پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

نگاهی به تغییرات جدید انقلاب نارنجی


نگاهی به تغییرات جدید انقلاب نارنجی
«انقلاب نارنجی شكاف سیاسی عمیقی را در اوكراین باقی گذاشته است؛ این كشور از یك سو با اتحادیه اروپا روبروست و از سوی دیگر روسیه را در برابر خود دارد اما به نظر می رسد كه گرایش اوكراین به هر یك از این دو جریان سودی را عاید این كشور نخواهد كرد. »
هفته نامه اشپیگل- چاپ آلمان- در تحلیلی پیرامون تحولات سیاسی اخیر در اوكراین نوشته است: لئون تروتسكی، خالق تئوری «انقلاب دایمی و پایدار»خود زاده و پرورده روستای كوچك «یانووكا» در اوكراین است، روستایی كه با «اودسا» فاصله چندانی ندارد.
تروتسكی فرزند سر به راه یك ملاك اوكراینی در سال ۱۹۱۷ روسیه و كشورش را به ورطه جنگ داخلی و انقلابی خونین سوق داد. تروتسكی هنگامی كه در مكزیك در تبعید بسر می برد توسط یك مامور روس كشته شد. او اگر چه ۶۷ سال است كه چشم از جهان فرو بسته اما نفرین انقلاب دایمی و پایدار تروتسكی بار دیگر اوكراین را طعمه خود ساخته است. با گذشت نزدیك به دو سال و نیم از زمان برپایی اعتراضات مردمی در خیابان های كیف كه به وقوع انقلاب نارنجی منجر شد - انقلابی كه قرار بود دموكراسی را برای این كشور به ارمغان آورد - كشور ۴۷ میلیونی اوكراین اكنون بار دیگر به صحنه دودستگی و انشقاق میان حامیان و مخالفان آن انقلاب تبدیل شده است.
● از رونق اقتصادی تا نظام دو گانه قدرت
تصمیم ویكتور یوشچنكو، رییس جمهوری اوكراین و از رهبران برجسته انقلاب نارنجی مبنی بر انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات زودهنگام در تاریخ ۲۷ مه موجی از ناآرامی و تنش را در این كشور برانگیخته است.
اكثریت اعضای پارلمان و نیز اعضای دولت اوكراین از تبعیت از دستور رییس جمهوری خودداری كرده و جملگی به جرگه حامیان نخست وزیر ویكتور یانوكوویچ پیوسته اند. رییس تنومند و درشت اندام دولت اوكراین كه در مناطق روسی زبان شرق كشورش از حمایت گسترده ای برخوردار است تهدید كرده كه با هر گونه تلاش و اقدامی جهت ادامه آشوب های ناشی از انقلاب نارنجی مبارزه و برخورد خواهد كرد. اكنون اوكراین شاهد جدال دو كانون قدرتی است كه با یكدیگر رقیب بوده و هر یك علیه دیگری اقدام می كند. در این میان به نظر می رسد كه عزم و اراده رییس جمهوری برای برقراری سازش و مصالحه میان طرفین درگیر تحلیل رفته است.
یوشچنكو در سپتامبر ۲۰۰۵ یولیا تیموشنكو را در حالی كه تنها ۱۰ ماه از تصدی وی در مقام نخست وزیری می گذشت از كار بر كنار كرد و یك تكنوكرات جوگندمی را جایگزین این نماد انقلاب نارنجی كرد.اشپیگل در ادامه آورده است: سابقه و عملكرد رییس دولت اوكراین به هیچ وجه چشمگیر نبود و رشد اقتصادی این كشور صادر كننده آلومینیوم در دوره تصدی تیموشنكو از ۱۲ درصد به ۴ درصد تقلیل یافت.
تهدیدهای وی در خصوص لغو خصوصی سازی شركت های دولتی اوكراین موجبات ترس و نگرانی سرمایه گذاران را فراهم ساخت و غول های نفتی این كشور كه در دهه ۱۹۹۰ به واسطه عقد قراردادهای هنگفت با شركت گازپروم فربه شده بودند با بازگشت به جرگه اپوزیسیون رونق بیشتری را شاهد بودند.
● انقلاب تنها در نیمی ازكشور
رقابت و دسیسه سیاسی میان حامیان تیموشنكو و یوشچنكو بر سر تصاحب پست و قدرت در درون دستگاه سیاسی حاكم كیف باعث فقدان توجه به آن نیمی از كشور شد كه انقلاب نارنجی نتوانسته بود در آن ریشه بگیرد. مردم مناطق روسی زبان شرق و جنوب از خاركف گرفته تا سواستاپول واقع در شبه جزیره كریمه اكنون با شك و تردید به سردمداران كیف می نگرند و هم چنان به رهبر خود یانوكویچ وفادار و متعهد باقی مانده اند.
یوشچنكو بر خلاف ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه فرمانداران وفادار به خود را در پست های فرمانداری استان ها منصوب كرد وعلاوه بر این هیچ گاه مباحثه و منازعه جدی در خصوص فدرالیسم و یا حاكمیت محدود مبتنی بر زبان و یا فرهنگ خاص یك منطقه یا استان در این كشور درنگرفت. هدف تمركز گرایی در قدرت بود. آنانكه از خود مختاری برای مناطق شرقی اوكراین سخن می گفتند فورا لقب جدایی طلب گرفته و از سوی دادستان ها مورد بازجویی قرار گرفتند هر چند شبح جدایی طلبی تنها بر اذهان آن دسته از كسانی سایه گسترانیده بود كه حامی تمركزگرایی در كیف و حامی گسترش نفوذ و استیلای روسیه بر این كشور بودند و در این راه اهتمام می ورزیدند .
مسكو به زودی دریافت كه یانوكوویچ ابدا به اتحاد مجدد روسیه و اوكراین علاقمند نیست. به گفته یك استراتژیست آمریكایی امكان مذاكره و رایزنی برای یانوكوویچ وجود داشت. لذا آمریكا از یوشچنكو كه همسرش از كارمندان سابق وزارت خارجه آمریكاست مصرانه خواست كه با یانوكوویچ همكاری كند و سرانجام رییس جمهوری اوكراین رقیب دیرینه خود را در اوت ۲۰۰۶ به عنوان نخست وزیر این كشور منصوب كرد.
این تجربه به شكست انجامید عمدتا به این خاطر كه مردم نواحی شرقی اوكراین به طرز فزاینده ای می كوشیدند كه به قدرت و اختیارات رییس جمهوری تعدی كنند. یوشچنكو و حزب متبوعش یعنی حزب «اوكراین ما» كه به لحاظ مالی از سوی پترو پوروشنكو صاحب بزرگترین كارخانه تولید شكلات در اوكراین حمایت می شود از آن مقطع زمانی به بعد اعتماد رای دهندگان را به خود از دست داد. بر اساس تازه ترین نظرسنجی ها حزب رییس جمهوری اوكراین در صورت برگزاری انتخابات تنها حایز ۵ تا ۹ درصد آرا خواهد شد. حال آنكه حزب تیموشنكو ۲۳ درصد آرا را به خود اختصاص خواهد داد درست به اندازه انتخابات پیشین.
● دور افتادگانی در جزیره ای متروك
یوشچنكو، تیموشنكو و یانوكوویچ مانند كشتی شكستگانی هستند كه در جزیره ای دور افتاده و متروك به حال خود رها شده اند. آنان می توانند به هر طریقی یكدیگر را آزار داده و یا یكدیگر را سرگرم كنند آنهم در شرایطی كه وضعیت شان به هیچ وجه بهبود نمی یابد. دو جناح سیاسی درگیر پارلمان اوكراین را حامیان اتحادیه اروپا و روسیه تشكیل می دهند.
اتحادیه اروپا پس از موافقت با ورود بلغارستان و رومانی به جمع خانواده اروپا در سال جاری به عضویت اوكراین تمایلی نشان نمی دهد. هیچ اتفاق نظری نیز در خصوص برقراری مناسبات نزدیك تر میان اوكراین و روسیه وجود ندارد.
اوكراین در یك دو راهی تیره و تار بسر می برد. روزنامه كاسومولسكایا پراودا -چاپ روسیه- اخیرا تیتر نخست خود را به این جمله اختصاص داد: آیا این آغاز یك جنگ داخلی در اوكراین است ؟ سایر دیپلمات های كرملین نظیر سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه همین پیام را به گونه ای دیگر ابلاغ كرده اند و گفته اند كیف بدون كرملین قادر به حفظ بقا نیست.
منبع : روزنامه ابرار


همچنین مشاهده کنید