نادر اردلان- بهرنگ مجیدی

نادر اردلان معماری پركار محقق و معلمی تواناست او در ایران متولد شد و در سن هفت سالگی همراه خانواده اش به ایالات متحده امریكا سفر كرد او ۱۸ سال از زندگی اش را به تحصیل در امریكا گذرانده و كارش را با اسكیدمور اونیگز مریل در سانفرانسیكو آغاز كر و در سال ۱۹۶۴ به ایران بازگشت و به دنبال آن موقعیتی را به عنوان ریاست بخش معماری شركت نفت در میادین نفتی ایران پذیرفت او به همراه خانواده اش به مسجد سلیمان رفت جایی كه اولین چاههای نفت در خرابه های معابد زرتشتیان كشف شده بوند او در آنجا مدت ۲ سال ساختمانهای زیادی را طراحی كرد .
نادر اردلان مقدار زیادی از آگاهی اكولوژیكی خود را در طی همكاری نزدیك با یان مك هارگ كه كتاب طراحی با طبیعت را به رشته تحرر در آورده پرورش داده تجربه او با اكولوژی به مدت جهار سال الی پنج سال تجربه هیجان آوری بود كه اداره محیط زیست به او و یان مك هارگ ماموریتی برای طراحی پارك محیط زیستی در تهران ماموریت داد از جمله تاثیر گذار ترین معلمان او می توان به لویی كان اشاره كرد كه در سالهای تحصیل او كان برخی از مهمترین كارهایش را می ساخت نادر اردلان بعد از مدتی با لویی كان كارش را شروع كرد این كان بود كه توصیه نامه هایی را با انتشارات دانشگاه شیكا گو نوشت كه حس وحدانیت می باید چاپ شود .
تفكرات كان د رابره اعتدال و غیر اعتدال خصوصا تا زمانی كه به كارش در ایالات متحده و هند و بنگلادش مربوط بود اثر شدید و مهمی در تفكر طراحی نادر اردلان داشت و تاثیر غیر اعتدال بود كه او آن را در فرهنگ ایرانی و طی مطالعه اجمالی موسیقی – صنایع -ادبیات – شعر – طراحی باغ- و در نهایت معماری گذشته ایران كشف كرد.
محیطهای بسیار گرم و خشك و نیمه مرطوب بود كه سر آغاز اندیشیدن اردلان درباره معماری سازگار با محیط شد . او به زودی نارسایی تحصیلات امریكایی خود را یاف كه برای به عهده گرفتن طراحی مناسب با فرهنگ آماده نساخته بود .
در آن زمان رومن گیرشمن –باستان شناس بزرگ فرانسوی در خرابه های معابد آتش زرتشتیان مشغول حفاری بود و اساسا روی ساختمانها وسایتهای هخامنشیان و ساسانیان كار می كرد نادر اردلان در انتها و در ترسیم پلانهای بعضی از یافتها به گیرشمن كمك كرد . البته بعد ها كمك های شایان نادر اردلان در طراحی موزه هنرهای معاصر تهران به كامران دیبا را نمی توان از خاطر برد .
او هر گز به مطالعه معماری ایران در یك دوره تاریخی مبادرت نكرد او به سرتاسر این چشم انداز علاقهمند بود او از غارهای خطی شمال ایران تا مارلیك (قرن نهم تا هفتم قبل از میلاد )شروع كرد و بقایای خارق العاده ای در اصفهان و كاشان دوره اسلامی رسید و بعد از آن دوره قاجار و به ویژه ساختمانهاییكه مادر بزرگ او در آنها زندگی میكرد و آنجا بزرگ شده بود .
در سالهای ۱۹۷۰ بود كه او در دانشگاه تهران تدریس میكرد و در آن سال بود كه به فكر راه انداختن چند كنفرانس بین المللی افتاد او در سال ۱۹۷۰ اولین كنگره بین المللی معماران در ایران و در اصفهانبا كمك چند نفر از دوستانش در حرفه معماری و همكاری وزارت مسكن و شهرسازی ایران شكل گرفت مهمانان این كنفرانس : لویی كان – پال رودولف- باك مینستر فولر – و جمعی از مغزهای عالی را به مشاركت دعوت كرد موضوع كنفرانس نمایش امكان بالقوه تقابل خلاق بین سنت و تكنولوژی بود اما تلاشهای بی پایان نادر اردلان چهار سال بعد در پرسپولیس هم ادامه داشت و او چنین گردهمایی را در شهر پارسه برپا كرد .
ماندالا در سال ۱۹۷۲ برای انجام سك معماری بر اساس موضوعات و تحقیقاتی كه او با آن مرتبط بود شكل گرفت . ماندالا از این رو انتخاب شد كه ایده كلمه یكپارچه كردن دوباره اجزا با كل بود اردلان در این رابطه چنین می گوید : جامعه ای را تصور میكردیم كه تاریخ افكار و معماری آن گسسته شده بود و باید دوباره در یك سنتز جدید گذاشته می شد در گسترش این ایده سنتز های هماهنگ سنت و تكنو لوژی هم از طریق انتشارات و هم كار ساختمانی در حال ایجاد یك همكاری خاصه برای آن زمان بودیم .
در پایان به تلاشهای بی پایان نادر اردلان برای معرفی معماری ایران دست مریزاد می گوییم . آقای اردلان معمار و محقق خستگی ناپذیر مچكریم . معماری ایران امثال نادر اردلان را كم داشته مهره هایی كه می باید به جستجوی تاریخ ایران و تاریخ معماری ایران می پرداختند و این گوهر بی مانند را به نسل های بعدی میدادند كم كاری كردند نسل امروز كه نگارنده خود جز این نسل است با معماری پر از چالشی به نام معماری ایران رو به روست .
براستی چرا اینگونه ایم؟ مدتهاست كه دلخوشی مان چند بنا از اجدادمان شده . نه معماری امروز آن قوام دیروز را دارد نه شكوه آن را . ای كاش مهرهایی چون نادر اردلان پیشتر ها در آسمان معماری ما ظهور پیدا میكردند و می درخشیدند و درخشیدنشان همچنان ادامه دار بود بعد از نادر اردلان و عبدالحمید اشراق همچنان ستاره ها پر فروغ تر از دیروز سر بر می آوردند .

منبع : سایت همکلاسی