این نوزاد واقعا پسر است؟

هر مادری برای این‌كه بتواند فرزند سالمی به دنیا بیاورد، می تواند تلاش كند. همه ناهنجاری‌های كودك، از ژنتیك نیست.
توصیه‌هایی وجود دارد كه عمل به آن‌ها حتی ممكن است ژنتیك را هم مغلوب خود كند. نمونه اش همین بیضه نزول نكرده. نوزادانی كه بیضه آن‌ها سر جای طبیعی اش، یعنی داخل كیسه بیضه قرار نگرفته. آن وقت ممكن است پدر و مادر حتی شك كنند، نوزادشان پسر است یا نه. فكر می‌كنید راهی برای پیشگیری از این مشكل هست؟ تازه‌ترین مطالعه‌های دانشمندان راه‌های تازه‌ای در این باره به ما می‌آموزند.
محققان به تازگی دریافته‌اند، پسرانی كه مادران‌آن‌ها در دوران بارداری قند خون بالا داشته‌اند بیشتر احتمال دارد بیضه آن‌ها در جای خودشان نباشند. در این حالت كه به بیماری بیضه نزول نكرده معروف است، بیضه‌ها به‌جای این‌كه به داخل كیسه بیضه پایین بیایند، در فضای لگن باقی می‌مانند. این مشكل، شایع‌ترین ناهنجاری در نوزادان پسر است.
محققان شیوع اختلالات قند خون را بین مادران باردار ۱۱۶۳ پسر بچه‌ای كه به طور طبیعی بیضه آن‌ها در زمان تولد پایین آمده بود، با مادران ۱۲۵ پسری كه اختلال عدم نزول بیضه داشتند، مقایسه كرده و مشاهده كردند كه اختلال متابولیسم قند در مادران این پسرها، شایع‌تر از پسران سالم است.
دانشمندان معتقدند، شاید قند خون غیر طبیعی مادر با ایجاد اختلال در عملكرد هورمون استروژن و آندروژن جنینی- كه در نزول بیضه نقش دارند – باعث این ناهنجاری می‌شود، اما علت هر چه كه باشد، مهم این است كه مادران باردار آزمایش‌ها و پیگیری‌های دوران بارداری را جدی بگیرند و قند خون‌شان را كنترل كنند، این هم برای سلامت خودشان اهمیت دارد و هم برای فرزندان‌شان.
البته غیر از قند خون عوامل دیگری هم هست كه می‌تواند احتمال عدم نزول بیضه را بالا ببرند. علت‌هایی كه بیشتر آن‌ها قابل پیش‌گیری است. مثلا سیگار كشیدن مادر در دوران بارداری، زایمان زودرس، وزن كم نوزاد در زمان تولد و سن بالای مادر در زمان زایمان. هم‌چنین، مادرانی كه در معرض مواد شیمیایی سمی و حشره‌كش‌ها بوده‌اند و مادرانی كه بهداشت را رعایت نمی‌كنند، بیشتر از بقیه مادران احتمال دارد كه نوزادی با بیضه نزول نكرده داشته باشند.
● چرا و به چه علت؟
این ناهنجاری دلایل مختلفی داردكه زایمان زودرس شایع‌ترین آن‌هاست. چون بیضه‌ها معمولا تا ماه هفتم جنینی از شكم به داخل كیسه بیضه نزول نمی‌كند. اختلالات هورمونی هم ممكن است باعث ایجاد این حالت شوند. عدم نزول بیضه در سه درصد نوزادان پسر اتفاق می‌افتد. البته این آمار در نوزادان پسری كه پیش از موعد متولد شده اند، خیلی بیشتر و ۲۰ تا ۳۰ درصد است.
جالب این كه بررسی‌ها نشان داده،شش درصد پدران این نوزادان پسر هم دچار همین مشكل بوده‌اند! بنابراین ممكن است این بیماری یك ریشه ژنتیكی هم داشته باشد.
● از كجا بدانیم؟
تشخیص بیضه نزول نكرده، با والدین كودك است. این كار بسیار آسان است: شما به سادگی می‌توانید ببینید كه یك یا هر دو بیضه در داخل كیسه بیضه لمس نمی‌شوند، این یعنی، بیضه‌ها یا در داخل شكم هستند و یا در وسط مسیر خود (یعنی در كانال
كشاله ران) متوقف شده‌اند.
البته در موارد نادری هم ممكن است اصلا بیضه ای وجود نداشته باشدكه پایین بیاید! بنابراین، اگر هر دو بیضه پایین نیامده باشند، آن وقت باید شك كنید كه اصلا آیا نوزاد شما پسر هست یا نه. برای این كار هم ممكن است آزمایش‌های كروموزومی انجام شود.
● كی به پزشك مراجعه كنیم؟
عدم نزول بیضه، مدت كوتاهی بعد از تولد قابل تشخیص است؛ اما شما هر زمان كه دیدید چنین مشكلی در پسرتان وجود دارد، می‌توانید با پزشك كودك‌تان مساله را در میان بگذارید. اهمیت تشخیص و درمان فوری این است كه می‌تواند از عوارض بعدی یعنی عقیمی و ابتلای او به سرطان بیضه جلوگیری كند.
پزشك بعد از معاینه و آزمایش‌های هورمونی، سونوگرافی می‌كند تا بفهمد كه آیا بیضه در شكم است یا در كانال كشاله ران قرار دارد؟ گاهی عدم نزول بیضه با بیضه جمع شونده (retractile testes) اشتباه گرفته می‌شود. در این حالت، بیضه‌ها مدام بالاو پایین می‌روند. البته متخصصان دریافته‌اند كه این مشكل هم نیاز به درمان دارد.
● از عاقبت كار بترسیم؟
ممكن است در نظر اول خیلی مهم به نظرتان نرسد، ولی عوارضی دارد كه می‌تواند زندگی آینده پسران را متحول كند. باقی ماندن بیضه‌ها در شكم می‌تواند باعث ایجاد سرطان بیضه در سال‌های بعد شود، حتی اگر به‌وسیله جراحی اصلاح شود. متخصصان می‌گویند، خطر این سرطان تا ده برابر درپسرانی كه بیضه شان پایین نیامده، بیشتر است.
از آن‌جا كه اسپرم‌ها به گرما حساس‌اند و به درجه حرارتی كمتر از ۳۷ درجه سانتی گراد
(دمای بدن) نیاز دارند، ماندن بیضه در شكم تا دوران بلوغ می‌تواند موجب ناباروری هم بشود. چون در این حالت تعداد اسپرم‌ها كم می‌شود و كیفیت و قدرت باروری آن‌ها پایین می‌آید. فتق كشاله ران، پیچ خوردن بیضه، سرطان سینه و فشرده شدن و آسیب بیضه در اثر فشار
استخوان عانه هم از عوارض دیگر این ناهنجاری است. بگذریم از مشكلات روانی كه در اثر خالی بودن كیسه بیضه در این پسرها ایجاد می‌شود.
● درمان، دیر نشود!
معمولا بیضه نوزادان پسر، تا شش ماه بعد از تولد تا سر جای خود یعنی كیسه بیضه پایین می‌آید، اما اگر تا این زمان پایین نیامد، پزشك، با توجه به شرایط بیمار، یكی از روش‌های درمان را تا قبل از بلوغ او درپیش می‌گیرد: هورمون درمانی، جراحی یا تركیبی از هر دو.از آن‌جا كه نزول بیضه توسط هورمون‌ها كنترل می‌شود،گاهی اوقات استفاده از برخی هورمون‌ها می‌تواند موجب نزول آن شود. روش دیگری كه بیشتر اوقات استفاده می‌شود، جراحی است.
این درمان معمولا وقتی انجام می‌شود كه پسر بین یك تا دو سال داشته باشد. در این روش برشی در كشاله ران وكیسه بیضه می‌دهند تا بیضه‌ها را در جای خود بخیه كنند. این روش
۹۸ درصد موفقیت دارد.

دكتر فرزانه جمشیدی

منبع : روزنامه همشهری