راه جدید عشق آباد

پدیده صندوق رأی ، جلوه ای تازه به چهره سیاسی عشق آباد بخشید. با وجود بحث های آماری كه برسر شمار شركت كنندگان درانتخابات وجود دارد، اما واقعه ۱۱فوریه یك نسیم سیاسی درحیات این سرزمین بود.
پس از حدود دو دهه حكمرانی آقای نیازاف بر تركمنستان، برای نخستین بار در این كشور گازخیز آسیای میانه، انتخاباتی با بیش از یك نامزد برگزار شد.هرچندهر ۶ نامزد انتخابات از اعضای حزب رسمی این كشور بودند. حتی قابل پیش بینی بودن نتیجه انتخابات نیز ازاهمیت ورود صندوق های رأی به فضای سیاسی این كشور نكاست. گفته می شد قربانقلی بردی محمداف، كفیل فعلی ریاست جمهوری تركمنستان، بخت اصلی پیروزی در این انتخابات محسوب می شود. وی در دوران حكومت صفر مراد نیازاف، سال ها وزیر بهداشت تركمنستان بود.
طبق معمول محافل سیاسی اروپا به ایجاد شبهه درسمت وسوی انتخابات پرداختند، تا جایی كه خبرنگار بی بی سی در آسیای میانه نوشت رئیس كمیسیون انتخابات تركمنستان به روشنی اعلام كرده كه تمام تلاش خود را برای حصول اطمینان از پیروزی آقای بردی محمداف به كار خواهد گرفت. ناراحتی محافل اروپایی ازاین بودكه دولت تركمنستان، سیاستمردان مخالف خود را كه در تبعید به سر می برند، از شركت در انتخابات منع كرده است؛ ووجه دیگر این نگرانی به اینجا برمی گشت كه بردی محمداف - همچون۵ نامزد دیگر - بر دنباله روی از رئیس جمهور فقید تركمنستان تأكید كرده، در عین حال وعده داده كه امكان دسترسی همگانی به اینترنت را فراهم كند و وضع آموزش و بهداشت را بهبود ببخشد.
با این همه حتی كارشناسان غرب نیز اذعان دارند كه باوجود برخی اشكالات، انتخابات ریاست جمهوری تركمنستان نشانه هایی دربرداشت كه می توان در آنها نتایج مثبتی را دریافت.
حكومت تركمنستان امیدوارانه از روز یكشنبه تشویق كرد كه بیشتر رأی دهندگان در پای صندوق های رأی حاضر شوند. در رأس نامزدها در انتخابات ریاست جمهوری تركمنستان «بردی محمداف» قرار داشت.
دیگر نامزدانی كه ازاین مناصب برخاسته بودند: معاون اول حاكم منطقه تاش حوض «امنیاز اتیك اف»، معاون وزیر گاز ومعدن «ایشان گلی نوری اف»، رئیس ناحیه «محمد نظر قربان اف»، شهردار عارض مراد غریو اف و تركمنباشی آباد «عاشور نیاز پومن اف» با بردی محمداف رقابت دارند. بردی محمد اف، رسماً به دادن امكانات برابر برای نامزدها وعده داد و توجه اساسی مطبوعات را به خود جلب كرد. تنها مسأله عجیب تر آن بود كه رئیس كمیسیون مركز انتخابات به طور رسمی اعلام كرد تلاش دارد كه «بردی محمداف» را در مقام ریاست جمهوری ببیند.
چنان كه خود نمایندگان اتحادیه اروپا و سازمان امنیت و همكاری اروپا كه به منظور نظارت غیر رسمی انتخابات به تركمنستان سفر كرده بودند می گویند : انتخابات این كشور تأثیرهای سیاسی وروانی تازه درمیان مردم این كشور برجای گذاشته است.
همین كه آرای ۱۱فوریه بتواند احساس تغییر رادرذهن مردم این كشور بدواند دستاوردی بزرگ است. این واقعیت را مقام های عشق آباد مورد توجه قرار داده اند. آنها با صراحت گفته اند كه از ابتدا نباید از این انتخابات انتظار های زیادی داشت.این گفته مدیر برنامه های تركمنستان است .او تأكید می كند : این نخستین انتخابات با حضور چند نامزد ریاست جمهوری در تركمنستان بود. به لحاظ شكلی انتخابات تركمنستان به انتخابات درون حزبی برخی از كشورها شباهت داشت كه از میان نامزدهای یك حزب بهترین شان انتخاب می شود و این در رقابت با نمایندگان احزاب دیگر است. درهر حال اهمیت انتخابات تركمنستان راباید درظرفیت سیاسی اجتماع ساده وسنتی این كشور سنجیدونباید از نظر دور داشت كه رئیس جمهور پیشین این كشور در سال ۱۹۹۹ با ریاست جمهوری مادام العمر انتخاب شده بود و برای چنین تصمیمی، هفت سال كشورش مورد انتقاد های بین المللی قرار گرفت.
مایكل حولل، مدیر برنامه آسیای مركزی در گروه بین المللی بحران شناسی می گوید: خود برگزاری چنین انتخاباتی یك پدیده جالب توجه است. مقام های جدید تركمنستان می خواهند در چشم مردم خود و جامعه جهانی یك قانونمندی داشته باشند. پس می توان گفت كه این یك نشانه تغییر در تركمنستان است.
دیگر این كه خود نامزدها با شكستن همه تابوهای سیاسی موضوع هایی را مطرح كردند كه در گذشته طرح آنها چندان رایج نبوده است و وعده هایی را دادند كه مسئولیت حكومت را در نظر مردم نشان می دهد كه همه اینها می توانند پدیده هایی مثبت، باشند. شاید درفردای انتخابات سؤال این باشدكه آیا كسی به وعده ها وفا خواهد كرد. دست كم به نظر می رسد، یك وعده در حال اجراست. از آنجا كه نامزدها دسترسی بهتر و سراسری مردم به اینترنت را وعده كرده بودند از این رو مقام های شركت دولتی «تركمن تلكام» را یگانه رساننده اینترنت در كشور اعلام كردند. بزودی این شركت نخستین كافی نت تركمنستان را باز خواهد كرد.
اتفاق مثبت دیگر این است كه بیشتر انتخاب كنندگان نیز برای نخستین بار بود كه در رأی دهی شركت كرده بودند. آخرین بار در تركمنستان ۱۵ سال پیش در سال ۱۹۹۲ انتخابات ریاست جمهوری بر پا شده بود. بیشتر محافل و سازمان های بین المللی اظهار امیدواری كرده اندكه دولت جدید عشق آباد با پیشبرد سیاست های متعادل، انتخابات ریاست جمهوری را به عنوان فرصتی برای معرفی هرچه بهتر سیمای حكومت تركمنستان استفاده كنند.
این انتخابات چشم اندازها را روشن خواهد كرد كه آینده تركمنستان چگونه خواهد بود قربانقلی بردی محمد اف كه حالا رئیس جمهور شده در تبلیغات خود وعده های جذاب داده است مانند آزادی بیشتر استفاده از اینترنت، مالكیت خصوصی با زمین، لغو محدودیت های سفر به خارج و مانند این ها.
هم اكنون مسأله مهم این نیست كه آیا دولت جدید تركمنستان همان راه تركمن باشی را در پیش می گیرد و یا راه جدیدی را كه می تواند نگاه غرب را نسبت به آینده تركمنستان عوض كند. بلكه این مهم است كه عضو كلیدی آسیای مركزی پای در وادی تغییر سیاسی گذاشته است.

منبع : روزنامه ایران