فشار خون بالا و راههای پیشگیری از آن

● تعریف فشارخون
فشارخون عبارت از نیرویی است كه در اثر برخورد خون با دیواره سرخرگها بوجود می‌آید و سپس جریان خون از قلب به قسمت‌های دیگر بدن می‌شود.
هنگامی‌كه قلب منقبض می‌شود باعث تلمبه شدن خون به داخل سرخرگ‌های بزرگ بدن می‌شود كه فشار سیستول می‌نامند. و هنگامی‌كه قلب شل و منبسط می‌شود می‌شود فشار خون به حداقل می‌رسد كه به آن فشار دیاستول گویند.
یكی از مهمترین راه ارزیابی سلامت اندازه‌گیری فشارخون است، هر چه فرد فشارخون بالایی داشته باشد خطر ابتلاء به بیماری‌های مختلف افزایش می‌یابد.
● بیماری فشارخون بالا
فشارخون بالا یكی از شایع‌ترین اختلالات گردش خون می‌باشد.این بیماری از جمله بیماری‌هایی است كه عوارض زیادی دارد: مهمترین آنها اختلالات بینایی، كلیوی، مغزی و قلبی می‌باشد. در صورتی‌كه فشارخون بالا درمان نشود در بیشتر موارد منجر به مرگ می‌گردد.
برخلاف تصور نمی‌توان بالابودن فشارخون را در خود احساس كرد، تنها راه پی بردن بالا بودن فشارخون اندازه‌گیری آن است. بالاترین حد قابل قبول فشارخون در افراد سالم ۱۴ میلی متر جیوه روی ۹میلی‌متر جیوه است.
● علت فشارخون بالا
بیماری فشارخون بالا می‌تواند به دلیل بیماری‌های كلیه، غدد، ناهنجاری‌های عروقی باشد. اما در ۹۰درصد بیماران علت مشخصی برای بالا بودن فشارخون وجود ندارد.
● علائم فشارخون بالا
این بیماری می‌تواند سالها بدون علامت باشد و یا ممكن است با علائمی مانند درد ناحیه پس سر، بخصوص صبح‌ها هنگام بیدار شدن از خواب، سرگیجه، وزوز گوش، خستگی، تپش قلب و تنگی نفس همراه باشد. علائمی مانند تنگی نفس شبانه، خواب آلودگی و اغما در موارد حاد بیماری دیده‌ می‌شود.
● علائم مؤثر در تشدید فشارخون بالا
اگرچه در اكثر موارد علت فشارخون بالا مشخص نیست ولی عوامل زیر در تشدید بیماری مؤثر هستند:
▪ دیابت (بیماری قند)
▪ سابقه فامیلی
▪ فشارهای عصبی
▪ چاقی
▪ افزایش چربی خون
▪ استعمال دخانیات
▪ نداشتن فعالیت بدنی و ورزش
● راه‌های پیشگیری از ابتلا به فشارخون بالا
▪ كم كردن وزن و رساندن آن به حد مطلوب
▪ كاهش چربی غذا چربی گوشت و پوست مرغ قبل از پخت، از آنها جدا شود.
▪ مصرف زرده تخم مرغ حداكثر به ۳ عدد در هفته محدود شود.
▪ مصرف دل و قلوه، كله پاچه و مغز محدود شود.
▪ به جای سرخ كردن موادغذایی از روش كباب كردن، آب پز كردن یا بخار پز كردن ، و از فر یا تنور جهت پخت موادغذایی استفاده گردد.
▪ كم كردن مصرف نمك
▪ حبوبات مانند: عدس، نخود، و لوبیا و سبزی بیشتر مصرف شوند.
▪ مصرف مواد قندی مانند قند و شكر، بستنی، شیرینی و بطور كلی هر ماده غذایی كه در تهیه آن شكر به كار رفته است و نیز مصرف مواد نشاسته‌ای مانند نان، برنج، سیب‌زمینی و ماكارونی كاهش یابد. زیرا زیادی این مواد در بدن به چربی تبدیل می‌گردد.
▪ فعالیت‌های بدنی و ورزش مستمر انجام شود.
ساده ترین و عملی ترین ورزش نیم ساعت پیاده‌روی در روز است.
▪ از استعمال دخانیات پرهیز شود.
▪ لازم است افراد سالم حداقل سالی یكبار فشارخون خود را اندازه‌گیری كنند زیرا فشار خون بالا در اغلب موارد فاقد هر گونه علامتی می‌باشد.
▪افراد دارای فشار خون بالا لازم است زیر نظر پزشك معالج خود، به طور منظم فشارخون خود را اندازه‌گیری كرده و هر ۶ ماه یكبار آزمایش چربی، قند، اوره، اسید اوریك خون و آزمایش كامل ادرار را انجام دهند.
قطع داروهای پایین آورنده فشار خون بدون مشورت پزشك عوارض جبران ناپذیری در پی دارد…با تشخیص سریع و درمان بموقع فشارخون بالا می‌توان از بسیاری از عوارض آن پیشگیری كرد.

مرکز قلب حضرت فاطمه (س ) و کودکان شهید حجازی شیراز
نویسندگان: ریحانه شیدایی( کارشناس پرستاری) - فرح دادگر( سوپر وایزر آموزشی)

منبع : پایگاه اطلاع رسانی پزشکی ایران سلامت