مراقب باشید گاهی فضای خانه پر تب و تاب است

همه ما در مقام پدر یا مادر اشتباه می كنیم. گاهی كه خسته ایم یا تحت فشار روحی قرار گرفته ایم با فرزندان مان بی حوصله رفتار می كنیم. هنگامی كه ذهن مان به كارهای خودمان مشغول است فراموش می كنیم از آن ها درباره اتفاقات مدرسه بپرسیم.
هر از گاهی سهل گیرانه رفتار می كنیم چون بیش از آن خسته ایم كه بر مقرراتی كه وضع كرده ایم پافشاری كنیم یا برعكس بیش از اندازه سخت گیری می كنیم چون حال و حوصله نداریم. هیچ كس تمام مدت پدر یا مادر نمونه نیست.
هنگامی كه در مقام پدر یا مادر اشتباهی می كنید به خاطر آن خود را سرزنش نكنید. فرزند شما برای همیشه زخم خورده نمی ماند، آن هم برای این كه شما كنترل تان را از دست دادید، فراموش كردید او را برای پروژه مدرسه اش تحسین كنید. كودكان بیشتر تحت تاثیر شرایط همیشگی محیط خانه قرار می گیرند تا اتفاقات منفرد و خاص حتی اگر چنین اتفاقاتی خیلی ناخوشایند باشند. مهم جو عمومی ای است كه فرزند شما در طول زمان در معرض آن قرار می گیرد.
بچه ها به ندرت تحت تاثیر تصمیمات یا برخوردهای منفرد قرار می گیرند مگر این كه آن اتفاق واقعاً تكان دهنده باشد و حتی در رویارویی با ضربه روحی هم كودكان انعطاف پذیری شگفت انگیزی دارند. به همین دلیل است كه در مقام پدر یا مادر باید اشتباهات تان را درك كنید و از آن ها عبرت بگیرید.
وقتی متوجه چرایی یك اشتباه شدید می توانید درك كنید اشتباه از كجا ناشی شده و گام هایی برای به حداقل رساندن امكان رخداد دوباره آن بردارید. بنابراین این طور پدری و مادری كردن همراه با خطا بخشی از محیط خانه شما نمی شود.
شرایطی كه منجر به پرورش مناسب كودك می شود، از هر پدر و مادر به پدر و مادر دیگر فرق می كند بنابراین برای درك ضعف های خودتان كمی «خود تحلیلی» لازم است. بعضی والدین درمی یابند وقتی عجله دارند در بدترین وضعیت هستند- این موقعیت آن ها را تندخو و بی توجه می كند. اگر متوجه شدید در چنین موقعیت هایی اشتباهاتی از شما سر می زند- و در این هنگام است كه احتمالاً چیزی می گویید یا كاری می كنید كه بعداً پشیمان می شوید- یاد بگیرید وقتی فضای خانه پر تب و تاب است از تصمیم گیری های مهم بپرهیزید. ا
گر فرزندتان برای كار مهمی از شما اجازه می خواهد و مثلاً دارید با عجله آماده می شوید كه سر كار بروید یاد بگیرید كه بهترین جواب در این زمان این است كه «باید كمی راجع به آن فكر كنم. بگذار بعداً درباره آن حرف بزنیم.» اگر فرزندتان اصرار كرد كه همان موقع جواب بدهید تسلیم نشوید مگر این كه واقعاً لازم باشد. (مثلاً اجازه می خواهد همان روز به گردش علمی برود).
اما اگر این موقعیت اغلب تكرار می شود به فرزندتان توضیح بدهید كه «ساعات شتابزدگی» صبح زمان مناسبی برای این گونه گفت وگوها نیست. او را عادت بدهید كه این قبیل چیزها را شب قبل با شما در میان بگذارد. همین مورد برای والدینی صدق می كند كه وقتی ذهن شان به مسایل دیگر مشغول است نمی توانند درست تصمیم بگیرند.
ممكن است موعد كار مهمی سر برسد یا اوقات سختی با همسرتان داشته باشید یا به فكر فامیل یا دوست بیماری باشید. بعضی از افراد قادرند بهتر از دیگران مسایل را «تفكیك كنند»، آن ها می توانند این مشغولیات را كنار بگذارند و وقتی لازم باشد تمام توجه شان را به فرزندشان معطوف كنند.
اما برای سایر پدر و مادرها- كه شاید شما هم یكی از آن ها باشید- مشكل است از تداخل نیازهای یك جنبه زندگی با مسوولیت پدری یا مادری جلوگیری كنند.
گاهی اوقات فقط دانستن این كه ذهن مان به چیزی مشغول است كافی است كه بتوانیم آن موضوع را مدتی كنار بگذاریم. بعضی پدر و مادرها تحت فشار زمان یا وقتی مشغله ذهنی دارند مشكلی ندارند، اما وقتی خسته اند عملكرد ضعیفی دارند. اگر شما هم این طور هستید وقتی بعد از یك روز كاری سخت به خانه برمی گردید، پس از یك سفر درون شهری سرسام آور یا خواب ناآرام شبانه، باید این موضوع را در نظر داشته باشید. هیچ اشكال ندارد به فرزندتان بگویید می خواهید پس از این كه كمی استراحت كردید و جانی گرفتید همه چیز را درباره مدرسه اش گوش كنید.
این روش بهتر است تا این كه وانمود كنید گوش می دهید در حالی كه واقعاً هیچ توجهی به او ندارید. همچنین باید به یاد داشته باشید پرورش كودك وقتی عصبانی یا غمگین هستید كار بسیار سختی است. اگر از دست فرزندتان عصبانی هستید یا به دلیل دیگری غمگین، عواطف تان به آسانی به رفتارتان با فرزند سرایت می كند. طبیعی است كه گاه به گاه نسبت به بچه ها احساس عصبانیت یا ناراحتی كنیم، اما به عنوان یك قانون درست نیست هنگامی كه عصبانی یا خسته هستید فرزندان تان را تربیت كنید. شاید عصبانیت شما كاملاً موجه باشد.
اما اگر آرام باشید و بگذارید عصبانیت تان كمی فروكش كند قضاوت بهتری خواهید داشت. خوب است به فرزندان تان مستقیم بگویید: «آن قدر عصبانی هستم كه الان نمی توانم راجع به این موضوع صحبت كنم. بگذار صبر كنیم تا وقتی كه بتوانیم با آرامش در این باره صحبت كنیم.»
باور كنید فرزندتان به این خاطر از شما متشكر خواهد شد. اگر در مقام پدر یا مادر اشتباهی كردید لزومی ندارد وانمود كنید كاری كه كردید درست بوده است.
مهم است والدین پیش همسر و فرزندان شان به اشتباهات خود اقرار كنند و نیز این كار را به شیوه ای انجام بدهند كه كودكان بفهمند. اگر به فرزندتان بگویید «ببخشید كه آن موقع بهت تشر زدم، سر كار روز سختی داشتم و آن را سر تو خالی كردم»، یا «درباره حرف های دیشب مان فكر كردم و فكر می كنم احتمالاً تو درست می گفتی» در چشم او كوچك نمی شوید.
در واقع چه بسا عكس آن اتفاق بیفتد: هنگامی كه كودكان می بینند والدین شان می خواهند به اشتباه شان اعتراف كنند در آینده بیشتر به نظر و عقیده پدر و مادرشان احترام می گذارند، زیرا می فهمند كه پدر و مادر به نظر و عقیده آن ها احترام می گذارند. خواندن این مقالات كمك می كند پدر و مادر بهتری باشید، اما ضرورتاً شما را به پدر یا مادری بی عیب و نقص تبدیل نمی كند.
پدر و مادر بی عیب و نقص وجود ندارد. اگر افراط یا تفریط كردید یا واكنش نامناسبی نشان دادید بكوشید كه دفعه بعد عملكرد بهتری داشته باشید و جلو بروید.

دكتر احمد به پژوه
استاد دانشگاه

منبع : روزنامه جوان