نوه سردار قاجار

مصطفی مکری سال ۱۳۰۰ در تهران به دنیا آمد؛ چند ماه بعد از کودتای معروف سوم اسفند ۱۲۹۹ که پایه گذار برچیده شدن بساط سلطنت قاجاریه در ایران و به قدرت رسیدن رضاخان شد. مکری نوه سردار عزیزخان افسر نظامی برجسته و معروف دوران قاجاریه بود. مردی که چهارراه عزیزخان زیر پل حافظ جنوبی به اسم و اعتبار او این نام را گرفته است. جالب است بدانید که محل بیمارستان طرفه امروزی، منزل پدربزرگ مصطفی مکری بوده است.
● همبازی اکبر توفان
مصطفی مکری از سال ۱۳۱۹ فوتبال را آغاز کرد. در ابتدای دهه ۲۰ عضو تیم فوتبال توفان شد. توفان آن سال ها تیم بزرگی بود. در آن سال ها رقابت برای کسب مقام قهرمانی به طور جدی بین دو تیم توفان و دارایی رد و بدل می شد. در تیم توفان بزرگانی مثل مصطفی بهارمست، قاسم سلیمی، هدایت کلانتر، مصطفی سلیمی، هدایت گیلانشاه، برادران فرزانگان، اکبر حیدری؛ معروف به توفان، حسام محسنی، عباس قریب و حسین صدقیانی بازی می کردند و حسین خان سردار هم مسوولیت سرپرستی این تیم را بر عهده داشت. مکری در سال ۱۳۲۳ همراه تیم توفان به عنوان قهرمانی در مسابقات فوتبال باشگاه های تهران رسید و به عضویت تیم منتخب تهران درآمد.
● اولین فارغ التحصیل ورزش
مصطفی مکری در همان دوران جوانی فوتبال را با تمام جذابیت هایش رها کرد و راهی کشور فرانسه شد. او در فرانسه در رشته تربیت بدنی و سوارکاری فارغ التحصیل شد. در سال ۱۳۲۷ با یک خانم فرانسوی ازدواج کرد. همسر مکری در سال ۱۳۷۶ به علت ابتلا به بیماری سرطان در فرانسه درگذشت.
● سلطان جوانگرایی
در سال ۱۳۳۷ برای اولین بار رئیس فدراسیون فوتبال کشورمان شد. او در این دوره تیم ملی را به جام ملت های ۱۹۶۰ توکیو در دور مقدماتی برد. دور مقدماتی بازی ها در شهر کرالای هندوستان برگزار شد. جوانگرایی او به نحو قابل توجهی نمود پیدا کرد. او مسعود برومند، محمود شکیبی، محمود بیاتی و امیر عراقی را از تیم ملی حذف کرد و منصور امیرآصفی، مصطفی عرب، محمد رنجبر، حسن حبیبی، غلامحسین نوریان، حمید برمکی، عباس حجری، جعفر نامدار، کامبیز جمالی و حمید شیرزادگان را به تیم ملی آورد تا نسل جدیدی در فوتبال ایران پایه گذاری شود.
● موسس فوتبال باشگاهی
سال ۱۳۳۹ اولین دوره مسابقات فوتبال باشگاهی در ایران برگزار شد. این بازی ها در شهرستان ساری انجام شد و تیم شاهین آبادان با حضور ستارگانی چون حمید جاسمیان، پرویز دهداری، حمید برمکی، منوچهر سالیا، فاروق فتاحی و... در این مسابقات قهرمان شد. بعد از این مسابقات مکری از مسوولیت ریاست فدراسیون فوتبال کشورمان کنار رفت.
● تحولات دوران دوم
مرداد سال ۱۳۳۹ - سالی که محسن آزاد بازیکن سابق تیم ملی به علت سانحه تصادف درگذشت و به رحمت حق رفت - مکری از کار برکنار شد، اما ۷ سال و ۷ ماه بعد در اسفندماه سال ۱۳۴۶ رئیس فدراسیون شد و این مسوولیت را تا تیرماه ۵۱ بر عهده داشت. در این دوره تحولات بسیاری در فوتبال ملی ایران شکل گرفت، او مسعود برومند جوان را به عنوان نایب رئیس فدراسیون انتخاب کرد. مکری در این سال ها مسوول شهربانی دو استان خوزستان و بوشهر هم بود. در دوره دوم مدیریت او، چنین اتفاقاتی در فوتبال ما رخ داد؛
۱) قهرمانی تیم ملی فوتبال در مسابقات جام ملت های ۱۹۶۸ آسیا
۲) قهرمانی تیم ملی فوتبال در مسابقات بین المللی جام دوستی ۱۳۴۷ در تهران
۳) قهرمانی استقلال در سال ۱۳۴۹ در مسابقات باشگاه های آسیا
۴) قهرمانی تیم ملی در تورنمنت بین المللی جام کوروش کبیر در سال ۱۳۵۰
۵) قهرمانی تیم ملی در مسابقات فوتبال جام ملت های ۱۹۷۲ آسیا
۶) صعود ایران به مسابقات فوتبال المپیک ۱۹۷۲ مونیخ در سال ۵۱
۷) برگزاری مسابقات فوتبال لیگ اول و دوم منطقه یی در سال های ۴۹ و ۵۰
● نوشته یی از ابراهیم افشار
روز یکشنبه ۱۳ دی ماه ۱۳۸۳ ، ۴ روز بعد از مرگ مکری، ابراهیم افشار در جهان فوتبال نوشت؛ «مرد؛ به سادگی مرد و کک کسی هم نگزید. طبیعی است کسی برای مرده ۸۳ ساله جز جگر نمی زند. آن هم در این سرزمین پریشون که اشک ارزان ترین اشیا است. چشمش لابد به در ماند. مثل خیلی ها که بگویند تو هم روزگاری کاری کرده یی در فوتبال ما.من ندیدمش این اواخر که ببینم آیا در چشم های او هم مثل چشم های نرگسی حسین سرودی غمی لایتناهی نهفته است یا نه.ندیدمش که از توفان بگوید. وقتی با اکبر حیدری همبازی بود، وقتی قهرمان تهران شدند، از خاطرات ۶۳ سال قبل، از بهارمست، از برادران فرزانگان، از حسین صدقیانی و خان سردار، «از داربی» باستانی تهران «توفان و کوهستانی»، آن طرف عبدالله شوقی، این طرف اکبر توفان، جدال شوت های سهمگین عبدالله و دریبل های رقص آور اکبر.»

مصطفی مکری

منبع : روزنامه اعتماد