناتورها سفرهای زیادی را انجام می دهند و همراه آن ها كاروانی بزرگ به راه می افتد. هر یك از دستیارانشان آرزو دارند كه مشاور امنیت ملی یا وزیر امور خارجه یا حداقل دستیار پشت صحنه كاخ سفید باشند.
علاوه بر این، هر سناتوری می اندیشد كه رئیس جمهور بعدی خواهد بود؛ به خصوص در وضعیتی همانند زمان فعلی كه شرایط آن مهیا است. ولی مسأله اینجاست كه آخرین سناتوری كه مستقیماً به ریاست جمهوری رسید، جان اف كندی در سال ۱۹۶۰ بود.
به تازگی، ۳۳ زن و مرد سناتور كه تازه انتخاب شده اند(به طور كلی، جمعیت ۱۰۰ نفره سنا شامل ۱۶ زن و ۸۴ مرد است) در كاپیتول سوگند یاد كردند. این مراسم با شكوه برای آمریكاییان علاقه مند به نمادگرایی نكته مهمی به شمار می رود. بیشتر نگاه ها به هیلاری رودهام كلینتون، سناتور ۵۹ ساله نیویورك، دوخته شده بود. او نقش های سیاسی خود را پس از دوران ریاست جمهوری شوهرش در ۲۰۰۱ آغاز كرد. هیلاری پس از كسب مقام سناتوری، اعتماد دیگران حتی بعضی از مشاوران قبلی خود را جلب كرد. وی حتی از نظر سیاسی موضع خود را تغییر داده است و دیگر خرده سیاستمدار دست چپی تلقی نمی شود. او اینك در مقامی مناسب برای پیروزی در انتخابات ایالات متحده، یعنی در مركز توجه جریان سیاسی جا گرفته است. تنها چیزی كه باقی مانده اعلام آمادگی عملی اش برای شركت در رقابت های انتخابات ریاست جمهوری است. كه این نیز اتفاق افتاد.
كمتر می توان شك داشت كه كلینتون نمی خواهد خانم رئیس جمهور نامیده شود و نخستین زنی باشد كه از اتاق بیضی شكل سكان قدرت آمریكا را در دست گیرد. البته او راه درازی در پیش دارد و ۲۲ ماه به روز انتخابات نوامبر ۲۰۰۸ باقی مانده است.
از سوی دیگر، سگولن رویال ۵۳ ساله، ۴ ماه تا انتخابات ریاست جمهوری فرانسه در آوریل فرصت دارد. چنان كه از زنان در كریسمس و آغاز سال نو انتظار می رود، او چهره مادر و همسری نمونه را در ایام تعطیلات سال نو یعنی تعطیلی فعالیت سیستم حكومتی فرانسه به خود گرفت. وی ۴ فرزند دارد كه امتیاز ویژه ای را برایش فراهم می كند. در حقیقت، مطبوعات او را بیش از هر كاندیدای ریاست جمهوری دیگری دوست دارند كه دلیل آن حرف های تازه ای است كه وی به زبان می آورد.
فرانسه حساسیت خاصی نسبت به این زن از خود نشان می دهد. فرانسوی ها به داستان عقب نشینی شوهر سگولن رویال، فرانسوا هلند رهبر حزب سوسیالیست، به منظور پیش انداختن او در صحنه سیاسی بسیار علاقه مندند. اكنون فرانسه و حزب سیاسی او فرصت استقرار رویال را در كاخ الیزه و در مقام رئیس جمهوری یكجا به وی عرضه می كنند و وی از این فرصت با روشی بسیار جدی بهره می برد.
این اتفاق تاریخی است كه همزمان در ایالات متحده و فرانسه رخ می دهد و دو زن داوطلب بالاترین مقام سیاسی كشورشان می شوند.
نكته طنزآمیز اینجاست كه در ساختار هر دو كشور تمایل به محافظه كاری وجود دارد. در این دو كشور، زنان موقعیت های برتر را در مؤسساتی همانند هیولت پاكارد در ایالات متحده و راه آهن سراسری فرانسه كسب كرده اند ولی هنوز به بالاترین مقام سیاسی دست نیافته اند. به نظر می رسد كه لحظه مناسب برای این كار فرارسیده است. سناتور باراك اوباما كه بی میل نیست رئیس جمهور بعدی آمریكا باشد، می گوید: «ما آماده وقایع جدیدیم» این نشانه تغییر ذائقه سیاسی آمریكاییان است. به نظر می رسد كه ارزیابی او در فرانسه نیز درست باشد.
● عقب ماندگی
ایالات متحده و فرانسه از سایر كشورها عقب مانده اند. با كمال تعجب، آلمان كه كشوری به طور سنتی مخالف اصلاحات است، در انتخابات آنگلا مركل، به عنوان نخستین صدراعظم زن، از این دو كشور پیشی گرفت. به علاوه، چه كسی می تواند مارگارت تاچر ۸۱ ساله را از یاد ببرد كه در ۱۹۷۹ به مقامی دست یافت كه هم اینك آرزوی بسیاری از افراد است. ضمن آن كه در آسیا به طور سنتی كشورهای قدرتمندی مانند هند (ایندراگاندی) فیلیپین (گلوریا ماگایال آریو) و یا پاكستان (بی نظیر بوتو) زنان را بر اریكه قدرت می بینند البته این افراد از خانواده های سرشناسی بودند.
اینك باید دید كه چگونه دو كشور پیشرو صنعتی جهان به طور جدی به صرافت انتخاب یك زن به عنوان رئیس جمهور افتاده اند و آیا كلینتون و رویال جنبه های مشتركی دارند؟ این دو زن قطعاً در ظاهر و روش متفاوت اند، ولی شرایط انتخابات در دو جامعه شباهت هایی دارد. نخبگان حاكم كه تقریباً همه مردند، از نظر بلندپروازی، درك سیاسی و آرمان هایشان در فرانسه و آمریكا به آخرین حد خود رسیده اند.
پاریس اینك موضوعی بسیار جالب برای مطالعه این مسأله است كه چگونه نسلی كه زمانی پیشاهنگ بود، اینك بدبین و فاقد رؤیا شده است. ژاك شیراك یك دایناسور سیاسی است كه هر اقدام متصور یك سیاستمدار فرانسوی را انجام داده و همانند رقیب مادام العمر سیاسی اش فرانسوا میتران فقید، یكی از نخبگان فرانسه است كه ماجراجویی های شخصی اش را به خرج دولت انجام داده، از نهادهای عمومی برای اهداف خصوصی اش بهره برده و رسوایی های پیاپی را بدون صدمه بر شهرت شخصی اش پشت سر گذاشته است، همانند تنه درختی كه هر سال بر قطرش افزوده می شود.
دومینیك دوویلپن ۵۳ ساله مشاور و شاگرد شیراك، جانشین طبیعی او به نظر می رسد. او از نگاه های جالب، ذوق شاعرانه و نامی اشرافی بهره مند است. متأسفانه به نظر می رسد فرانسه از نظام شیراك سیر شده و مشتاق سركشانی مانند نیكلای ساركوزی ۵۱ ساله، محافظه كار قدیمی است كه متعهد به تغییراتی در فرانسه شده و نمی گوید این كشور را به كجا خواهد برد و نیز سگولن رویال كه مردم فرانسه بیش از اعضای حزبش به او اعتماد دارند.
در ایالات متحده، تغییرات قریب الوقوع است زیرا رئیس جمهور فعلی نمی تواند بار دیگر كاندیدا شود و معاون رئیس جمهور نیز گفته است كه علاقه ای به ریاست جمهوری ندارد. این وضعیت احتمالاً منجر به تغییری عمیق خواهد شد، بخصوص كه در دوره جورج دبلیو بوش آمریكا با موانع پیاپی روبه رو شده است كه نمونه آن را در سیاست های مربوط به افغانستان، عراق، ایران و كره شمالی می توان دید. به طور سنتی، در چنین مواردی این كشور دچار خانه تكانی سیاسی می شود.
البته سردمداران حزب دموكرات، یعنی كسانی مانند ال گور، جان ادواردز و جان كری بارها شكست خورده و قابلیت اعتماد مردم به خود را به طور عمده از دست داده اند. از این رو، زمان برای چهره های تازه فرا رسیده است. براساس شواهد موجود، اقدام دموكرات ها برای انتخابات ،۲۰۰۸ مطرح ساختن مردی آفریقایی ـ آمریكایی و یا زنی به عنوان كاندیدای ریاست جمهوری است و همین كافی است كه این انتخابات را در تاریخ منحصر به فرد سازد.
اینك موقعیت هیلاری كلینتون مساعدتر از دیگران به نظر می رسد. وی با استفاده از نام و تجربه خود و ماشین پولسازی قابل اعتماد حزب دموكرات كه او و شوهرش بنیان گذاشته اند و نیز حمایت بی دریغ شوهرش بیل كلینتون كه سیاستمدار زنده و مطلوب آمریكاست، می تواند وارد مبارزه شود.
فرانسوی ها و آمریكایی ها چه توقعی می توانند از یك رئیس جمهور زن داشته باشند؟ هیچ كس به طور جدی باور ندارد كه یك رئیس جمهور زن بتواند كشور را در جهتی جدید هدایت كند. جهانی سازی كه مورد انتقاد گاه و بیگاه هیلاری كلینتون و رویال قرار می گیرد، بیش از آن كه برای این دو كشور زیان آور باشد، مفید واقع شده است. حل مناقشه های عراق و سومالی برای هر كاندیدایی (اعم از زن و مرد) مشكل به نظر می رسد. رأی دهندگان كشورهای دموكراتیك بندرت باور دارند كه همه چیز رو به بهبود خواهد رفت. به نظر می رسد آنها امیدوار باشند كه تغییرات در حد روش ها و تا حدی ملموس رخ می دهد.
صرفنظر از صحت مسأله، معروف است كه زنان كمتر عاشق یك عقیده می شوند و بیشتر به حل مسأله می اندیشند. همانند آنگلا مركل كه ریاست اتحادیه اروپا را علاوه بر میزبانی نشست گروه هشت سال جاری برعهده گرفت.
كلینتون، رویال و مركل در اطراف خود گروهی منضبط، محدود و وفادار دارند. این سه زن به چالش مستقیم با مسائل و اقدام بدون خودنمایی اقتدارآمیز مشهورند. از نظر آن ها هیجانات مردانه درباره مسائل كاری بیهوده است.
البته كنار گذاشتن آشكار این سنت ها عوارض خود را دارد. نه مركل و نه كلینتون و رویال نمی توانند شنوندگان خود را به هیجان آورند و هیچكدامشان مشتاق محبوبیت نیستند. آن ها سازماندهندگان خوبی هستند، ولی هنگامی كه مسأله بیان رؤیاهای سیاسی شان می رسد، توانایی چندانی از خود نشان نمی دهند.
این زنان پیشروانی اند كه راه خود را از درون جنگلی مردانه هموار ساخته و سقفی شیشه ای سیاست را به سوی رأس هرم قدرت كه همواره در تصاحب مردان بوده، فروریخته اند. در حقیقت، آن ها امیدوارند كه نظام سیاسی ضعیف روزی بتواند خود را بازیابد.
هرگز برای سیاستمداران یا رؤسا متصور نبوده است كه زمانی قدرت سیاسی آن ها محدود شود، فرمولی كه «آنارش ها» (enarchs) با آن زیسته اند كه اگر به قدرت دست یافتی آن را نگاه دار. «آنارش» عنوانی است كه به فارغ التحصیلان دانشگاه ENA اطلاق می شود كه نخبگان كشور در آنجا آموزش می بینند. پی یر بوردیو، جامعه شناس، آن ها را طبقه ای سیاسی نامید كه نظام سیاسی را به گروگان گرفته اند.
● چه كسانی بچه ها را تر و خشك خواهد كرد؟
طنزآمیز است كه سگولن رویال خود بخشی از نظامی است كه رقبایش نیز اجزای آن را تشكیل می دهند، ولی او شباهتی با نظام سیاسی مورد نظر ندارد. به نظر می رسد كه وی در قدرت و رقابت از استحكام بیشتری برخوردار است. براساس برآورد اخیر روزنامه لوموند، ۵۶ درصد جوانان رأی دهنده اعلام كرده اند كه می خواهند به یك سوسیالیست رأی دهند.
رویال چهارمین فرزند یك خانواده ۸ فرزندی كاتولیك محافظه كار است. در دنیای بسته و محدود فرانسه، دخترها قاعدتاً باید ازدواج می كردند و فقط در ۱۹۹۴ بود كه زنان در صحنه ظاهر شدند. هنگامی كه پدرش خانواده را ترك كرد، سگولن موفق شد از دادگاه حكم نفقه مادرش را بگیرد. وی در ۲۷ سالگی به دنبال تحصیل در ENA شغلی در گروه میتران به دست آورد. راه او به سوی قدرت همانند دیگر سیاستمداران فرانسوی بوده است.
وی در ۱۹۹۸ عضو پارلمان و در ۱۹۹۲ وزیر محیط زیست شد و سپس پستی در یكی از استان های فرانسه كسب كرد كه روندی سنتی در رشد سیاستمداران فرانسوی محسوب می شود. رویال اینك سمتی در استانی در جنوب غربی فرانسه دارد و موقعیت او چیزی میان فرماندار منطقه و استاندار است. هنگامی كه وی اعلام كرد كه می خواهد جانشین شیراك شود، واكنش مردان قدری طنزآمیز بود.
فابیوس لوران، نخست وزیر پیشین كه زمانی شاگرد محبوب شیراك تلقی می شد، پرسید: «چه كسی بچه ها را تر و خشك خواهد كرد؟»
گفته می شود رقیب دیگری اعلام كرده كه انتخابات مسأله رقابت و نه زیبایی است. البته رویال در چند سال اخیر به ظاهر خود رسیده است. لباس و آرایش مویش را تغییر داده و دندان هایش را منظم كرده است. شوهرش فرانسوا هلند، آخرین نسل از سنت گرایانی مانند فابیوس است كه شاید می خواست رئیس جمهور شود ولی خواه ناخواه عقب نشینی كرد؛ شاید مهم نباشد كه چه كسی نفر اول كاخ الیزه تلقی شود.
هیلاری با وجود آن كه همسر رئیس جمهور پیشین بوده است، روش خود را دارد. رنگ لباس ها و سبك آرایشش مشخص است و براساس نظر مجله «نیوزویك» آرایش و ظاهر هیلاری مسأله مهمی نیست و برخورد جدی او با مسأله امنیت ملی و شوهر سرشناسش مطرح است.
این سناتور نیویورك از هواخواهان جنگ علیه صدام بود، گرچه تمایل به سازش كاری را در برخی زمینه ها نشان داد. آن مقدار فرصت طلب نبود كه نظر قبلی خود را به عنوان وطن پرستی اشتباهی تفسیر مجدد كند. در این زمان كه دموكرات ها به طور گسترده در زمینه دفاع صمیمانه از منافع كشور مورد سوء ظن هستند، این مسأله می تواند مفید واقع شود. علاوه بر این، حركت هیلاری به سوی مركز قدرت به منظور كسب آرای جدید شروع شده است وی اینك نمی خواهد سیاستمداری باشدكه كشور را به دو اردوگاه دوستان و دشمنان خود تقسیم كند.
پایداری و استقامت هیلاری در مسأله عراق می تواند نتایج سویی هم داشته باشد. آمریكای دوران جورج بوش به خصوص در میان چپ گراها مورد نوعی خشم مقدس قرار گرفته است و در حالی كه بوش و اطرافیانش متهم به هدایت كشور به بیراهه اند، هیلاری به منظور پیروزی نیازمند آرای چپ است.
البته می تواند بكوشد بر برخی ضعف هایش فایق آید. احتمالاً او معلمی را برای سخنرانی های عمومی به خدمت خواهد گرفت تا سخنانش جذاب تر شود. مشاوران او می كوشند وی را قانع كنند كه جنبه های طنزآلود و مهربانانه تری به خود بگیرد. رویال نیز ضعف های خود را می‌شناسد. او نیز نیازمند مسافرت های زیادی برای دفع انتقادهای محتمل است و نیاز به كسب تجارب بیشتری در سیاست خارجی دارد. اینك مسائل جدی و شمارش معكوس آغاز شده است. اكنون مردان از ساركوزی گرفته تا مك كین در كمین اند تا زنانی كه رقیب سیاسی آنان اند، مرتكب اشتباه شوند.
نویسندگان:بریتا سندبرگ وگرهارد اشپورل
مترجم: بهشته شریف
منبع: اشپیگل آن لاین
منبع : روزنامه ایران


همچنین مشاهده کنید