سرچشمه های شعر امروز

● سرچشمه های مضامین شعر امروز ایران
▪ ولی الله درودیان
▪ ناشر؛ نی
▪ چاپ اول؛ ۱۳۸۵
▪ ۱۱۰۰ نسخه
دایره آگاهی نسبت به جریان های ادبی پس از مشروطه در جامعه ما چندی است محل توجه قرار گرفته و برخی از محققان این موضوع را دستمایه قرار داده اند. ولی الله درودیان را بیشتر با آثاری همچون «در جست وجوی سرچشمه های الهام شاعران» و «سرچشمه های شعر ایرج میرزا» می شناسیم. وی در کتاب حاضر، ادب پس از انقلاب مشروطه را بررسی کرده و می نویسد؛در سپیده دم انقلاب مشروطه، از آنجا که بیشتر مردم ایران، خواندن و نوشتن نمی دانستند، شاعران و نویسندگان و اندیشه وران انقلاب، بر آن شدند که شعر و نثر را هرچه بیشتر ساده کنند تا پیام انقلاب؛ آزادی، استقلال و حاکمیت قانون، برای عامه و انبوه مردم، قابل درک و فهم باشد.
هرچند برای بسیاری از باسوادان نیز درک و دریافت نثر و نظمی که به سبک و سیاق گذشته نوشته می شد، دشوار می نمود. بر اثر این نیاز مبرم، شعر و نثر رو به سادگی نهاد. در این کار، نخست از ادب فرانسوی، سپس از ادب دیگر کشورهای اروپایی (انگلستان، آلمان، روسیه) الهام گرفتند و به ترجمه آثار ادبی آنان پرداختند و بر غنای ادب ما فزودند.
در عین حال، به شدت احساس می کردند که باید شعر و ادب پارسی از نظر ساخت (Structure) و صورت (Form) و درونمایه (Theme) نیز عمیقا تغییر یابد تا برای بیان مفاهیم جدید و تصویر کردن زندگی تازه ای که اینک در آستانه آن بودند، آماده گردد.در زمینه آماده سازی نثر پارسی، آخرین گام بلند را استاد علامه علی اکبر دهخدا با نوشتن سلسله مقاله های چرند پرند در روزنامه صوراسرافیل و وارد کردن «عامل لحن» در نثر روایی پارسی برداشت. کار او را سپس سیدمحمدعلی جمال زاده با نوشتن «یکی بود یکی نبود» پی گرفت و صادق هدایت در مجموعه قصه هایش به کمال رسانید. اما در زمینه شعر، کار به درازا کشید؛ شاعران متجدد در پی تلاش های پراکنده خود به نتیجه قطعی نرسیدند.
تنها کسی که توانست این بار امانت را سرانجام به منزل مقصود برساند نیما یوشیج بود که شعر پارسی را هم از نظر ساخت و صورت و هم از نظر درونمایه، متحول و متغیر ساخت.تا آنجا که می دانیم هنوز پژوهشی کامل درباره تاثیر ترجمه شعر و نثر غربی بر شعر و نثر پارسی آغاز نشده است.
اما در یک نگاه کلی می توان گفت که تمامی شاعران مطرح دوران مشروطیت چون دهخدا، بهار، ایرج میرزا، عشقی، ادیب الممالک فراهانی، لاهوتی، رشید یاسمی، پروین اعتصامی، نیما یوشیج و... به انگیزه نوجویی و نفس زدن در هوای تازه و رهایی از بن بست تقلید و تکرار، که شعر دوران قاجار بدان مبتلا بود، به ترجمه شعر و ادب غربی که در نشریه های این دوران به فراوانی آمده، عنایت داشته اند و از آنجا که خود با زبان فرانسوی یا انگلیسی آشنا بوده اند محتملا از متن اصلی بهره برده اند.
نهضت ترجمه در میهن ما همچنان ادامه دارد و امروزه با شعر و ادب و فرهنگ تمامی جهان در ارتباطیم. باری، به قول استاد دکتر شفیعی کدکنی؛ «... بدون مطالعه دقیق در ترجمه های شعر فرنگی، تحقیق در تحول شعر فارسی عملی نیست.» و «بر روی هم تحولات شعر عرب و شعر فارسی در قرن اخیر تابعی است از متغیر آشنایی با اندیشه غربی و ترجمه نمونه های شعری زبان های فرنگی و بدین گونه، نخستین تغییرات در حوزه اندیشه ها و عواطف روی داده سپس در قلمرو تصویرها و سپس در زمینه زبان و شاید آخرین تاثیرپذیری در مقوله موسیقی شعر باشد.»این کتاب بررسی ای است در آثار دهخدا، پروین اعتصامی، شهریار، خانلری، بهار، رهی، نیما یوشیج و...

منبع : روزنامه کارگزاران