سرنوشت مبهم بنزین

کمیسیون بررسی بودجه در مجلس ایران، در حالی قیمت هر لیتر بنزین را در سال آینده ۱۵۰ تومان تعیین کرده که دولت برنامه سهمیه بندی بنزین را پیگیری می کند و مقدمات آن را نیز فراهم کرده است.قیمت هر لیتر بنزین در ایران ۸۰ تومان است، اما اگر قیمت جدید در صحن علنی مجلس رای بیاورد قیمت بنزین به حدود دو برابر نرخ فعلی خواهد رسید.این درحالی است که دولت لایحه ای به مجلس فرستاده که بر اساس آن بنزین از ابتدای سال آینده سهمیه بندی می شود و تا پنج سال دیگر یارانه (سوبسید) بنزین حذف شده و این ماده سوختی به قیمت بازارهای بین المللی عرضه خواهد شد.
بر اساس این لایحه، در کنار سهمیه بندی که با استفاده از کارت هوشمند امکان پذیر شده است، دولت باید با گسترش حمل و نقل عمومی و گازسوز کردن خودروها، سهم خودروهای عمومی را در حمل و نقل شهری افزایش دهد. این لایحه هنوز در مجلس بررسی نشده اما به نظر می رسد اگر قیمت بنزین دو برابر شود لایحه دولت برای سهمیه بندی بنزین با تغییراتی مواجه شده و حتی ممکن است طرح آن متوقف شود.
نمایندگان مجلس هفتم در حالی طرح افزایش قیمت بنزین را پیگیری می کنند که سه سال پیش برنامه دولت محمد خاتمی را برای کاهش مصرف و کاهش یارانه ها در نیمه راه متوقف کرده و با تصویب طرح تثبیت قیمت ها از افزایش ۱۰ درصدی سالانه قیمت بنزین جلوگیری کردند.استدلال نمایندگان مجلس در آن زمان این بود که افزایش سالانه قیمت کالاها به خصوص بنزین کمکی به کاهش مصرف نمی کند و دولت باید از راه هایی غیر از افزایش قیمت، رشد مصرف را کنترل کند. در سال جاری بیشتر از ۵ میلیارد دلار صرف واردات بنزین شده و دولت درصدد است تا با جلوگیری از مصرف فزآینده بنزین، این هزینه هنگفت را از دوش خود بردارد. مصرف روزانه بنزین به حدود ۷۲ میلیون لیتر رسیده که نزدیک به ۳۰ میلیون لیتر آن از خارج تامین می شود.
● معضل افزایش تورم
البته برخی از نمایندگان مخالف در کمیسیون بررسی لایحه بودجه ابراز امیدواری کرده اند که این قیمت در صحن علنی مجلس تصویب نشود. دولت نگران آن است که با بالا رفتن قیمت بنزین، نرخ تورم نیز افزایش یابد به همین علت می کوشد با ثابت نگهداشتن قیمت و عرضه بنزین تولید شده در داخل به صورت سهمیه بندی، جلوی افزایش تورم را بگیرد. نرخ رسمی تورم در سال جاری از کمتر از ۱۱ درصد به ۵/۱۲ درصد رسیده است و اکبر کمیجانی معاون اقتصادی بانک مرکزی پیش بینی کرده که این رقم به ۵/۱۳ درصد در پایان سال برسد. برخی کارشناسان نرخ تورم موجود را بسیار بیشتر از آمار ارائه شده از سوی بانک مرکزی می دانند و می گویند نرخ تورم اکنون بیشتر از ۳۰ درصد است.
● بنزین و تورم
بر اساس پیش بینی وزارت نفت، بنزین ۱۲۰ تومانی، ۵۵/۱ درصد، ۱۵۰ تومانی ۷۲/۲ درصد، ۱۶۰ تومانی ۱/۳ درصد، ۱۸۰ تومانی ۸/۳ درصد، ۲۵۰ تومانی ۶/۶ درصد، ۳۰۰ تومانی ۵/۸ درصد و ۳۵۰ تومانی ۵/۱۰ درصد تورم ایجاد خواهد کرد. به این ترتیب به نظر می رسد نمایندگان عضو کمیسیون بررسی لایحه بودجه به افزایش تورم حدود ۳ درصد در سال آینده رضایت داده اند در حالی که دولت برای کنترل تورم ناشی از نقدینگی تحت فشار است.
سرعت رشد نقدینگی در نیمه دوم سال باعث افزایش نرخ تورم شده و پیش بینی می شود نقدینگی از ۳۵ درصد در اوایل پاییز به حدود ۴۵ درصد تا پایان سال برسد. حجم نقدینگی در پایان مهرماه با رشدی ۳۵ درصدی به مرز ۱۰۸ هزار میلیارد تومان نزدیک شده و پیش بینی می شود در پایان سال نقدینگی از مرز ۱۲۰ هزار میلیارد تومان فراتر برود که دو برابر سال ۸۳ خواهد بود. این حجم نقدینگی در سه دهه گذشته بی سابقه است و کارشناسان نسبت به آن ابراز نگرانی کرده و از دولت خواسته اند جلوی افزایش نقدینگی را بگیرد.
بانک مرکزی با انتشار پی در پی اوراق مشارکت سعی دارد تا از سرعت رشد نقدینگی بکاهد اما اتکای بیش از اندازه بودجه به نفت و تزریق نزدیک به ۴۵ میلیارد دلار درآمدهای نفتی در یک سال گذشته به اقتصاد کشور، برنامه بانک مرکزی را برای کنترل رشد نقدینگی با دشواری هایی مواجه کرده است. انتشار اوراق مشارکت تا حدودی از سرعت رشد نقدینگی کاسته اما این رشد همچنان ادامه دارد و برخی کارشناسان می گویند این مسئله اقتصاد ایران را به شدت آسیب پذیر کرده و افزایش تورم و کاهش رشد اقتصادی از پیامدهای این حجم عظیم نقدینگی است.

منبع : روزنامه کارگزاران