فصل عاشورایی‌ها

با فرا رسیدن ایام محرم، آثاری كه در این باره و به مناسبت ایام سوگواری و با رویكرد عاشورایی در هفته گذشته و هفته های آتی منتشر شده و می شوند، رشد افزون تری پیدا كرده اند. آثاری چون «روضهٔ الشهدا» ملا واعظ كاشفی، مغز متفكر جهان شیعه: امام جعفر صادق (ع) یا كتاب عقل و دین از دیدگاه كانت یا علم دینی (دیدگاه ها و ملاحظات) یا مهاجرت قبایل عربی در صدر اسلام كه معرفی بخشی از این آثار به دلیل حجم كتاب ها به هفته آینده موكول می شود، اما در گزارش این هفته نگاهی گذرا می اندازیم به آثاری كه در حوزه های مختلف، از سوی ناشران تهرانی یا شهرستانی به بازار آمده اند.
● شعر
«خمخانه عشق» گزیده اشعار شاعران معاصر درباره عید غدیر خم است كه به اهتمام كامران شرفشاهی فراهم آمده و ناشران آن فرهنگسرای بهمن و سازمان فرهنگی - هنری شهرداری تهران است. در این مجموعه شاعرانی از نسل گذشته چون نیما یوشیج و ابوتراب جلی تا شاعران معاصر چون سید حسن حسینی و محمود شاهرخی و مشفق كاشانی و... حضور دارند.
«گوهر مهر» دیوان مدایح، مراثی و غزلیات و مرحوم حاج شیخ یوسف رحمانیان متخلص به عماد است كه به همراه گزیده ای از زندگی ۱۴ معصوم (ع) از سوی نشر گلستان مهر چاپ و منتشر شده است. این شاعر متعهد و عارف در سال ۱۳۳۷ درگذشت و فرزندش دكتر شریف رحمانی كار گردآوری و انتشار این دیوان را به عهده گرفت.
«هزاره دوم آهوی كوهی» پنج دفتر شعر از سروده های دكتر شفیعی كدكنی است كه از سوی انتشارات سخن چاپ چهارم آن به بازار آمد. چاپ اول «هزاره دوم آهوی كوهی» در سال ۷۶ منتشر شده بود. «صلیب مهیا» هفتمین كتاب از سروده های دكتر ایرج صف شكن است كه از سوی مؤسسه انتشارات نگاه به بازار آمد. صف شكن جدیدترین اشعار سپیده و كوتاه خود را در این دفتر گرد آورده است. «جاده های مه گرفته بی نام» دفتر دیگری از سروده های سیف الله اصلان پور است كه از سوی مؤسسه انتشارات مدبر به بازار آمد. اصلان در شعرهای آزاد خود اغلب مضامین اجتماعی و عناصر طبیعت را دستمایه سرودن قرار داده است. «گزینه اشعار» احمد شاملو نیز از سوی انتشارات مروارید به چاپ هشتم رسید.
چاپ اول این مجموعه در سال ۷۴ منتشر شده بود. یك مقدمه كوتاه به قلم شاعر و یك مصاحبه سی صفحه ای به همراه گزیده ای از دفترهای پیشین شاعر، این مجموعه را كامل می كند. «سرچشمه های مضامین شعر امروز ایران» به قلم ولی الله درودیان از سوی نشر نی چاپ و منتشر شده است. درودیان در این كتاب در پی آن است كه همه شاعران مطرح دوران مشروطیت به انگیزه نوجویی و رهایی از بن بست تقلید و تكرار كه شعر دوران قاجار را مبتلا كرده بود، به ترجمه شعر و ادبیات غرب كه در نشریات آن دوران به فراوانی آمده، نظر داشتند و از آن بهره های فراوان برده اند.
در نهایت آثاری از دهخدا، پروین اعتصامی، شهریار، بهار، ایرج میرزا، نیما و... كه متأثر از اشعار شعرای مغرب زمین سروده شده مورد بررسی قرار می گیرد. «رساله سپهسالار» در مناقب حضرت خداوندگار، كهن ترین سند درباره زندگینامه جلال الدین محمد مولوی (مولانا) ست كه فریدون ابن احمد سپهسالار كه مدت چهل سال مرید مولانا بوده، در فاصله قرن ۷ و ۸ نوشته است. این كتاب با توجه به این كه منبع موثقی برای نوشتن زندگینامه مولانا در قرن های بعد تا امروز بوده، همچنان گمنام مانده است. اكنون به مناسبت هشتصدمین سال تولد مولانا و با توجه به این كه سال جاری از طرف یونسكو سال مولانا نامگذاری شده، انتشارات سخن این كتاب را با مقدمه و تصحیح و تعلیقات محمد افشین وفایی چاپ و منتشر كرده است.
● داستان، رمان
«عسل تلخ» رمانی به قلم فاطمه دقیقی (پروانه) است كه از سوی انتشارات البرز چاپ دوم آن منتشر شده است. داستان این رمان زندگی زنی به نام سارا كه در سال ۴۵ گرفتار زندان می شود، آغاز می گردد و در سال های پس از انقلاب كه از زندان آزاد می شود، دنبال دخترش ستاره، پایتخت را زیر پا می گذارد و... رمان «گنجشك ها بهشت را می فهمند» به قلم حسن بنی عامری سرانجام پس از ده سال به چاپ دوم رسید.
چاپ اول این رمان در سال ۷۶ از سوی ناشر دیگری منتشر شده بود و مضمون آن به جنگ ایران و عراق اختصاص دارد. بنی عامری در چاپ جدید كتاب، آن را بازنویسی و تكمیل كرده است. انتشارات نیلوفر چاپ پنجم «خواب زمستانی» و چاپ چهارم «دو دنیا» به قلم گلی ترقی را نیز هفته گذشته راهی بازار كرده است. «از پست و بلند ترجمه» شامل هفت مقاله از كریم امامی بود كه به مباحث ترجمه متون ادبی، ترجمه حاجی بابا، پدیده ذبیح الله منصوری و... می پرداخت، مجموعه این مقاله ها در سال ۷۲ منتشر شد و چاپ دوم آن نیز در سال ۷۵ به بازار آمد. حالا انتشارات نیلوفر چاپ سوم این كتاب را با طرح جلد تازه منتشر كرد.
همزمان با انتشار چاپ سوم این كتاب، جلد دومی از نوشته های كریم امامی با عنوان «از پست و بلند ترجمه» از سوی انتشارات نیلوفر منتشر شد كه شامل چهل نوشته، درسگفتار و مصاحبه های اوست و در سه بخش تدوین شده است. بخش اول به نام درباره ترجمه، بخش دوم با عنوان فرهنگ های زبان انگلیسی و بخش سوم با عنوان كارگاه ترجمه شامل همه مقاله ها و مطالب و نقد و بررسی هایی است كه امامی در طول سال ها فعالیت، در نشریات مختلف به دست چاپ سپرده بود. این انتشاراتی جلد اول و دوم «از پست و بلند ترجمه» را هفته گذشته همزمان راهی كتابفروشی ها كرد.
«سمت تاریك كلمات» مجموعه هشت داستان كوتاه حسین سناپور است كه نشر چشمه منتشر كرده بود. این كتاب كه بهترین مجموعه داستان در سال ۸۵ برگزیده شد، بار دیگر از قفسه كتابفروشی ها به پشت ویترین نقل مكان كرد و مورد توجه علاقه مندان به ادبیات قرار گرفت. «همه نام ها» رمانی از ژوزه ساراماگو با برگردان كیومرث پارسای است كه از سوی نشر علم منتشر شده است. ترجمه های دیگری از این رمان در سال های گذشته منتشر شده بود. رمانی از كشور مكزیك به قلم الیزابت بورتون دتروینیو به نام «من خوآن دپارخا» با ترجمه پروین جلوه نژاد به بازار آمد.
این رمان نوجوانان كه داستان زندگی برده یك نقاش را تصویر می كند برنده جایزه نیوبری - جایزه ای معتبر در ادبیات آمریكا - شناخته شد. این رمان را كتابسرای تندیس هفته گذشته به بازار فرستاد. «مرگ شاه سونگور» به قلم لوران گوده نویسنده فرانسوی و ترجمه حسین سلیمانی نژاد از سوی انتشارات ققنوس به بازار آمد. مرگ شاه سونگور به عنوان بهترین رمان در كشور فرانسه جایزه گنكور مدارس را از آن نویسنده اش كرد. «لاك پشت فیلی» رمانی برای نوجوانان است كه جمشید خانیان آن را نوشته و پیمان رحیمی زاده تصویرگر آن بوده است. این رمان داستان پسربچه ای است كه در هر كاری به دروغ متوسل می شود تا سرانجام می فهمد كه... ناشر این رمان نشر افق است. نشر افق هفته گذشته جلد چهارم از مجموعه آرتمیس فاول را با عنوان «آرتمیس فاول و انتقام اپال» منتشر كرد.
این مجموعه كه به قلم یون كالفر با برگردان شیدا رنجبر منتشر می شود، داستان پسربچه نابغه ای است كه دست به اعمال حیرت انگیزی می زند و با اجنه در ارتباط است. «نامه ساز فاراب» بیست و سومین كتاب از مجموعه مفاخر ملی - مذهبی است كه انتشارات سوره مهر منتشر می كند و زندگینامه داستانی ابونصر فارابی به قلم علی اكبر والایی است كه در قالب رمان روایت می شود. دو نمایشنامه در كتابی با عنوان «همسرایی مختار و حر» به قلم محمود عزیزی به بازار آمد. انتشارات نمایش این كتاب را به مناسبت برگزاری سومین همایش آئین های عاشورایی منتشر كرده است.
● دین و فلسفه، تاریخ و هنر
«دولت رسول خدا (ص)» كتابی به قلم صالح احمدالعلی با ترجمه دكتر هادی انصاری است كه پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به مناسبت سال پیامبر(ص) منتشر كرده است. این كتاب در پنج بخش به مباحثی چون یثربیان و ندای اسلام، تشكیل حكومت در مدینه، جهاد و به كار بردن سلاح، گسترش اسلام در شبه جزیره عرب، سخن و پیامبر اسلام (ص) می پردازد و به عنوان منبع درسی برای دانشجویان رشته های تاریخ و تاریخ تمدن اسلامی در مقطع كارشناسی ارشد تألیف و منتشر شده است.
چاپ دوم «زمینه های پیدایش خلافت فاطمیان» به قلم دكتر محمدعلی چلونگر از سوی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به بازار آمد. «مكتب ها و گرایش های تربیتی در تمدن اسلامی» تألیف دكتر سعید اسماعیل علی و محمدجواد رضا عنوان كتابی است كه بهروز رفیعی آن را ترجمه كرده و به نقد و بررسی برخی دیدگاه های مؤلفان نیز پرداخته است. این كتاب را انتشارات سمت با همكاری پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر كرده است.
«میشل فوكو» كتابی به قلم بری اسمارت با ترجمه لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان است كه نشر اختران منتشر كرده است. بری اسمارت با كند و كاو در آثار اصلی فوكو، تحلیل رابطه قدرت و معرفت و سوژه شدن انسان از طریق شیوه های ابژه سازی را كانون توجه خویش قرار می دهد و به مسائل مناقشه برانگیز اعمال قدرت و مقاومت در برابر قدرت می پردازد. انتشارات روشنگران در روزهای گذشته كتاب «تاریخ فمنیسم» نوشته میشل ریو - سارسه با برگردان عبدالوهاب احمدی و كتاب «درآمدی بر نظریه فمنیستی»، «چیستی فمنیسم» به قلم كریس بیسلی با برگردان محمدرضا زمردی را منتشر كرده است. مترجم در مقدمه می نویسد: چرا همه صاحبنظران اكراه دارند كه تعریفی روشن از فمنیسم ارائه كنند؟
آیا امكان درك تناقضات مطرح و مناقشات پیچیده در این حوزه وجود دارد؟ با مطالعه این دو كتاب خواننده شناخت كافی از نظرها، شاخه ها، تاریخ و چگونگی پیدایش فمنیسم و نظریه پردازان این حوزه پیدا می كند. انتشارات بازتاب نگار كتاب «ماركس هنگام فروریزی كمونیسم» یا زوال سیاست و روشنفكر را به قلم یوسف اسحاق پور و ویدا حاجبی تبریزی منتشر كرده است. همین انتشاراتی كتاب «تبارشناسی استبداد ایرانی ها» را به چاپ دوم رساند.
نویسنده این كتاب هوشنگ ماهرویان در پی شناخت ریشه های استبداد درونی ماست كه تبلور آن را به شكل در جامعه ایران پیش از انقلاب شاهد بودیم. «گوهر مقصود» خاطرات سیاسی و اجتماعی دوره استبداد صغیر تألیف آقا سید مصطفی تهرانی (میرخانی) نماینده دوره اول مجلس است كه به كوشش زهرا میرخانی از سوی نشر میراث مكتوب چاپ دوم آن به بازار آمد. نشر میراث مكتوب كتاب دیگری هم با عنوان «ارج نامه حبیب یغمایی» منتشر كرده است كه سید علی آل داوود آن را فراهم آورده است. این كتاب در شش فصل به سالشمار و زندگینامه حبیب یغمایی، آثار و تألیفات او، تصحیح و ویرایش متون، تحلیل و نقد آثاری كه نوشته، می پردازد و در فصل آخر صاحب نظرانی چون ایرج افشار، علی اشرف صادقی، محمد غلامرضایی و... كارنامه یغمایی را مورد ارزیابی قرار می دهند.

سایر محمدی

منبع : روزنامه ایران