دوران بارداری؛ بایدها و نبایدها

تغذیه مناسب در دوران بارداری شانس شما را برای داشتن فرزندی سالم تر دوچندان می کند. اگر ماه ها در انتظار جواب مثبت تست بارداری بوده اید و یا از دیدن جواب مثبت آن جا خورده اید، هیچ فرقی نمی کند درهرحال باید رژیم غذایی خود را در این دوران تغییر دهید.
هر ماده غذایی که برای بدن شما به عنوان یک زن ضروری و مهم است برای رشد جنین شما نیز بسیار ضروری است. بسیاری از زنان، بارداری خود را با کمبود مواد غذایی مهمی مانند آهن، کلسیم و ... آغاز می کنند. محققان می گویند، تغذیه زنان در طول زندگی شان هیچگاه به اندازه دوران بارداری و شیردهی آنان اهمیت ندارد. به خاطر داشته باشید که سلامتی بچه ها فقط به چیزی که می خورند بستگی ندارد بلکه سلامتی جسم آنها به دوران بارداری مادر و برنامه غذایی او در این دوران بستگی دارد.
رژیم غذایی مادر در دوران بارداری تاثیر مستقیم بر شانس ابتلای بچه ها به چاقی، دیابت و امراض قلبی دارد. به موازات رشد جنین، نیاز شما به برخی مواد غذایی خاص نیز بسیار بیشتر احساس می شود در این میان می توان به اسید فولیک اشاره کرد. خوردن اسید فولیک کافی توسط شما مادر باردار به فرزندتان کمک می کند تا فرزند شما در آینده سالم ترین فرد در جامعه باشد. در طی ماه اول بارداری، خوردن اسید فولیک شانس ایجاد نقص های سیستم عصبی و نخاعی را کاهش می دهد.
زنان باردار نباید روزانه از مصرف مولتی ویتامین همراه با ۴۰۰ میکروگرم فولیک اسید غافل شوند. می توانید هر روز از دانه ها و غلات غنی شده با اسید فولیک مانند برشتوک، نان، برنج و ماکارونی استفاده کنید. طبق تحقیقات، مولتی ویتامین ها کاری فراتر از تامین فولیک اسید لازم برای رشد بچه انجام می دهند. یافته ها نشان می دهد زنانی که در ابتدای حاملگی شان به طور مرتب مولتی ویتامین مصرف می کنند، خطر ابتلا به نوعی بیماری در آنان تا ۴۵ درصد کاهش می یابد. این بیماری باعث بالارفتن فشار خون و پروتئین در ادرار شده و درنتیجه منجر به زایمان زودرس و مرگ جنین می شود. بلعیدن قرص های مولتی ویتامین و اسید فولیک به علت بزرگی آنها ممکن است کمی مشکل باشد و ممکن است این قرص ها معده شما را اذیت کرده و سبب یبوست شود. چنانچه پس از خوردن آن دچار مشکل شدید حتما با پزشک خود مشورت کنید. آهن نیز یکی دیگر از مواردی است که ۵۰درصد بیش از مواقع عادی موردنیاز زنان باردار است. آهن برای ساخت هموگلوبین مصرف می شود.
هموگلوبین پروتئین حمل کننده اکسیژن در گلبول های قرمز است. در طی دوران بارداری خصوصا سه ماهه دوم و سوم، بدن شما نیاز به آهن و هموگلوبین بیشتری دارد. کمبود شدید آهن در این دوران سبب خستگی بیش از حد مادر و مسائل و مشکلات خاصی برای بچه می شود. برخی تحقیقات نشان داده است که کمبود آهن در مادران سبب تولد فرزندانی با وزن کم و فقر شدید آهن می شود. از دیگر مواد موردنیاز زنان باردار می توان به پروتئین اشاره کرد. پروتئین ماده اصلی ساختار هرکدام از سلول های بدن فرزند شماست.
پروتئین ناکافی در دوران بارداری سبب محدودیت رشد جنین شده و ممکن است در آینده سبب ایجاد فشار خون بالا در بچه شود. طبق تحقیقات منتشره در مجله پزشکی، در دوران بارداری باید روزانه ۲۵ گرم پروتئین بیشتر از مواقع عادی مصرف کنند یعنی مصرف حدود ۷۰ گرم پروتئین در روز ضروری است که این میزان پروتئین در سه فنجان شیر معادل ۲۵۰ گرم و یا در ۲۲۰ گرم گوشت پخته، مرغ و یا غذای دریایی پخته شده موجود است.
کلسیم نیز یکی دیگر از مواد مغذی است که مصرف آن در دوران بارداری از اهمیت خاصی برخوردار است. بچه برای رشد به کلسیم نیاز دارد. اگر شما به اندازه کافی کلسیم مصرف نکنید، کلسیم موردنیاز بچه از استخوان هایتان برداشت می شود و این امر سبب کاهش حجم توده استخوانی شما شده و احتمال ابتلای شما به بیماری پوکی استخوان را بسیار بالا می برد.
اسیدهای چرب امگا۳ نیز یکی از موادی است که برای رشد مغز و چشم جنین بسیار ضروری است. ماهی ها منابع خوب امگا۳ هستند ولی زنان در دوران بارداری و شیردهی از خوردن کوسه ماهی، اره ماهی و... و برخی از راسته ها که حاوی جیوه هستند باید پرهیز کنند. جیوه فلزی سمی است که برای سیستم عصبی جنین درحال رشد بسیار خطرناک و مضر است.
ماهی قزل آلا و تخم مرغ از منابع غنی و بدون خطر امگا۳ محسوب می شوند. حتی درصورت استفاده از مواد سرشار از امگا۳ بازهم با پزشک خود مشورت کنید تا درصورت نیاز، برای شما مکمل های اسیدهای چرب را تجویز کند. درمورد مایعات نیز باید خاطرنشان کرد که زنان باردار نیاز دارند روزانه ۱۰ فنجان مایعات بنوشند. باوجودی که آب ساده ارجحیت دارد ولی نوشیدن شیر و آبمیوه نیز مفید است. آبمیوه مملو از کالری است و ممکن است سبب افزایش وزن ناخواسته شود. نوشیدن مواد الکلی جان بچه را به خطر می اندازد و درصورت مصرف آن احتمال تولد فرزندی با نقص مغزی یا فیزیکی بسیار بالاست.
تاثیر مصرف کافئین بر بچه، موضوعی است که هنوز برسر آن بحث وجود دارد. پزشکان توصیه می کنند که مادران باردار مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین را روزانه به ۲۵۰ گرم معادل یک یا دو فنجان محدود کنند. مادران باردار علاوه بر توجه ضروری به رژیم غذایی باید مواظب وزن خود نیز باشند.
در چند ماه اول حاملگی ممکن است شما متوجه اضافه وزن خود نشوید، بعضی از زنان حتی ممکن است در سه ماهه اول حاملگی به دلیل حالت تهوع از خوردن و آشامیدن امتناع کرده و کاهش وزن پیدا کنند و این حالت تهوع صبح هنگام ممکن است حتی تا پایان دوره بارداری همچنان باقی بماند در این صورت حتما با پزشک خود مشورت کنید زیرا ممکن است به علت تهوع، بدن شما کم آب شود. فرزند شما به تدریج رشد می کند و شما باید از کسب کالری اضافی برای بدن خود مطمئن باشید با این وجود، بارداربودن مجوزی برای زیاده از حد خوردن نیست. یک زن باردار روزانه به میزان ۳۰۰ کالری اضافه نیاز دارد.
ممکن است این مقدار زیاد به نظر برسد ولی می توان با خوردن دو عدد سیب بزرگ یا ۵۰۰ گرم شیر با چربی یک درصد یا دو تکه نان و ۶۵ گرم جوجه و یک قاشق چایخوری سس مایونز کم چرب و یا ۳۰۰ گرم ماست وانیلی بدون چربی همراه با نصف فنجان میوه و سی گرم غلات، این مقدار کالری اضافه را به دست آورد. درمورد مقدار اضافه وزن خود در این دوران با پزشک صحبت کنید.
زیرا اگر به وزن شما مطابق نظر پزشک افزوده شود، مشکلات بارداری و زایمان را برای شما بسیار کم و محدود کرده و تضمین کننده تولد نوزادی سالم است. زنانی که با وزن مناسب حاملگی را شروع می کنند، ۱۱ تا ۱۵ کیلوگرم اضافه وزن خواهند داشت و درصورت داشتن دوقلو در طی این دوران، مقدار اضافه وزن آنها ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم خواهد بود.
اما مادرانی که در ابتدای بارداری کم وزن هستند باید تلاش کنند طبق نظر پزشک وزن بیشتری کسب کنند. مادران با وزن بالا نوزادانی سنگین وزن تر هم خواهند داشت و در نتیجه زایمان سخت تری در انتظار آنهاست. این مادران، هرگز نباید طی دوران بارداری رژیم بگیرند این گروه حتما باید با یک متخصص تغذیه مشورت کنند تا برنامه غذایی ویژه ای را باتوجه به نیازهایشان در دوره بارداری برای آنها درنظر بگیرد.

ترجمه میترا جلیلی

منبع : روزنامه کارگزاران