تبلیغات (propaganda)

تبلیغات (propaganda) از جمله شاخص های جهان امروز افزایش و گسترش سریع تبلیغات در جنبه های متنوع و متعدد است.
روزنامه ها و مجلات نشریه های رنگین رادیو تلویزیون جزوه ها کتابها و ... همگی خواه ناخواه جنبه تبلیغاتی دارند در این مورد سرمایه گذاری بیشتر می شود.
در چنین موقعیتی طبعا" شخص بر خلاف تصورش چندان آزادی انتخاب ندارد و پیوسته در بمباران الاعات قرار دارد از این رو یکی از مسائل مورد بحث روانشناسان مسأله تبلیغات است.
تبلیغات، عملا" به هر گونه کوشش منظم برای اثر گذاری در گرایشهای اجتماعی اطلاق می شود.
یا به گفته بعضی ها (هنر ساختن ذهن شخص دیگر) است.
برای تبلیغات از روشهایی استفاده می شود که اشخاص را به عمل کردن به شیوه های خا بر می انگیزد تبلیغات از زمانهای بسیار دور و حتی پیش از میلاد در جوامع بشری متداول بوده است و روز به روز گسترده تر و رنگین تر می شود.
تبلیغات عمدتا" با همان روشهای ارتباطی (وسایل ارتباط جمعی) از قبیل روزنامه ها مجلات و رادیو تلویزیون و کتابها انجام می گیرد زیرا هر دو روش مشترکی دارند و آن تحت تأثیر قرار دادن رفتار شنونده یا بیننده و یا خواننده است.
رفتار مورد نظر در تبلیغات چنانچه در بالا گفته شد عقاید یا گرایشهای شخصی است از این رو بیشتر با بعد عاطفی رفتار سرو کار دارد. به عبارت دیگر هدف تبلیغات تغییر و حتی تخریب عواطف و عقاید مردم درباره موضوع خاص و تبدیل آنها به عقاید و عواطف مطلوب است. حال باید دید چگونه می توان این اثر را در دیگران به صورتی که مطلوب ماست ایجاد کرد مخاطبان در مواجه با پیام به چند دسته تقسیم می شوند:
۱) دسته تابع:
این دسته پیام را بدون آنکه همراه با استدلال باشد می پذیرند.
۲) دسته مردد:
این دسته هنگام دریافت پیام در رد یا قبول آن مردد هستند.
۳) دسته موافقان:
این دسته به جهات گوناگون ممکن است با پیامها موافق باشند.
۴) دسته مخالفان:
این دسته مهمترین مضرترین در عین حال خطرناک ترین دسته هستند.
۵) دسته بی اعتنا:
برخی در هنگام دریافت پیام کاملا" بی اعتنا هستن.
● عوامل مؤثر تبلیغات
معمولا (تقدم) یا (سبقت) در اثر بخشی تبلیغات مهم است. مثلا" در تبلیغات تجاری نخستین آگهی را هر سازمان بدهد موفقیت بیشتری خواهد داشت.
(تکرار) متوالی و متناوب نیز تبلیغات را مؤثر می سازد.
(ارتباط دادن) موضوع تبلیغات با پدیده های آشنا برای مردم و نیازهایشان نیز بسیار مؤثر است.
● ویژگی هی تبلیغات نوین:
۱) بی اعتقادی تبلیغ گران به گفته های خودشان و تبعیت نکردن.
۲) حکومت نامرئی تبلیغ گران در عصر جدید
۳) علمی بودن تبلیغات جدید
● شرایط تبلیغ :
میزان موفقیت تبلیغ به این شرایط بستگی دارد.
۱) سنتها و آداب و رسومی که هم حامی شیوه های زندگی مردم می باشد و هم حامی آرزوها و علائق مردم
۲) نوع و میزان اطلاعات قبلی مردم
۳) میزان و تأثیر تبلیغات رغیب
۴) درک شرایط و نیازهای میلغین
۵) ایجاد تبلیغ در موضوعاتی که زمینه های آن مساعد و خلایی درآن احساس می شود.
● فنون تبلیعات:
فنونی را که تبلیغات گر برای تحت تأثیر قراردادن افراد به کار می برد:
الف) فن حیثیت :
در این روش محتوا به نحوی ارائه می شود که گویی حامی ارزشهای جامعه است شامل:
۱) توصیه توسط شخص مورد علاقه و اعتماد مردم
۲) وانمود کردن همسویی منافع تبلیغات گر با منافع مردم
۳) توسل به گرایش مردم
۴) استفاده از واژه های جذاب
ب) فن تحریف:
آنچه ما آنرا واقعی یا تحریف شده می دانیم به تجربه های گذشته ما، خواستهای کنونی ما و امیدهای آینده ما بستگی دارد. فن تحریف شامل موارد زیر است:
۱- مخدوش کردن اطلاعات غیر آماری
۲- حذف برخی از اطلاعات
۳- پرت کردن حواس مخاطب
۴- ساده کردن بیش از حد مسائل
ج) فن نا امنی :
در مواردی که افراد دستخوش نا ایمنی هستند نسبت به برخی تبلیغات بیشتر حساس هستند.
● روشهای تبلیغات:
۱) به نام خواندن (name-calling) در این روش مردم را به نامهایشان می خوانیم.
۲) انتقال (transfer) در این روش میلغ موضوع خود را با نماد مورد پذیرش مردم همراه می کند.
۳) جایزه (testimonial) در این روش با دادن جایزه های متنوع مردم را ترغیب می نمایند.
۴) افکار متمایل (slant ideas) در این روش حقیقت با افسانه مخلوط می شود.
۵) دسته واگن (band wagon) چنین وانمود می شود دسته زیادی از مردم آنچه را او میخواهد انجام مید هدند.
● روش خنثی کردن اطلاعات:
۱) فنون یا روش تبلیغات را به خوبی بشناسیم.
۲) وقتی تبلیغاتی میخوانیم یا می شنویم با نظر انتقادی به آن بنگریم.
۳) علاوه بر تبلیغات بر شخصیت مبلغ نیز مطالعه کنیم.
ضمنا" فراموش نکنیم که هیچ عاملی به اندازه نا آشنائی و محرومیت از اعتماد به نفس، شخص را آماده پذیرش سریع تبلیغات نمی کند.

منبع : پایگاه اطلاعات صنعتی ایران