گوش کنید، ببینید، بپرسید

به نظر می‌رسد مردان و زنان نه تنها در گوش دادن بلكه هیچگاه در روابطشان هم درست عمل نمی‌كنند. شما می‌بینید، عدم توانایی در برقراری ارتباط یكی از دلایلی است كه بسیاری از روابط و ازدواج‌ها را با شكست مواجه می كند.
عدم توانایی در شنونده بودن یكی دیگر از دلایل اصلی عصبانی شدن مردم از یكدیگر است. گاهی فكر می‌كنیم كه حرف زدن بیشتر به نفع ماست تا گوش دادن. یكی از بزرگترین مزایای حرف زدن این است كه فرصت كنترل افكار و اعمال دیگران را فراهم می‌كند. دلیل دیگر اینكه مردم به حرف زدن بیشتر از گوش كردن تمایل دارند، این است كه فكر می‌كنند بدین‌ترتیب احترام و تحسین دیگران را به دست می‌آورند و اگر ساكت بمانند گوشه‌گیر و بی‌ارزش به نظر می‌رسند. اما واقعیت این است كه اگر می‌خواهید دیگران را به وسیله كلمات جذب و متقاعد كنید (خصوصا همسرتان را) اول باید ببینید چه می‌گویند.
دلیل اصلی اینكه ما شنونده خوبی نیستیم این است كه:
۱) گوش دادن نیازمند تغییرات جسمی است وقتی كه فردی به دیگری گوش فرا می‌دهد یكسری تغییرات در بدن وی صورت می‌گیرد. شنوایی افزایش می‌یابد، دمای بدن بالا رفته و تنفس سریع‌تر می‌شود. البته، اگر شما به تمام این تغییرات توجه كنید، در حقیقت به آنچه كه دیگران می‌گویند توجه نخواهید داشت.
▪ نكته: برای جلوگیری از حواس‌پرتی در نتیجه توجه به رفتار خودتان، نسبت به آنچه كه دیگران می‌گویند هوشیار باشید و روی پیام حرف‌هایشان تمركز كنید.
۲) افكار سریع انسان قادر است كلمات را سریع‌تر از آنچه می‌تواند صحبت كند، بفهمد. یك فرد عادی می‌تواند در دقیقه تا ۶۰۰ كلمه را پردازش كند؛ در حالی كه نرخ تكلم همین فرد حدود ۱۲۵ تا ۱۵۰ كلمه در دقیقه است. بنابراین، از آنجایی كه مغز ما كلمات را سریع‌تر از آنكه بیان كند، پردازش می‌كند و می‌فهمد، وقتی پای صحبت كسی می‌نشینیم علاوه بر آنكه می‌توانیم متوجه حرف‌های او باشیم، وقت اضافی زیادی هم برای افكار شخصی خود در اختیار دا ریم.
▪ نكته : به جای اینكه از این فرصت اضافی برای رد یا تقابل با صحبت‌های همسرتان استفاده كنید، سعی كنید عقاید، شكایات یا بازتاب‌های وی را درك كنید.
۳) فرضیات غلط اغلب اوقات، مردم گوش نمی‌كنند چون فكر می‌كنند آنچه كه دیگری می‌خواهد بگوید را می‌دانند، یا اینكه موضوع به قدری پیچیده است كه متوجه آن نخواهند شد یا آنقدر مهم نیست كه به آن گوش دهند.
▪ نكته: به جای اینكه فرض كنید افكار همسرتان خیلی واضح، ساده، پیچیده، یا خیلی كم‌اهمیت‌تر از آن است كه به آنها توجه شود، باید به دقت به آنها گوش كنید. قبل از اینكه صحبت فرد به پایان برسد در مورد او قضاوت یا ارزشیابی نكنید. قبل از اینكه در مورد همسرتان قضاوت كرده باشید، سعی كنید عقایدش را بفهمید. اول خوب گوش كنید و مطمئن شوید كه فهمیده‌اید و سپس ارزشیابی كنید.
۴) گرفتاری‌های شخصی وقتی خیلی در فكر مشغله‌های شخصی خود باشیم، باعث می‌شود نتوانیم فرآیند گوش دادن را به درستی انجام دهیم. بعضی وقت‌ها به گونه‌ای تحت فشار قرار می‌گیریم یا نگرانی‌هایی در ما وجود دارد كه مانع از آن می‌شود كه روی پیام صحبت‌های دیگران تمركز داشته باشیم.
▪ نكته : به جای اینكه برای بی‌ادبانه جلوه نكردن رفتارتان، وانمود كنید كه دارید به همسرتان گوش می‌كنید، باید به او بگویید كه در حال حاضر مسائل و نگرانی‌هایی در ذهن شما وجود دارد كه نمی‌گذارد با دقت به حرف‌های او گوش كنید. ممكن است با گفتن این مساله، حالا او شنونده حرف‌های شما شود.
۵) تعداد زیاد صحبت‌كننده‌ها ما زندگی پر مشغله‌ای داریم. هر روز به همسرانمان، فرزندانمان، والدینمان، خواهر و برادرانمان، معلمانمان، همكارانمان، رسانه‌ها، همسایه‌ها، فروشنده‌ها و حتی غریبه‌ها گوش می‌دهیم. غیرممكن است كه بخواهیم به تمام آنها و پیام حرف‌هایشان به دقت گوش دهیم. بنابراین گاهی اوقات نیاز پیدا می‌كنیم توجهمان را معطوف به چیزی نكنیم. یا به صورت گزینشی به پیام‌ها گوش كنیم تا بتوانیم به مهم ترین آنها توجه كنیم.
▪ نكته : حق تقدم در گوش دادن را به آنهایی بدهید كه برای شما عزیزترند و یا آنهایی كه طبق روال زندگی با آنها سروكار دارید مثل همسر، فرزندان، خانواده، همكاران و رئیستان. كم‌‌توجهی را برای وقتی بگذارید كه تلویزیون تماشا می‌كنید یا رادیو گوش می‌دهید.
۶) حواس‌پرتی پزشكان به آن پارازیت خارجی می‌گویند. صدای بلند تلویزیون در پس زمینه، موسیقی، محاوره دیگران (در پس زمینه)، ترافیك، شرایط جوی و نظایر آن می‌توانند بر قابلیت گوش دادن شما تاثیر منفی بگذارند.
▪ نكته: اگر می‌بینید كه نمی‌توانید درست به همسرتان گوش كنید یا تمركز روی صحبت‌های او مشكل است، سعی كنید عوامل حواس‌پرتی را كاهش داده یا از بین ببرید: تلویزیون را خاموش كنید، پنجره را ببندید، صدای موسیقی را كم كنید یا به مكان ساكت‌تری بروید.
۷) كم‌شنوایی گاهی اوقات مشكل در قابلیت گوش دادن فرد نیست؛ این می‌تواند واقعا یك مساله فیزیولوژیكی باشد. حتی میزان پایین كم شنوایی می‌تواند مانع از گوش دادن مؤثر شما به دیگران شود. فرض كنید همسرتان صرفا برای اینكه در محاوره با شما مورد كم‌توجهی یا بی‌توجهی قرار گرفته است شما را ترك كند در حالی كه این واقعا تقصیر شما نبوده است.
▪ نكته: اگر فكر می‌كنید شما یا كسی كه می‌شناسید از كم‌شنوایی رنج می‌برد، از او بخواهید حتما یك آزمایش شنوایی‌سنجی بدهد. با امكانات پزشكی امروز، امكان درمان كم‌شنوایی پس از تشخیص آن وجود دارد.

منبع : روزنامه تهران امروز