آیین‌نامه سجل قضایی

● ماده۱
در دادسرای هر شهرستان دفتر سجل قضائی تشكیل و مستقر می‌شود. مسؤول این دفتر از میان قضات دادسرای عمومی و انقلاب به انتخاب دادستان و با تأیید و پیشنهاد مدیركل عفو و بخشودگی و سجل قضایی از سوی رییس قوه قضائیه، منصوب خواهدشد. این دفتر در انجام تكالیف خود به شرح مواد آتی تابع اداره كل عفو و بخشودگی و سجل قضایی است و دادستان بر نحوه انجام وظیفه آن نظارت دارد.
▪ تبصره۱
این دفتر مستخرجه امور ذكر شده در ماده۳ را در مورد كسانی كه شناسنامه آنان در آن شهرستان صادر شده جمع‌آوری و حفظ خواهدنمود.
▪ تبصره۲
در دادگاههای عمومی بخش، ورقه‌های سجل قضائی به وسیله رئیس یا دادرس علی‌البدل تنظیم و به دفتر سجل قضائی دادسرای عمومی و انقلاب شهرستانی كه بخش مذكور تابع آنست ارسال می‌شود.
● ماده۲
مستخرجه احكام و تصمیمات مربوط به اشخاص زیر در اداره كل عفو و بخشودگی و سجل قضایی واقع در تهران نگاهداری می‌شود:
۱) اشخاصی كه شناسنامه آنها در كشور ایران صادرشده باشد؛
۲) اتباع ایرانی كه شناسنامه آنان در كشورهای بیگانه صادر شده است؛
۳) اشخاصی كه صدور شناسنامه آنها معلوم نیست؛
۴) اتباع كشورهای بیگانه ساكن ایران؛
۵) اشخاصی كه تابعیت معینی ندارند و در خارج از ایران متولد شده‌اند، هر چند كه پس از آن تابعیت ایران را تحصیل كرده باشند.
▪ تبصره
احكام مقامات قضائی كشورهای بیگانه راجع به محكومیت اتباع ایرانی یا محكومیت كسانی كه پیش از این تابعیت ایران را داشته‌اند و یا بیگانگان و یا كسانی كه تابعیت معینی ندارند و در خاك ایران مقیم هستند، در صورتی در برگ سجل قضائی قید می‌شود كه موضوع محكومیت، به موجب قانون ایران، بزه شناخته شده باشد.
● ماده۳
سجل قضائی چهار نوع است: كیفری، مدنی، بازرگانی و اداری كه موارد زیر بطور اختصار در آن درج می‌شود:
الف) در امور كیفری:
۱) محكومیت‌های كیفری قطعی و قابل اجراء و تاریخ شروع و ختم آن‌ها و احكامی كه در نتیجه اعاده دادرسی، آزادی مشروط یا تعلیق اجرای مجازات به ترتیب، احكام محكومیت را الغاء یا منتفی كرده است؛
۲) حكم لغو تعلیق اجرای مجازات و حكم اجرای بقیه محكومیت بلحاظ تخلف از ترتیبات و شرایط آزادی مشروط؛ (موضوع تبصره ماده ۲۹ و تبصره۳ ماده ۳۸ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۰).
۳) تصمیم مربوط به اعاده حیثیت و عفو عمومی یا بخشودگی و تخفیف و تبدیل كیفر.
ب) در امور مدنی:
احكام قطعی راجع به اعلام حجر یا رفع حجر.
ج) در امور بازرگانی:
احكام ورشكـستگی تاجر و احكـام مربوط به قـرارداد ارفاقی و احكامی كه حكم ورشكستگی را گسیخته و یا به ورشكسته اعاده حیثیت می‌دهد.
د) در امور اداری:
۱) تصمیمات قطعی اداری راجع به اخراج بیگانه از كشور و الغاء آن؛
۲) سلب تابعیت ایرانی از بیگانگانی كه تابعیت ایران را تحصیل كرده‌اند و كسانی كه ایرانی‌الاصل هستند؛
۳) محكومیت به انفصال دایم از خدمات دولتی و دستگاههای مشمول قانون رسیدگی به تخلفات اداری، در دادگاههای عمومی و انقلاب، نظامی، ویژه روحانیت، تجدیدنظر، دادگاه و محكمه عالی انتظامی قضات، دیوان عالی كشور و هیأتهای رسیدگی به تخلفات اداری و محرومیت از تصدی سمتهای خاص و مدیریتی و محكومیت به اخراج از دستگاه متبوع.
● ماده۴
برگ سجل قضائی پس از انقضاء ۷۰ سال از تاریخ ولادت شخصی كه سجل قضائی به نام او صادر شده یا پس از اطلاع رسمی از مرگ او از میان برده می‌شود و مراتب در دفتر سجل قضائی مربوط نیز قید می‌گردد.
● ماده۵
برای افراد كمتر از ۱۸ سال كه محكومیت كیفری پیدا می‌كنند برگ سجل قضایی تنظیم نخواهدشد.
● ماده۶
محكومیت محكومانی كه مورد عفو و بخشودگی قرار می‌گیرند در صورتی كه زوال آثار محكومیت به مجازات در عفو تصریح شده باشد، از سجل قضایی آنان محو می‌شود.
● ماده ۷
هر كس می‌تواند از برگ سجل قضائی مربوط به خود بدون ذكر دلیل رونوشت بخواهد.
● ماده ۸
برگهای سجل قضائی بر دو قسم است. برگ شماره ۱ و برگ شماره۲.
● ماده۹
در برگ شماره ۱ باید مستخرجه احكام و تصمیم‌های ذكرشده در ماده۳ در ظرف مدت ۱۵ روز از تاریخ قطعیت حكم و تصمیم قید شود این مستخرجه شامل نكات زیر خواهدبود:
ـ نام و نام خـانوادگی محـكوم و همچنین نام و نام خانوادگی پدر و مادر او؛ در صورتی كه محكوم زن و از نام خانوادگی همسر خود استفاده كرده باشد نام خانوادگی زمان دوشیزگی و در صورت امكان عكس وی؛
ـ كد ملی و شماره شناسنامه و تاریخ و محل صدور آن و شماره گذرنامه و هویت غیرواقعی یا اسم مستعار شخص محكوم.
ـ تاریخ و محل تولد محكوم.
ـ محل اقامت دائمی یا موقتی او.
ـ تأهل و تعداد اولاد او.
ـ شغل محكوم.
ـ تابعیت او.
ـ علامات مشخصه محكوم؛
ـ موضوع حكم یا تصمیم؛
۱۰) تاریخ عملی كه منجر به صدور حكم یا تصمیم شده با قید روز، ماه و سال؛
۱۱) شماره و تاریخ حكم یا تصمیم؛
۱۲) دادگاه یا مقام صادركننده حكم یا تصمیم؛
۱۳) تصریح به قطعیت حكم یا تصمیم؛
۱۴) مواد قانونی كه مستند حكم یا تصمیم واقع شده است؛
۱۵) مدت حبس و میزان جزای نقدی و محرومیت از تمام یا برخی از حقوق اجتماعی و در صورت تعلیق كیفر این نكته نیز باید قید شود؛
۱۶) ذكر احتساب یا عدم احتساب مدت بازداشت در حكم محكومیت؛
۱۷) تاریخ شروع و ختم اجرای كیفر؛
۱۸) تغییراتی كه در شناسنامه ذكر شده است؛
ـ تبصره ـ چنانچه به هر طریق احكام قطعیت یافته موجب تبرئه متهم گردد از سجل قضایی متهم حذف می‌گردد.
● ماده۱۰
مدیران دفاتر دادگاهها در امور كیفری، مدنی، بازرگانی و مسؤول هماهنگی هیأتهای بدوی رسیدگی به تخلفات اداری مكلفند از برگ شماره۱ چهار نسخه تهیه نمایند و به دفتر سجل قضائی مربوط ارسال دارند كه یك نسخه در همان محل بایگانی و یك نسخه به دفتر سجل قضائی محل صدور شناسنامه محكوم و یك نسخه به اداره كل عفو و بخشودگی و سجل قضایی در تهران و یك نسخه به اداره تشخیص هویت مركز استان محل صدور شناسنامه محكوم ارسال گردد.
● ماده۱۱
هرگاه معلوم شود كه شناسنامه از محلی كه اعلام شده، صادر نشده است، برگ سجل قضائی، به دفتر سجل قضائی ارسال‌كننده اعاده می‌گردد تا نسبت به تعیین محل صدور شناسنامه محكوم، تحقیق و بررسی بیشتری بعمل آید، در صورت حصول نتیجه، برگ سجل قضائی به دفتر سجل قضائی مربوط ارسال و اگر تحقیقات به نتیجه نرسیده برگ ذكر شده به اداره كل عفو و بخشودگی و سجل قضایی در تهران فرستاده می‌شود و صدور گواهی عدم سوءپیشینه برای این گونه افراد، منوط به احراز هویت واقعی آنان خواهدبود، تحقیق و بررسی در این خصوص به عهده اداره كل عفو و بخشودگی و سجل قضایی است.
● ماده۱۲
در مواردی كه محكوم دارای پیشینه محكومیت تعلیقی است و مدت تعلیق مجازات منقضی نگردیده است، متصدی دفتر سجل قضائی محل صدور شناسنامه و در صورتی كه محل صدور شناسنامه معلوم نباشد، اداره كل عفو و بخشودگی و سجل قضایی مكلف است مراتب را به دادستان مجری حكم اطلاع دهد تا در صورت لزوم نسبت به لغو حكم تعلیق مجازات اقدام نماید.
● ماده۱۳
به منظور اجرای مقررات این آئین‌نامه و حفظ و نگهداری پیشینه و اطلاعات مربوط به محكومان دادگاهها و تنظیم سجل قضائی و فهرست اسامی و مشخصات مشمولان عفو و تخفیف مجازات و سهولت انجام امور قضائی و اداری، اداره كل عفو و بخشودگی و سجل قضایی و دفاتر سجل قضائی مراكز استانها و شهرستانها، به تدریج به سیستم رایانه‌ای مجهز خواهندشد.
تبصره ـ برگهای سجل قضائی به ترتیب حروف الفبا و براساس حرف اول نام‌خانوادگی محكوم تنظیم می‌شود. برای اتباع كشورهای بیگانه برگ سجل قضائی جداگانه به ترتیب یادشده تنظیم می‌گردد.
● ماده۱۴
تمامی برگهای سجل قضائی باید به ترتیب تاریخ در پرونده نگاهداری گردد.
● ماده۱۵
نسبت به اتباع كشورهای بیگانه در صورت وجود قرارداد معاضدت قضایی، اداره كل عفو و بخشودگی و سجل قضایی باید رونوشتی از برگ شماره ۱ را تهیه نموده و از طریق اداره كل امور حقوقی و اسناد و امور مترجمان قوه قضائیه و وزارت امور خارجه به كشور متبوع شخص محكوم ارسال دارد.
● ماده۱۶
درخواست تقاضاكننده برگ شماره۱ باید حاوی نكات زیر باشد:
ـ نام و نام خانوادگی، نام پدر شخص مورد درخواست؛
ـ تاریخ تولد، محل صدور شناسنامه و شماره آن و كدملی؛
ـ شماره گذرنامه برای اتباع بیگانه؛
● ماده۱۷
▪ برگ شماره ۱ به مقامات زیر در صورت تقاضای آنان داده می‌شود:
ـ شخص محكوم؛
ـ دادگاهها، دادسراها، اداره‌های تصفیه و بخشهای ستادی قوه قضائیه؛
ـ نیروی انتظامی؛
ـ نیروی مسلح جمهوری اسلامی ایران؛
ـ مراجع صلاحیتدار برای تعیین صلاحیت و رسیدگی به شكایات مربوط به انتخابات؛
ـ بنگاههای عام‌المنفعه؛
ـ اداره‌های دولتی به هنگام تقاضای استخدام اشخاص و تعقیب انضباطی و انتظامی كارمندان و قبول تقاضای مزایده و مناقصه و اجازه بازكردن مدارس غیردولتی و اعطای نشان و مدال؛
ـ تمامی مراجعی كه براساس قانون مجاز به استعلام از پیشینه افراد می‌باشند.
ماده۱۸ـ برگ شماره ۲ همانند برگ شماره ۱ است به جز نكات زیركه در آن قید نمی‌شود:
ـ محكومیت‌هائی كه در نتیجه عفو یا اعاده حیثیت زائل شده است؛
ـ محكومیت‌های تعلیقی قطعیت یافته در صورتی كه محكوم در ظرف مدت تعلیق حكم، محكومیت قطعی جدیدی پیدا نكرده باشد؛
ـ ورشكستگانی كه به موجب حكم دادگاه بی‌تقصیر اعلام شده یا قرارداد ارفاقی آنان را دادگاه تصدیق كرده باشد؛
ـ محكومیت به بزه‌هائی كه به علت قانونی ساقط شده باشد.
● ماده۱۹
درخواست‌كننده برگ سجل قضائی شماره۲ می‌تواند به دفاتر سجل قضائی مستقر در محل سكونت یا محل صدور شناسنامه مراجعه نماید.
▪ تبصره۱
در مواردی كه محل صدور شناسنامه درخواست‌كننده معلوم نیست باید بطور انحصاری به اداره كل عفو و بخشودگی و سجل قضایی مراجعه شود.
▪ تبصره۲
درخواست‌كنندگان خارج از كشور از طریق نمایندگیهای جمهوری اسلامی ایران در كشور محل اقامت مراجعه می‌نمایند.
● ماده۲۰
متقاضیان اخذ گواهی عدم سوءپیشینه در داخل كشور و متقاضیان خارج از كشور، به ترتیب می‌توانند به اداره كل عفو و بخشودگی و سجل قضایی، یا دفتر سجل قضایی محل صدور شناسنامه خود و نمایندگیهای جمهوری اسلامی ایران مراجعه نمایند.
● ماده۲۱
رئیس سازمان قضائی نیروهای مسلح یا یكی از معاونان او موظف است نسبت به احكام محكومیت دادگاههای نظامی تمامی استانها و شهرستانها برگ سجل قضایی شماره۱ را مطابق بند الف ماده۳ و ماده۹ در چهار نسخه تنظیم و یك نسخه را بایگانی نماید و سه نسخه دیگر را بطور مستقیم به اداره كل عفو و بخشودگی و سجل قضایی ارسال دارد. این اداره نیز نسخه اول آن را نگهداشته و نسخه دوم را به دفتر سجل قضائی محل صدور شناسنامه محكوم و نسخه سوم را به اداره كل تشخیص هویت ناجا ارسال می‌دارد. اگر محل صدور شناسنامه معلوم نباشد نسخه دوم نیز در اداره كل عفو و بخشودگی و سجل قضایی نگهداری خواهدشد.
● ماده۲۲
چنانچه متقاضی صدور گواهی عدم سوءپیشینه، محكومیت مؤثر كیفری نداشته باشد گواهی عدم سوءپیشینه صادر می‌شود. چنانچه مراجع ذكرشده در ماده ۱۷ برگ شماره۱ را درخواست نمایند در اینصورت تمامی محكومیت‌ها صرفنظر از نوع آنها اعلام خواهدشد.
● ماده۲۳
به منظور بهره‌برداری از اطلاعات جمع‌آوری و ذخیره شده در اداره كل عفو و بخشودگی و سجل قضایی و دفاتر وابسته به آن در شهرستانها، این اداره كل مكلف است ضمن رعایت اسرار محكومان پس از تصویب رئیس قوه قضائیه و همكاری دانشكده‌های حقوق و مؤسسه‌های حقوق جزا و جرم‌شناسی و سازمانهای وابسته به قوه قضائیه و سایر نهادهای مربوط با بررسی و مطالعه مستخرجه‌ها و پرسش‌نامه‌های ارسالی از واحدهای اجرای احكام دادسراها نسبت به طبقه‌بندی جرائم ارتكابی از حیث نوع جرم، علل ارتكاب جرم، سن و جنسیت مجرمان، وضعیت خانوادگی و اقتصادی و تحصیلی آنان و نظایر آن، اقدام نموده و اطلاعات حاصل شده را به منظور اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و مبارزه با علل یا عوامل ارتكاب جرم و تهیه و تدوین قوانین متناسب در اختیار قوه قضائیه و نهادهای دولتی و مؤسسه‌های مربوط بگذارد.
● ماده۲۴
هرگاه اشتباهی در تنظیم برگ سجل قضایی رخ دهد دادسرای تنظیم‌كننده برگ یا دادسرای محل صدور شناسنامه باید به اداره كل عفو و بخشودگی و سجل قضایی اطلاع دهد تا دایره سجل قضایی آن اداره اقدام به اصلاح آن نماید پس از اصلاح برگ اشتباه شده اداره كل عفو و بخشودگی و سجل قضایی به دادسرای تنظیم‌كننده برگ و دادسرای محل صدور شناسنامه دستور اصلاح برگهای بایگانی شده در آنجا را خواهد داد.
● ماده۲۵
این آئین‌نامه در ۲۵ ماده و ۷ تبصره در تاریخ ۲/۱۱/۱۳۸۴ به تصویب رئیس قوه قضائیه رسیده است و مقررات پیشین از جمله آیین‌نامه مصوب ۱۹/۲/۱۳۲۱ ملغی است.

منبع : این روزها