چرا دستمزد مدیران باید بالا باشد

مدیران تجاری و اقتصادی در سراسر دنیا افزایش حقوق چشمگیری داشته‌اند. شاید بخش عمده این افزایش حقوق حق آنها بوده ‌است.
چپ‌ها و راست‌ها، آمریكایی‌ها و اروپایی‌ها، سرمایه‌گذاران بازار سهام و فعالان ضد جهانی ‌شدن همگی بر این نكته اتفاق نظر دارند كه مدیران ارشد حقوق بالایی دریافت می‌كنند. مدارك و شواهد این را نشان می‌دهد. طی نیم قرن، نسبت دستمزد مدیران ارشد به درآمد كارمندان نسبت چندان متفاوتی نبود. ناگهان در دهه ۱۹۸۰ در آمریكا و چند سال بعد در نقاط دیگر دنیا این نسبت رو به افزایش گذاشت و بالاخره در هزاره جدید تفاوت این نسبت چشمگیر شد. اینجا بود كه یك كارمند در طبقه پایین اداره‌ای در آمریكا حقوق یك ماهه مدیرش در طبقه بالا را طی یك سال دریافت می‌كرد.
اكثر مردم می‌گویند می‌دانند دلیل این افزایش چشمگیر چیست. به عقیده آنها حرص و طمع مدیران ارشد در كنار ضعف هیات مدیره باعث افزایش حقوق مدیران به قیمت ضربه خوردن به كارگران و كارمندان شده است. همچنین مردم می‌گویند این مدیران لیاقت این همه افزایش دستمزد را ندارند و اگرچه پرداخت دستمزد اضافه برای كار اضافه، امری معمول است اما این میزان افزایش معقول نیست. یك شركت مشاوره مدیریت در آمریكا سال گذشته ۱۱ شركت بزرگ و مشهور اما با مدیریت ضعیف را شناسایی كرد كه مدیران ارشد آنها دو سال است بیش از ۱۵میلیون دلار در سال حقوق و دستمزد دریافت می‌كنند. این در حالی است كه ارزش سهام این شركت‌ها نه تنها رشد نداشته بلكه افول هم كرده است. از جمله این شركت‌ها AT&T ، مرك و تیم وارنر هستند. رابرت ناردلی از مدیران شركت « هوم دیپوت» چندی پیش هنگام ترك سمتش ۲۱۰میلیون دلار بابت تسویه حساب دریافت كرد. این در حالی‌ است كه سهام این شركت در دوران مدیریت او دچار افت چشمگیر شده است. كارلی فیورینا با ۱۸۰میلیون دلار پاداش از سمت خود به عنوان مدیر ارشد شركت « اچ پی» خارج شد. او كه در سال ۶/۲۱میلیون دلار حقوق می‌گرفت در زندگی‌نامه‌اش نوشته كه پول برایش اهمیتی ندارد. اما چه كسی حرف او را باور می‌كند؟نظرسنجی كه روزنامه‌های لس‌آنجلس تایمز و شبكه بلومبرگ سال گذشته انجام داده‌اند نشان می‌دهد، ۸۰درصد آمریكایی‌ها حقوق مدیران ارشد شركت‌ها را بسیار بالا و هنگفت می‌دانند. حتی طرفداران تجارت آزاد و اقتصاد مبتنی بر بازار هم نسبت به این موضوع و افزایش حقوق مدیران بدبین هستند. حتی دانشجویان رشته اقتصاد و بازرگانی دانشگاه ‌هاروارد هم در نظرسنجی اعلام كرده‌اند كه این میزان حقوق و دستمزد را بالا می‌دانند. بررسی دیگری نشان می‌دهد، ۹۰درصد سرمایه‌گذاران كه مالكان حقیقی شركت‌ها هستند بر این باورند كه حقوق و دستمزد مدیران بالاست.
این در حقیقت نوعی اعتراف است تا انتقاد چون همین سرمایه‌گذاران و اعضای هیات مدیره هستند كه حقوق و دستمزدها را مشخص می‌كنند. اما همه این حرف‌ها و انتقادات صحت ندارد و درست نیست. تغییرات مدیریتی و اقتصادی دلیل اصلی این افزایش چشمگیر حقوق و دستمزدهای مدیران است. چارچوب و الگوی حقوق و دستمزدها در سراسر دنیا دچار تغییرات جدی شده و در این میان آمریكا در صدر این تغییرات است. افزایش شكاف دستمزد میان مدیران و كارگران و كارمندان و تاكید بر محرك‌های بلندمدت از جمله ویژگی‌های این تغییرات است. بنابراین در بررسی وضعیت شركت‌ها در سراسر دنیا و آمریكا نباید فقط به افزایش حقوق و مدیریت ضعیف اكتفا كرد. اشتباه ۱۵ سال گذشته این بوده كه تعداد زیادی در یك شركت قدرت تصمیم‌گیری پیدا كرده‌اند. همین افزایش قدرت تصمیم‌گیری باعث اتخاذ تصمیمات غیر معقول از جمله تصمیم‌گیری درباره حقوق و دستمزد مدیران شده است.
اكنون ده‌ها مدیر در سراسر جهان به اتهام سوءاستفاده از قدرت تصمیم‌گیری خود تحت تعقیب هستند. بعضی از این سوءاستفاده‌ها مربوط به افزایش حقوق و دستمزد مدیران توسط خود آنها می‌شود. از سوی دیگر حرف‌هایی كه درباره حقوق و دستمزد مدیران و لیاقت داشتن و یا نداشتن آنها برای دریافت این میزان حقوق در میان عوام گفته می‌شود گاه با بزرگ نمایی همراه است. بین سال ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۳ میزان كل دستمزد پنج مدیر ارشد مركز استاندارد اندپورز به ۳۵۰میلیارد دلار می‌رسید. اما در همین مدت میزان سودی كه عاید سهامداران شده از ۲/۵درصد به ۱/۸ درصد رسیده است.
اگرچه پرداخت حقوق زیاد به یك مدیر ارشد باعث ورشكستگی یك شركت نمی‌شود، اما دلایلی وجود دارد برای كنترل این افزایش دستمزدها. یكی از این دلایل انگیزه است. نقش حقوق وادار كردن مدیران به كار بیشتر و سخت‌تر نیست بلكه جذب مدیران بهتر و واداشتن آنها به تصمیمات دشوار است. بدون دستمزد بالا مدیران انگیزه‌ای برای اتخاذ تصمیمات درد‌سرساز و پر هزینه ندارند. دستمزد همچنین عینی‌ترین آزمون خارجی‌ است برای سنجیدن ظرفیت و توان هیات مدیره یك شركت در نظارت بر مدیران آن.
در حقیقت ارزش دستمزد مدیران ارزش دلاری نیست. حقوق مدیران یكی از جنجالی‌ترین جنبه‌های افزایش نابرابری است كه در دهه‌های گذشته بروز كرده است. حتی اگر مدیران ارزش و استحقاق این افزایش دستمزد را داشته باشند باز هم بار این نمی‌توان نابرابری را توجیه كرد. فعالیت بازرگانی با حضور كارگران، سهامداران، مشتری‌ها و رای‌دهندگان است كه ادامه حیات می‌یابد. ظن و بدگمانی بلای جان هر فعالیت تجاری است. جب بوش برادر جورج بوش و فرماندار سابق ایالت فلوریدا سال گذشته هشدار داد كه اگر روند صعودی افزایش دستمزد مدیران ادامه یابد اعتماد مردم به سرمایه‌داری از دست می‌رود.

مترجم: نیلوفر قدیری

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد