اندیشمندان کاشف ذهن

والتر کوفمان این کتاب را در سه جلد نوشت و در هر سه جلد به بررسی حیات و عقاید سه نفر از اندیشمندانی پرداخت که سهمی شایان در کشف ذهن داشتند. در جلد حاضر، گوته و کانت و هگل مطمح نظر وی هستند.
از نظر او، به رغم عظمت کانت و ابهت هگل، سعی وافر گوته در این خصوص بیش از آن دو نفر دیگر است، چراکه فلسفه را با هنر عجین کرد و زیبایی را در بیان حقایق دخیل ساخت و شجاعت را در صراحت و صداقت گفتار یافت. کوفمان ثابت می کند که کانت افکار بلندی داشت ولی بد می نوشت و هگل نیز قربانی شتاب در نوشتن شد.ایوان سل در پیشگفتاری می نویسد؛ «والتر کوفمان در پایان عمری سرشار از زندگی و نشاط، که توام با پایانی غم بار و حزن انگیز بود، کتاب کشف ذهن را نوشت.
این اثر در عین گیرایی و دقت عمیق و سترگ خود، هرگز برای خواننده بار گران نبود، بلکه مانند سایر آثار او بازاندیشی غایی کوفمان از سنت فکری عصر خود بود که به تفسیر و تشریح «کشف ذهن» می پردازد و منظور کوفمان از «ذهن» به طور اعم «عنوانی کلی است برای مفاهیم احساس و عقل و منطق و خرد و هوش و اراده.» هدف اصلی این سه مجلد کتاب، بنابر قول خود کوفمان، «کمک به کشف ذهن می باشد.» ولی علاوه بر این، مدعی است که «یکی از نتایج و مواهب این سه مجلد کتاب آن است که به درک نوینی از مباحثی بدیع در تاریخ فکری دو قرن اخیر می انجامد.»آنچه او ازنظر تاریخی بدان می پردازد، همان سنت فکری است که در اصل، متفکران آلمانی آن را بسط داده اند.
از آنجا که کوفمان موضوع اثرش را بر حسب هدف فکری معین خود تعریف می کند و نه دوره تاریخی مربوط به آن، ما تلویحا با این نظریه او روبه رو می گردیم که در طی دویست سال اخیر، غالب تحولات چشمگیر در کشف ذهن، فقط در میان کسانی که به زبان آلمانی می نوشتند، پدید آمده است. با درنظرگرفتن فهرست نام متفکرانی که در این سه مجلد کتاب مورد بحث او قرار گرفته اند، این مدعای او چندان بی پایه نمی نماید.این اثر شامل سه مجلد است. هر جلد به سه شخصیت می پردازد؛ نخستین جلد مربوط به گوته و کانت و هگل است و جلد دوم به نیچه و هایدگر و بوبر اختصاص دارد و جلد سوم نیز فروید و آدلر و یونگ را شامل می شود.
البته بسیاری از چهره های برجسته نظیر لسینگ و شیلر و کی یرکه گور و شوپنهاور نیز مطرح می شوند که به اختصار به آنها اشارت رفته است و اینان بیشتر به سبب روشن کردن مواضع مربوط به همان متفکرانی ملحوظ نظر افتاده اند که به تفصیل مورد بررسی بوده اند.هر جلد قهرمانی دارد. ادعا می شود که گوته و نیچه و فروید از جنبه های مهمی انسان های تحسین برانگیزی بودند که خدمات ارزنده ای به کشف ذهن کرده اند.شش شخصیت دیگر به اهمیت اینان نیستند؛ هگل و بوبر قدری بهتر و عمیق تر بررسی شده اند.
سایر شخصیت ها به نحوی جدی، نه به آن سبب که سهمی ناچیز در کشف ذهن داشتند، بلکه هم از آن روی که حتی مانع کشف ذهن نیز شده اند، مورد انتقادی بس شدید قرار گرفته اند. اما در این کتاب، از منظری عقلانی به حقایق می نگریم که در آن، هرچه مفید به کشف ذهن نبوده، مخل راه بوده است و نیز در این منظر، شخصیت هر نویسنده، معمولا با آثار وی عجین شده است و در آنها مداخلات عقلانی به ندرت به چشم می خورد.کوفمان در خلق این منظر نمی کوشد تا از رنگ های مات و تیره بهره ببرد، بلکه بسیار صریح و شفاف، هم به امور دلپسند و هم به امور ناپسند، ازنظر خود، اشاره می کند. ولی اینکه خواننده در این موارد با او همراه باشد یا نه، مطلبی دیگر است.

والتر کوفمان
ترجمه؛ ابوتراب سهراب، فریدالدین رادمهر
ناشر؛ چشمه
چاپ اول؛ ۱۳۸۵
۱۵۰۰ نسخه
۳۸۵ صفحه

منبع : روزنامه کارگزاران