بوی دهان نشانه بیماری است

همیشه وقتی همكلاسی هایش دور هم جمع می شدند، می رفت به نقطه ای دور و در خود مچاله می شد.ردیف آخر كلاس همیشه جای او بود. دلش نمی خواست نزدیك معلم و بچه ها باشد. شب ها در خواب هذیان می گفت. انگار یك نفر مرتب داد می زد: «دهانت بو می ده.» بوی تند آمونیاك؛ تو رو خدا نزدیكتر از این نیا. اما شاید نمی دانست بوی بد دهانش علامتی از بیماری ها و امراض موجود در بدنش است. علامت هایی كه اگر بدون خجالت كشیدن و مشورت با پزشك شناسایی می شد حالا كار به اینجاها نمی رسید.
وقتی همكلاسی ام می خواد از كنارم بگذرد غصه ام می گیرد. انگار یه تندباد خشن بی صدا از روی دندون های درشتش پس می ره و دیگه نمی تونم تحمل كنم. راستش روم نمی شه بهش بگم كه دهنش چه بوی بدی می ده.
اینهاگفته های برخی از بچه مدرسه ای ها، كارمندان و انسان هایی است كه در مقابل افرادی با بیماری «بدبویی دهان» مواجه هستند.
كسانی كه مجبورند در طول شبانه روز مدتها پهلو به پهلوی یكدیگر بنشینند و شاید سال ها از زجری كه می كشند دم برنیاورند.
به اعتقاد دكتر جاوید قهرمانی دندانپزشك، عوامل موضعی، بافت های نرم و سخت دندان ها می توانند در ایجاد این بیماری دخالت داشته باشند.او ادامه می دهد: «بیماری های لثه ای، پوسیدگی و نامرتبی دندان ها نیز می تواند در تشدید بوی بد دهان تأثیرگذار باشد.»
جابه جایی دندان ها، جلو و یا عقب تر قرار گرفتن دندان ها هم می تواند علاوه بر ایجاد پوسیدگی های زودرس بوی بد دهان را تشدید كند. به همین دلیل بسیاری از انسان هایی كه دندان های پوسیده ندارند به خاطر حفره های میانی دندانی و بدشكلی آنها دهانشان بوی بد می دهد.
دكتر قهرمانی می افزاید: در صورتی كه بیماری های اولیه و پیشرفته لثه ای - مانند قرمزی و خونریزی این بافت نرم دهانی - مورد معاینه دقیق قرار نگیرد بافت های نگهدارنده آن آسیب پذیر شده و منجر به این بیماری خواهد شد.
متخصص دندانپزشكی ترمیمی و زیبایی تأكید می كند: بیماری های سینوسی، لوزه و گوارش عوامل دورتر پدید آمدن این بو هستند. اما این نكته را هم باید در نظر داشت كه این بوی بد بیشتر نشانگر ناراحتی های روده ای است تا معده ای.
در بسیاری از موارد، مواد سمی روده وارد خون شده و خود را به حفره های دهانی می رسانند.
به اعتقاد قهرمانی، بیماری های عمومی و رایج نیز می توانند در بروز این بیماری مؤثر باشند.
او ضمن هشدار جدی به خانواده ها بر مراجعه دائم به دندانپزشك تأكید كرده و ادامه می دهد: بهتر است دهان شویه ها با توصیه پزشكان مصرف شوند. مردم هم نباید استفاده از مسواك و نخ دندان را پس از هر وعده غذایی فراموش كنند.
برخلاف نظر عده ای كه نوشیدن آب زیاد را عامل از بین بردن بوی دهان می دانند این متخصص دندانپزشكی معتقد است: این امر می تواند به عنوان عاملی مهم عمل كند. اما از بین برنده كامل بوی دهان نیست.دكتر قهرمانی مصرف آدامس های بدون قند را برای از بین بردن بوی دهان در دنیا علم پزشكی پذیرفته شده می داند.
● بیماری در راه است
گاهی اطرافیانم می گویند دهانت بوی سولفور می دهد. اتفاقاً به من هم می گویند وقتی نفس می كشی بوی آمونیاك بلند می شود.وای از لحظه ای كه بچه ام می گوید بابا دهانت بوی استون (لاك پاك كن) می دهد، دلم می خواهد زمین دهان باز كند و مرا ببلعد.
این واژه های كنار هم چیده شده بخش تلخی از واقعیات زندگی خیلی از مردم است.
دكترمحسن نراقی،متخصص گوش و حلق و بینی در این باره می گوید: نارسایی های كبدی نفس افراد را سولفوری و مشكلات كلیوی تنفس را آمونیاكی می كند و بیماری دیابت، تنفس را با بوی «استون» همراه می سازد.
استاد دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی ادامه می دهد: بیماری های گوارشی و عمومی در موارد زیادی بابوی بد دهان همراه هستند.
وی باتوجه به آزار بوی دهان برای خود اشخاص و اطرافیان آنها، مشكلات مجاری تنفسی، سینوس های حفره حلقی و دهانی، حنجره و نای را علت این بو معرفی می كند.
نراقی یادآور می شود: تا ۹۰ درصد بوی دهان در داخل حفره های دهانی جمع می شود. بهداشت ناكافی دهان، پوسیدگی ها، پلاك های دندانی، ذرات ریز غذایی و موارد مشابه كانون های مساعد افزایش رشد باكتری ها را فراهم آورده و به تولید گازهای بدبوی دهانی منجر می شوند.
دكتر نراقی می گوید: كاهش ترشحات بزاقی (به هر دلیلی كه باشد) از پاكیزگی دهان كاسته و بر بوی آن می افزاید. خشكی محدوده صحبت و مكان ورود غذا به درون بدن نیز عامل مهمی در ایجاد این بو به شمار می رود.
افرادی كه در تمام مدت شبانه روز و بویژه شب ها تنفس دهانی دارند بیش از سایرین در معرض خطر بوی دهان قرار دارند.نراقی، سرماخوردگی، انحرافات تیغه ای و پلیپ های داخل بینی، سینوزیت ها و گرفتگی های مزمن بینی را از عمده دلایل تنفس های دهانی می داند.
استاد دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی می افزاید: سوراخ بینی بسیاری از افراد به دلیل جراحی های زیبایی نامناسب كیپ شده و تنگی بیش از حد آن موجب تنفس دهانی و در نتیجه خشكی و بوی بد این محل می شود.
این متخصص گوش و حلق و بینی تأكید می كند: افزایش سن و پرتودرمانی های مختلف فعالیت غدد بزاقی را كاهش داده و خشكی طولانی مدت و بدبویی دهان را به دنبال خواهد داشت.
وی حفره های دهانی را در ایجاد این مشكل مهم دانسته و تأكید می كند: ممكن است حفره های لوزه ای در سنین مختلف عمیق شده و ناهمواری هایی را به وجود آورند. اما گاهی عمق زیاد این حفره ها بستر مساعدی برای رشد باكتری ها پدید آورده و بوی بدی در دهان به وجود می آورند. اما با این حال باید به دنبال ریشه های شایع این بیماری بود. زیرا لوزه ها عموماً نمی توانند تنها دلیل بوی بد دهان باشند.او با اشاره به تومورها و زخم های طولانی مدت دهانی از ناحیه ای در پشت بینی نام می برد كه حلق بینی نام دارد و می تواند محل رشد باكتری ها باشد.
نراقی ادامه می دهد: عفونی شدن لوزه سوم كودكان و ترشح های چركین در سینوزیت های مزمن تنفس بویناكی به وجود می آورد. این چرك ها ممكن است در پشت حلق وجودداشته باشد و بوی بد دهان را به وجود آورد.
● ساخت وسیله اندازه گیری بوی دهان
شاید روزی تصور ساخت وسیله ای برای سنجش بوی بد دهان دور از ذهن بود. اما چندی پیش مهندسان زیستی دانشگاه پزشكی و دندانپزشكی توكیو در ژاپن موفق به ساخت وسیله ای شدند كه دوبرابر میزان حساسیت بینی به بوی دهان حساس هستند.
محققان ژاپنی ابداع این وسیله را در تشخیص انواع و اقسام بیماری های لثه و دندان مؤثر عنوان كرده اند.به گفته پزشكان بوی دهان در خانم ها بیشتر از آقایان شایع است. حال آن كه تولید این بو با گرمای معده نیز ارتباط زیادی دارد. از این رو، برای درمان این بیماری باید به حل مشكلات گوارشی توجه ویژه ای نشان داد.
● اهمیت توجه به دستگاه گوارش
دكتر مسعود كیمیاگر، متخصص تغذیه در این باره می گوید: استفاده از تركیباتی مانند تخم مرغ های سفت و لایه لایه (لاستیكی) هضم آن را در معده دچار مشكل كرده و پس از چند روز حالتی شبیه عفونت در معده به وجود می آورد.
استاد دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی می افزاید: برخی ازغذاهای نشاسته ای مانند نان راحت تر در معده هضم شده و بوی خاصی پدید نمی آورند. این درحالی است كه چربی ها و گوشت ها دیرهضم بوده و مشكلات دستگاه گوارش را چندبرابر می كنند.
وی خوردن غذا را درمحیطی مطبوع و در كنار افرادی كه دوستشان داریم توصیه كرد و از مردم می خواهد به سلامت دهان و دندان خود توجه ویژه نمایند.
● اگر زبان باردار شود
دكتر رعنا محمدی، دندانپزشك عمومی نیز می گوید: سفیدی زبان و اصطلاحاً بارداری آن می تواند دهان را بودار كند.
وی تصریح می كند: بیماری های لثه ای، مسواك زدن نامرتب، عفونت های حاد و آبسه های دهانی، چرك و خونابه پس از كشیدن دندان می تواند از عوامل مؤثر این بو باشد.دكتر محمدی می افزاید: بیماری هایی مانند آنفولانزا، ترش كردن معده، یبوست و انگل های روده ای از دیگر علل این بیماری بدنی و اجتماعی اشخاص به شمار می رود.وی تأكید می كند: درطول روز مصرف مایعات مختلف می تواند تاحدزیادی از بوی دهان كم كند و رفع كننده عوامل پوسیدگی زا باشد.
بنابراین مسواك زدن شبانه (قبل از خواب) مهم ترین توصیه جلوگیری از جمع شدن غذاهای شیرین و بوآور دهانی است.
در هرحال اگر اهل سیر و پیازخوردن مداوم نیستید و فكر می كنید دهانتان بی دلیل و به دلایل ناشناخته ای بومی دهد، سخت در اشتباهید. چون این بو می تواند نشانه ای از بیماری های درون باشد. پس آن را جدی بگیرید.

الهام آرمان

منبع : روزنامه ایران