خاطراتی که هنوز زنده است

● به مناسبت مرگ آن فرانک (۱۲مارس)
جنگ جهانی دوم یکی از سیاه ترین دوران تاریخ محسوب می شود. این جنگ از سپتامبر سال ۱۹۳۹ به رهبری آدولف هیتلر و حزب نازی آغاز شد و تا سال ۱۹۴۵ ادامه یافت. آدولف هیتلر پس از جنگ جهانی اول (۱۹۱۸- ۱۹۱۴) به عنوان یکی از سربازان کهنه کار جنگ، در سال ۱۹۱۹ به حزب کارگر آلمان ملحق شد و پس از مدتی نام آن را به حزب نازی تغییر داد.
او تا سال ۱۹۲۱ مقام ریاست این حزب را داشت و در سال۱۹۲۳ به علت تلاش در براندازی نظام آلمان به حبس محکوم شد. سرانجام در سال ۱۹۳۳ نازی ها به قدرت رسیدند. او در مشی سیاسی خود نیروهای پلیس مخفی به نام گشتاپو را تقویت کرد و اردوگاه هایی را برای قتل مخالفان سیاسی، کولی ها و یهودیان تشکیل داد. هیتلر پس از آغاز جنگ، تا سال ۱۹۴۲ شاهد موفقیت های چشمگیری در میادین خونین جنگ بود ولی دراین سال ورق برگشت و در بسیاری از جبهه ها دچار مشکل شد.
آدولف هیتلر به عنوان یکی از منفورترین انسان ها در طول تاریخ بشریت شناخته شده است زیرا بیش از ۷۰کشور در این جنگ دریایی، زمینی و هوایی شرکت کردند و نتیجه آن ویرانی، مصدومیت و مرگ بیش از ۶۰ میلیون نفر بود. او در سال ۱۹۴۴ از یک ترور که توسط «کلاوس وان» برنامه ریزی شده بود جان سالم به در برد و سرانجام پس از شکست متحدین تصمیم به خودکشی گرفت. او یک روز پیش از مرگش با محبوب خود «اوا براوان» ازدواج کرد. او و همسرش در ۳۰ آوریل ۱۹۴۵ در پناهگاهی واقع در برلین با خوردن سیانور اقدام به خودکشی کردند.
البته هیتلر پس از خوردن سیانور با شلیک گلوله به زندگی خود خاتمه داد. هرچند این جنگ در سال ۱۹۴۵ خاتمه یافت ولی آثار و نتایج مخرب آن تا سال ها ادامه یافت و هر روز اسناد تازه ای فجایع و مصیبت های این دوران خونین را بیش از پیش نمایان می سازد. یکی از معروف ترین قربانیان این جنگ های خونین و اردوگاه های اجباری، «آن فرانک» است.
معروفیت او به علت دفترچه خاطراتی است که اوضاع این دوران را به زیبایی هرچه تمام تر به تصویر کشید. او دومین دختر خانواده ای یهودی بود که در ۱۲ژوئن ۱۹۲۹ در فرانکفورت آلمان به دنیا آمد ولی خانواده اش همزمان با برنده شدن و به قدرت رسیدن نازی ها در سال ۱۹۳۳ تصمیم به ترک آلمان گرفتند. «ادیت» مادر «آن» همراه با بچه ها فرانکفورت را به مقصد آخن ترک کردند و مدتی نزد مادرش «روزا هولاندر» زندگی کردند. اوتو فرانک پدر «آن» نیز در فرانکفورت باقی ماند تا مجوز تاسیس شرکتی در آمستردام را کسب کند.
او پس از اخذ مجوز در سال ۱۹۳۴ همراه با خانواده به هلند نقل مکان کرد. ادیت علاقه فراوانی به تحصیل و علم و دانش داشت و تصمیم گرفت دختران خود «آن» و «مارگوت» را در مدرسه ثبت نام کند. مارگت توانایی و خلاقیت زیادی در علوم ریاضیات از خود نشان داد ولی استعداد و قابلیت «آن» در نوشتن متن هایی زیبا بود و به همین دلیل پدرش تصمیم گرفت او را به مدرسه «مان تسوری» بفرستد. او قطعات ادبی زیبایی می نوشت ولی همیشه از بحث و تبادل نظر پیرامون نوشته هایش امتناع می کرد و درحال حاضر هیچ کدام از این دست نوشته ها موجود نیست.
«آن » و خواهرش دارای دو شخصیت متفاوت بودند. مارگوت بسیار مودب، خوددار، ساعی و درسخوان بود. درحالی که «آن» دختری بسیار پرانرژی، برون گرا، صریح و رک بود. «اوتو فرانک» در سال ۱۹۳۸ دومین شرکت خود را با شرکت «هرمان وان پلس» آغاز کرد. در سال ۱۹۳۹ مادربزرگ «آن» نیز به آنان پیوست و تا زمان مرگش در سال ۱۹۴۲ نزد آنان باقی ماند. در می ۱۹۴۰، آلمان به هلند حمله کرد و با تصرف این کشور به تعقیب یهودیان پرداخت.
آن فرانک در تولد ۱۳ سالگی خود دفترچه خاطراتی را هدیه گرفت که چند روز پیش از پدرش درخواست کرده بود. او بلافاصله نوشتن در این دفترچه را آغاز کرد. شاید تصور کنید دفتر خاطرات یک دختر ۱۳ ساله محدود به شیطنت های کودکانه و زندگی روزانه اش باشد ولی «آن» خاطرات خود را با توصیف خود، خانواده و دوستانش آغاز کرد.
سپس به آرزوهای خود در دیدار از نقاط دیدنی جهان و... اشاره کرده ولی هرگز از اتفاقات پیرامون خود غافل نشده است. او در بخشی از خاطرات خود به تغییر و تحولات هلند در زمان اشغال نازی ها اشاره کرده است.
در این دوران تمامی یهودیان مجبور بودند لباس مزین به ستاره زرد به تن کنند تا از سایر ادیان تشخیص داده شوند. در جولای ۱۹۴۲ خانواده آن فرانک نیز همچون سایر یهودیان به اردوگاه های کار اجباری فراخوانده شدند و در این زمان آنها تصمیم گرفتند در اتاق هایی در طبقه فوقانی دومین شرکت اوتوفرانک به طور پنهانی زندگی کنند. در این مدت آنها توسط دوستان غیریهودی خود حمایت می شدند ولی سرانجام پس از دو سال در آگوست ۱۹۴۴ مورد شناسایی قرار گرفتند و به اردوگاه های اجباری فرستاده شدند.
آن فرانک یک سال بعد در اثر بیماری تیفوس که در اردوگاه برگن-بلسن شیوع یافته بود، درگذشت. پدر او پس از جنگ در سال ۱۹۴۷ به هلند بازگشت تا دست نوشته های دخترش را جمع آوری کند و سرانجام در سال ۱۹۴۷ اقدام به چاپ و انتشار آن کرد. کتاب خاطرات «آن فرانک» به بیش از ۵۰ زبان مختلف ترجمه شده و بیش از ۷۵ میلیون نسخه از آن در سراسر جهان به فروش رسید.
چندی پیش مستنداتی جدید در مورد زندگی «آن فرانک» به دست آمد. این اسناد حاکی از تلاش فراوان «اوتو» برای مهاجرت از هلند و اقامت در آمریکاست. یکی از این اسناد، نامه ای مربوط به سال ۱۹۴۱ است. او طی این نامه از دوستان و خویشاوندان خود در آمریکا تقاضای کمک مالی کرد و دلیل آن را نیز نجات جان خانواده خود بیان کرده است.

ترجمه: میترا جلیلی

منبع : روزنامه کارگزاران