جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

آشنایی با بهداشت حرفه ای و عملکرد واحد بهداشت


آشنایی با بهداشت حرفه ای و عملکرد واحد بهداشت
بهداشت، علم حفظ سلامت و تندرستی است . سازمان بهداشت جهانی WHO سلامت را رفاه كامل جسمی ، روانی ، اجتماعی و نه فقدان بیماری میداند . بهداشت در ایران شامل سه شاخه اصلی بهداشت محیط، بهداشت حرفه ای و بهداشت عمومی می شود. امروزه به دلیل تخصصی شدن حرفه های مختلف و صنعتی شدن كشور، بهداشت حرفه ای نیازی اساسی برای رسیدن به توسعه پایدار شناخته شده است. این نیروی انسانی متخصص و سالم است كه می تواند توسعه پایدار را تضمین كند و چنین امری میسر نمی شود مگر اینكه اجرای علم و ضوابط بهداشت حرفه ای در جامعه نهادینه شود.
● تعریف بهداشت حرفه ای ( Occupational Health ) :
بهداشت حرفه ای شاخه ای از علم بهداشت است كه با شناسایی ، ارزشیابی و كنترل عوامل زیان آور محیط كار از بروز بیماری ها و عوارضی كه ممكن است توسط این عوامل (عوامل فیزیكی، شیمیایی، بیولوژیكی و ارگونومی) بوجود آید، جلوگیری می كند .
كنترل عوامل تهدید كننده سلامت در محیط كار تا حد زیادی در كاهش عوارضی مانند بیماریها، حوادث شغلی، ركود اقتصادی و كاهش بهره وری به علت از كارافتادگی موثر است. ابوعلی سینا از اولین پزشكانی بود كه در آثار خود از دردهای شكمی قلنج مانند دربین كارگران نقاش نام برده است كه این دردها مسلماً با مواد معدنی موجود در رنگهای مصرفی ارتباط داشته است .
● اهداف بهداشت حرفه ای
كمیته مشترك كارشناسان بهداشت جهانی و سازمان بین المللی كار اهداف بهداشت حرفه ای را چنین تشریح كرده است :
▪ ارتقا و تأمین عالی ترین درجه ممكن وضع جسمی ، روانی واجتماعی كاركنان همه مشاغل
▪ جلوگیری از بیماریها و حوادث شغلی
▪ انتخاب كارگر یا كارمند برای محیط شغلی مناسب كه از نظر جسمی و روانی، قدرت انجام آن را داشته باشد. به بیانی دیگر تطبیق كار با انسان و در غیر این صورت تطبیق انسان با كار.
▪ شناسایی، اندازه گیری، ارزشیابی و كنترل عوامل زیان آور محیط كار
● فعالیت های واحد بهداشت
شناسایی عوامل زیان آور محیط كار از جمله سروصدا، عوامل شیمیایی، روشنایی و اندازه گیری و ارزشیابی این عوامل كه در نهایت به كنترل آنها می انجامد از جمله فعالیت های واحد های بهداشت است ▪ در زیر به طور مختصر به شرح هر كدام از این وظایف می پردازیم:
۱) شناسایی:
اولین اقدام كارشناس بهداشت حرفه ای ، شناسایی عوامل زیان آور محیط كار است. برای این كار ابتدا از محل، بازدید مقدماتی كرده و سپس منابع احتمالی آلودگی را تعیین و اولویت بندی می كند .
۲) اندازه گیری:
برای مشخص شدن میزان آلودگی باید عوامل آن را اندازه گیری كرد . این كار به وسیله تجهیزات مختلفی مانند صداسنج، لوله های گاز یاب، لوكس متر و... انجام می گیرد.
ارزشیابی: نتایج اندازه گیری به تنهایی معنی و مفهومی ندارد و باید آن را با استانداردهای بهداشت حرفه ای مقایسه كرد. در مرحله ارزشیابی ضمن مقایسه این اندازه گیری ها آنها را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهند.
۳) كنترل:
پس از اندازه گیری ومقایسه با استانداردها اقدامات لازم برای كنترل عوامل زیان آور محیط كار و پیشگیری از تأثیر این عوامل بعمل می آید. مهمترین اقدامات كنترلی عبارتند از :
▪ اقدامات كنترل مهندسی مانند تهویه صنعتی ، استفاده از شیشه دو جداره ، نصب Silencer و...
▪ اقدامات مدیریتی مانند كاهش مدت تماس با عوامل زیان آور و تغییر شغل و ...
▪ تهیه وسایل حفاظت فردی مناسب
● معاینات پزشكی
پس از شناسایی، اندازه گیری، ارزشیابی و كنترل عوامل زیان آور محیط كار می توان با استفاده از نتایج اندازه گیری عوامل زیان آور، برای معاینات پزشكی نیز برنامه ریزی كرد. معاینات پزشكی شامل موارد زیر می شود:
▪ معاینات پزشكی قبل از استخدام :
كاركنان تازه وارد با توجه به محلی كه قرار است شروع به كار كنند ، آزمایش های مختلفی مانند عكس ریه ، آزمایش شنوایی و آزمایش های پاتوبیولوژی و... را انجام می دهند و پس از انجام این آزمایشها توسط پزشك سازمان معاینه می شوند .
بنابر این لازم است همه متقاضیان كار قبل از استخدام مورد معاینه پزشكی قرار گیرند.
ـ بعضی از اهداف معاینات قبل از استخدام عبارتنداز :
۱) حفظ صنعت ، سرمایه وسلامت دیگر كارگران
۲) تعیین حدود سلامتی متقاضی در بدو ورود
۳) تشخیص بیماری های زودرس و درمان آنها
۴) تشكیل پرونده بهداشتی و استفاده ازآن در معاینات بعدی
▪ معاینات پزشكی دوره ای :
به منظور تشخیص به موقع بیماریها و تعیین اثر محیط كار بر سلامت افراد كه این معاینات دوره ای، سالی یكبار انجام می شود.
ـ معاینات دوره ای شامل دو بخش:
آزمایشهای پاتوبیولژی و معاینات شغلی اختصاصی است . معاینات شغلی اختصاصی بسته به شرایط محیط كار و نوع عوامل زیان آور موجود برنامه ریزی می شود و شامل اسپیرومتری (آزمایش تنفسی ) برای افرادی كه در معرض آلودگی هوا قرار دارند و ادیومتری ( آزمایش شنوایی ) برای افرادی كه در معرض سرو صدا قراردارند می شود.
● دیگر فعالیت های واحد بهداشت
انجام كمك های اولیه برای افراد حادثه دیده و رساندن بیماران اورژانسی به مراكز درمانی، ویزیت بیماران توسط پزشك و تحویل دارو های تخصصی با تجویز پزشك، جمع آوری آمار حوادث و تجزیه و تحلیل آنها، تهیه كارت بهداشتی پرسنل رستوران و آبدارخانه و انجام آزمایشهای تخصصی به منظور دریافت كارت بهداشتی، تزریق واكسن های مورد نیاز از جمله هپاتیت ، آنفلوآنزا ، كزاز و... با نظارت پزشك متخصص، نظارت و كنترل بر بهداشت آب آشامیدنی از طریق انجام آزمایش كلر سنجی روزانه از آب ورودی به پالایشگاه و آزمایشهای تخصصی آب شرب و غیر شرب در فواصل مناسب توسط مركز بهداشت منطقه، بازدیداز رستوران و سرویس های بهداشتی در فواصل زمانی مشخص، سمپاشی وطعمه گذاری واحدها و محیط پالایشگاه و در نهایت اجرای دستورالعمل های استاندارد OHSAS ۱۸۰۰۱ از دیگر فعالیتهای واحدهای بهداشت است.
منبع : ماهنامه نفت پارس


همچنین مشاهده کنید