جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

اوصاف امامت


اوصاف امامت
امامت از دیدگاه شیعه امامی، فارغ از تعریف خاصی كه دارد، لااقل دارای چهار ویژگی است كه آن‌را از امامت از دیدگاه اهل سنت و یا حتی شیعه زیدی متمایز می‌كند. آشنایی با این چهار ویژگی از یك سو ما را با جایگاه امامت آشنا و از سوی دیگر با نوع رابطه‌ای كه امام با عصر و زمانه خویش برقرار می‌سازد متفطن می‌كند.این اوصاف عبارتند از:
الف) نصب، تنها امامانی دارای مشروعیت و صلاحیت لازم برای تصدی امامت هستند كه از جانب خدای تعالی منصوب شده باشند. چه كه امت اسلامی پس از پیامبر به حال خویش واگذاشته‌ نشده‌اند و خداوند بر آنان امامی را نصب نموده كه تنها تمایزش با پیامبر در تلقی و ابلاغ وحی است. منصوب بودن دقیقاً بنای دیگر اوصاف است.
ب) نص، نصب الهی با نص نبوی پیوند می‌یابد و نبی موظف می‌گردد تا امام منصوب را منصوص نماید كه اگر چنین نكند، به رسالت خویش به نحو كامل عمل ننموده است. پیامبر نیز به وظیفه خویش عمل نموده و در حوادث گوناگونی چون یوم‌الدار، یوم‌الانذار و یوم‌الغدیر به وظیفه خویش عمل نموده و امام پس از خویش را كاملاً به اسم و به وصف برای امت مشخص نموده است.مفهوم نص در این اندیشه مبتنی بر یك اصل قرآنی است.
اصلی كه بیان می‌كند: این خدا و تنها خداست كه مصلحت علیای بنی‌آدم را می‌داند و می‌داند كه چگونه رهبرانی می‌توانند در این‌باره به یاری انسان بشتابند و او را به سرمنزل مقصود برسانند. امری كه خداوند از آن با عنوان غیب یاد كرده است.
ج) علم غیبی و علم لدّنی، بنابر ویژگی دوم امامان باید حاملان علوم غیبی باشند، علومی كه ذات باری جز به اراده خویش دیگران را بر آن احاطه نمی‌دهد و چون احاطه یافتند از كار امت گره‌گشایی می‌كنند .
د) عصمت، و چون امامان منصوب به نصب الهی و منصوص به نص نبوی و عالم به غیوب دنیوی و اخروی گردیدند، لطف ربانی شامل می‌گردد، به عصمت نیز مزّین می‌گردند، یعنی با اختیار از معاصی كبیره و صغیره و حتی ترك اولی دست می‌كشند.
چون حكم لازم‌الاتباعی كه به تبعیت مطلق از آنان رفته است مستلزم مصونیتی در آنان است كه خلق در تبعیت بی‌قید و شرط از آنان به كج‌راهه نروند. این اوصاف اربعه گر چه از ابتدا در موضوع له شیعه مأخوذ بوده است، لیكن به فراخور زمانه و بسط و قبض ید ائمه (ع) پا به عرصه طرح می‌گذارده‌اند.
امام باقر (ع) را می‌توان به واسطه خلأ قدرتی كه از سقوط امویان و صعود عباسیان پدید آمده بود مهمترین مبین این سنت و میراث دانست، میراثی كه بعداً امام صادق و امام كاظم نه تنها در بسط علمی آن كوشیدند كه شاگردانی متربی به تربیت شیعی پدید آوردند.
نویسنده: سهند صادقی بهمنی
منبع : روزنامه همشهری


همچنین مشاهده کنید