طبیب غمخوار

● به بهانه سالگرد درگذشت دكتر مرتضی شیخ
دكتر مرتضی شیخ در سال ۱۲۸۶ ه.ش در تهران به دنیا آمد. دوران كودكی و همچنین تحصیلات خود را تا سطح مدرسه عالی طب در همان شهر ادامه داد و با درجه دكترای طب فارغ التحصیل شد.
پدر وی شغل زرگری داشت و پس از آن كه به دلایلی دچار مشكل مالی شد، دكتر شیخ ضمن تحصیل به پدر هم یاری می رساند، از همان زمان بود كه با مشكلات قشرهای محروم آشنا شد و گویی با خود عهد بست تا همه توان و دانش خود را وقف مردم تهیدست كند.
دكتر شیخ پس از اخذ درجه دكترا به خدمت سربازی رفت. پس از آن در ماكو و مراغه خدمت كرد و آن گاه در سیستان و بلوچستان موفق به تأسیس بیمارستان دولتی گشت تا مردم محروم آن دیار بتوانند از خدمات رایگان بهره ببرند.
دكتر پس از ازدواج از طریق اداره بهداری به مشهد منتقل و در كارخانه قند مشغول خدمت شد.
محدودیت میزان خدمات رسانی، دكتر را بر آن داشت تا در نقاط محروم شهر چندین مطب تأسیس نماید كه این مطبها ابتدا در میدان شهدای امروز و سپس در نقاط محروم دیگری چون سرشور، فلكه برق و محله نوغان تأسیس شدند. وی در پاسخ به این سؤال دكتر حسن خدیوجم كه می پرسد چرا فقط در نقاط محروم مطب زده است، می گوید: چون مردم امكان آمدن به مطب مرا ندارند و ایاب و ذهاب ایجاد هزینه می كند، لذا من به میان آنها رفته ام.
دكتر مرتضی شیخ ۶۹ سال با عزت تمام در میان مردم زیست و با مردم خندید و گریست و دردهای مردم را التیام بخشید و دست پر عطوفتش همیشه یاری بخش افتادگان بود.
● خصوصیات اخلاقی
دكتر شیخ، روحی عظیم و متواضع داشت. در مقابل بیمارانش فروتن بود و به راستی عاشق مردم بود و به تمامی آنان كه عاشق مردم بودند عشق می ورزید و در مقابل آنان كه وابستگی شدیدی به مسایل مادی داشتند جبهه می گرفت و اعتقاد راسخ داشت كه مفهوم زندگی واقعی خدمت به مردم محروم است.
رفتار دكتر متناسب با سن و روحیه بیماران متفاوت بود. او با جوانان چنان برخورد می كرد كه گویی همسن آنان است و این گونه بود كه به راحتی با قشرهای مختلف رابطه برقرار می كرد.
● دوران اواخر عمر و پس از فوت
در سال ۱۳۵۲ دكتر به علت بیماری سخت بستری شد. مردم به صورت خودجوش برای وی مراسم دعا برگزار می كردند و پس از فوت، پیكر او را چنان تشییع كردند كه هیچ گاه شهر مشهد چنین مراسمی به خود ندیده بود.
دكتر شیخ در سال ۱۳۵۵ شمسی پس از چند سال بیماری به دیدار حق شتافت و مردم مشهد بخصوص نیازمندان را عزادار نمود.
مراسم تشییع با شكوه وی با سالروز شهادت امام رضا(ع) مقارن شده بود. جلوه این مراسم زمانی بیشتر شد كه گروههای عظیمی از مردم سوگوار نیز به گروه عزاداران او پیوستند. در حالی كه دكتر وصیت كرده بود كه وی را در قبرستان عمومی شهر دفن كنند، استاندار وقت دستور داد كه پیكر او را در حرم مطهر به خاك بسپارند.
به هر حال محبت مردم، توفیق و سعادت همجواری با حضرت رضا(ع) را نصیبش كرد. در مراسم عزاداری در مسجد حوض لقمان كه توسط مردم برای آخرین وداع با دكتر برگزار شد و خانواده وی نیز حضور داشتند، سخنران مراسم فردی درشكه چی بود كه به تقاضای خود پشت تریبون رفت و در باب خوبیهای دكتر صحبت كرد.
خانواده دكتر شیخ همواره و حتی اكنون بعد از ۳۰ سال از مرگ وی خود را وامدار مردم می دانند، زیرا مردم بودند كه در این مدت بهترین محبتها را نسبت به خانواده اش ابراز كرده اند.
● خاطره ای از دكتر
مردی سبزی فروش گفت: ابتدا كه دكتر در محله سرشور مطب باز كرده بود و من هنوز ایشان را نمی شناختم، هر روز قبل از رفتن به مطب نزد من می آمد و قیمت سبزیها را یادداشت می كرد، اما خرید نمی كرد. پس از چند روز حوصله ام سر رفت و با كمی پرخاش به او گفتم: مگر تو بازرسی كه هر روز می آیی و وقت مرا می گیری؟ وی گفت: خیر من دكتر شیخ هستم و قیمت سبزی را برای آن می پرسم تا ارزانترین آنها را برای بیماران خودم تجویز كنم.
از دكتر حسین خدیو جم نقل شده است كه روزی در مطب دكتر بودم و او برای بیمارانش آب پاچه تجویز می كرد. از ایشان پرسیدم چرا به جای سوپ جوجه، آب پاچه تجویز می كنید؟ ایشان گفتند: چون پاچه گوسفند ارزان است و برای جبران ضعف بدن بیمار مانند سوپ جوجه مؤثر است.
روزی مردی از دكتر سؤال می كند شما چرا با این سن و خستگی ناشی از كار از موتورسیكلت استفاده می كنید، دكتر در جواب می گوید: منزل مریضهایی كه من به عیادتشان می روم آنقدر پیچ در پیچ است و كوچه های تنگ دارد كه هیچ ماشینی از آن نمی تواند عبور كند، بنابراین مجبورم با موتور به عیادتشان بروم.
آری، این است اوج عزت انسانی كه طوری زندگی می كند كه حتی نام خود را هم به فراموشی می سپارد و به حدی در خدمت مردم- و البته برای رضای خالق- غرق است كه پس از مرگ تازه عظمت كارش آشكار می شود. دكتر شیخ پیش از آن كه پزشك باشد معلمی بود كه اخلاق همراه با مهربانی و خدمت صادقانه را به شاگردان خود و دیگر مردمان آموزش داد.
جواد محمدی

منبع : روزنامه قدس