انتخابات ریاست جمهوری فرانسه

انتخابات ریاست جمهوری فرانسه، یکشنبه برگزار خواهد شد، اما خبری از سیاستمدارانی در قامت مارشال دوگل، فرانسوا میتران، ژیسکار دستن و ژاک شیراک نیست. سیاستمدارانی که هر یک در عصر خود تاثیری جهانی داشتند. گویا عصر نخبگان سیاسی در فرانسه به پایان رسیده است.
انتخابات روز یکشنبه فرانسه با حضور ۱۲ نامزد برگزار می شود اما رقابت اصلی میان چهار نامزد اصلی خواهد بود. نیکلا سارکوزی نامزد حزب راست میانه موسوم به UMP، سگولن رویال نامزد حزب سوسیالیست، فرانسوا بایرو از حزب اتحاد میانه و ژان ماری لوپن از حزب راست افراطی جبهه ملی.
سارکوزی ۵۲ ساله گرچه از همان حزبی می آید که شیراک آن را در سال ۲۰۰۲ میلادی بنیان نهاد اما مواضع او در بسیاری از موارد چندان شبیه به شیراک نیست. مواضع سارکوزی در بسیاری از موارد هیچ شباهتی به مواضع شیراک ندارد. مخالفت او با مهاجرت و پیشنهاد جنجالی اش در مورد تاسیس «وزارتخانه مهاجرت و هویت ملی» و دیدگاه منفی اش نسبت به قانون اساسی اتحادیه اروپا آنچنان شبیه به راستگرایان افراطی است که بسیاری او را متهم به ائتلاف پنهان با ژان ماری لوپن می کنند.
گرچه شیراک به طور رسمی از نامزدی سارکوزی در انتخابات ریاست جمهوری حمایت کرد اما در فرانسه تقریباً بر هیچ کس پوشیده نیست که این حمایت ظاهری است. شاید اگر شیراک می توانست، دومینیک دوویلپن نخست وزیرش را نامزد حزب UMP (جنبش اتحاد مردمی) می کرد.
سارکوزی که در فرانسه گاهی او را «سارکو» می نامند در مواضع دیپلماتیک هم مواضع متفاوتی با شیراک دارد. سارکوزی نامزدی است که از حمایت ایالات متحده برخوردار است و اگر رئیس جمهور شود مواضع پاریس در بسیاری از مسائل جهانی به مواضع واشنگتن نزدیک تر خواهد شد، اما شیراک گلیست مواضعی مستقل از کاخ سفید اتخاذ می کرد. کمتر کسی است که مواضع قاطعانه او در زمان حمله امریکا به عراق و مخالفت سرسختانه او با این اقدام را فراموش کرده باشد. مواضعی که مدتی به سرد شدن بی سابقه روابط کاخ الیزه و کاخ سفید منجر شد. اما شاید اگر آن زمان سارکوزی رئیس جمهوری فرانسه بود، امروز سربازان فرانسوی هم مانند سربازان امریکایی و انگلیسی در خیابان های شهرهای عراق قدم می زدند.
با همه این تفاسیر اما سارکوزی در آخرین نظرسنجی ها پیشتاز است و به احتمال بسیار زیاد به عنوان نفر اول به دور دوم انتخابات راه خواهد یافت. سارکوزی در دوران ریاست جمهوری شیراک در دوره یی وزیر اقتصاد و وزیر کشور فرانسه بود.
سوسیالیست های فرانسوی اما امسال با کاندیدایی وارد انتخابات شدند که اگر رئیس جمهور شود، عنوان اولین زن رئیس جمهوری این کشور را به دست خواهد آورد. خانم سگولن رویال هنگامی که در آبان ماه گذشته به طور رسمی نامزد حزب سوسیالیست در انتخابات ریاست جمهوری شد، در همه نظرسنجی ها با اختلاف قابل توجهی در صدر قرار داشت اما رفته رفته گویا فرانسوی ها تصمیم گرفتند به رویال رای ندهند، چرا که نظرسنجی ها نشان می دهد سارکوزی جای او را گرفته است.
شاید عمده ترین دلیل کاهش آرای رویال، «گاف» های او در عرصه سیاست بین الملل بوده است. او در مصاحبه یی که شانزدهم فروردین انجام داد به گونه یی صحبت کرد که به نظر می رسید نمی داند طالبان در افغانستان دیگر حکومت نمی کند. وقتی مصاحبه کننده به او یادآوری کرد که طالبان سال ها است ساقط شده، او نه تنها اشتباه خود را نپذیرفت بلکه بر آن پای فشرد. گاف دیگر او موضوع هسته یی ایران بود.
او پیشتر در جایی گفته بود که ایران حق ندارد حتی از انرژی هسته یی صلح آمیز استفاده کند که این اظهارات با انتقادهای بسیار شدید داخلی و خارجی مواجه شد. سفر او به چین هم خالی از اشتباهات دیپلماتیک نبود. رویال در سفر به چین در حالی از سیستم قضایی چین ستایش کرد که اتحادیه اروپا که فرانسه عضو آن است بارها پکن را به دلیل نقض حقوق بشر مورد انتقاد شدید قرار داده است. رویال در دیدارش از دیوار چین هم لباس سفید پوشید که در این کشور لباس عزاداری است.
با این همه رویال بر کاهش شکاف دولت- ملت، آشتی دادن جناح چپ فرانسه با اقتصاد بازار آزاد و افزایش سطح رفاه عمومی تاکید کرده است. رویال زمانی که پدرش در داکا مرکز کشور آفریقایی سنگال در ماموریت به سر می برد، به دنیا آمد. او مادر چهار فرزند است.
اما گویا اروپایی ها سگولن رویال را برای تصدی پست ریاست جمهوری فرانسه به سایر نامزدها ترجیح می دهند. براساس نظرسنجی مشترک فایننشال تایمز هریس، ۱۶ درصد از پاسخ دهندگان از کشورهای آلمان، ایتالیا، اسپانیا و بریتانیا گفته اند که رویال بهترین گزینه برای احراز پست ریاست جمهوری فرانسه است، در حالی که تنها ۷ درصد نیکلا سارکوزی را انتخاب کرده اند.
رویال در اسپانیا و ایتالیا که دولت هایی چپگرا دارند بیش از سایر کشورها محبوبیت داشته است. رویال به طور مشخص از حمایت خوسه لوئیس رودریگس ساپاته رو نخست وزیر سوسیالیست اسپانیا برخوردار است که قرار است امروز در آخرین همایش انتخاباتی رویال در شهر تولوز فرانسه شرکت کند.
رویال در یکی از آخرین اظهارنظرهای انتخاباتی اش تاکید کرد که بر روی آرای زنان حساب ویژه یی باز کرده است. به نظر می رسد اگر اتفاق خاصی رخ ندهد، سارکوزی و رویال به دور دوم انتخابات خواهند رسید اما مشکل بزرگ سوسیالیست ها این است که نظرسنجی ها نشان می دهد در دور دوم سارکوزی با توجه به کسب آرای راست های افراطی می تواند رویال را شکست دهد. اتفاقی که بسیاری درباره آن هشدار داده اند.
نفر سوم در نظرسنجی های انتخاباتی فرانسه، فرانسوا بایرو رهبر حزب میانه «اتحاد برای دموکراسی فرانسوی» است. بایرو پیشتر عضو پارلمان اروپا و وزیر آموزش ملی در دولت های محافظه کار ادوارد بایاردو و آلن ژوپ در سال های ۹۳ تا ۹۷ میلادی بوده است. بایرو در انتخابات گذشته ریاست جمهوری فرانسه در سال ۲۰۰۲ هم نامزد انتخابات بود اما در همان دور اول با تنها ۸۴/۶ درصد پس از ژان ماری لوپن، ژاک شیراک و لیونل ژوسپن در جایگاه چهارم قرار گرفت و از دور رقابت ها کنار رفت. امسال اما به نظر می رسد جایگاه او در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه بهتر از گذشته باشد. مواضع معقول او در دوران مبارزات انتخاباتی از سویی و غیاب رقیبی بزرگ باعث شده است اقبال مردم نسبت به بایرو بیشتر از دوره گذشته باشد.
● پیشنهاد ائتلاف
با این حال در آخرین روزهای مبارزات انتخاباتی سگولن رویال برای ائتلاف با فرانسوا بایرو از سوی نزدیکانش تحت فشار قرار گرفته است. اما رویال ضمن مقاومت در برابر این پیشنهاد یکشنبه گذشته پیش بینی کرد که با سارکوزی به دور دوم انتخابات راه خواهد یافت و در آن مرحله که ششم ماه مه برگزار خواهد شد رقیبش را شکست خواهد داد.
این اظهارنظر در حالی بیان می شود که آخرین نظرسنجی ها نشان می دهد سارکوزی در مرحله دوم انتخابات رویال را شکست خواهد داد اما بایرو تنها کسی است که می تواند در صورت راهیابی به دور دوم انتخابات سارکوزی را شکست دهد. به همین دلیل بود که برای اولین بار میشل روکار، نخست وزیر سابق سوسیالیست فرانسه پیشنهاد ائتلاف رویال و بایرو را مطرح کرد. پس از روکار، برنارد کوشنر وزیر سابق بهداشت فرانسه هم پیشنهاد مشابهی مطرح کرد.
روکار ۷۸ ساله بر این باور است که اگر نامزدهای احزاب میانه رو و سوسیالیست از چنین فرصتی استفاده نکنند توجیهی برای شکست شان وجود نخواهد داشت.کوشنر هم که یک چهره محبوب در فرانسه به شمار می رود ضمن ارائه پیشنهاد ائتلاف گفت که زمان برای ائتلاف چپ ها و میانه رو ها فرارسیده است.
تا لحظه تنظیم این گزارش اما سگولن رویال پذیرش هرگونه ائتلاف با فرانسوا بایرو را که حزب متبوعش در دولت ائتلافی شیراک حضور داشت، رد کرده است.
دلیل آنکه رویال تاکنون پیشنهاد کهنه کاران سوسیالیست را برای ائتلاف با بایرو نپذیرفته شاید این باشد که با وجود نظرسنجی های مختلف طیف وسیعی از مردم فرانسه هنوز تصمیم نگرفته اند چه کسی را به عنوان رئیس جمهور انتخاب کنند.
براساس آخرین اطلاعات موجود حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد واجدین شرایط شرکت در انتخابات تصمیم نگرفته اند به چه کسی رای دهند. این رقم در میان جوانان بسیار بیشتر است و براساس برخی آمار موجود حدود ۵۶ درصد جوانان زیر ۳۰ سال تصمیم نهایی خود را اتخاذ نکرده ند. احتمالاً امید رویال همین است که بتواند در فرصت باقی مانده تا شروع رای گیری این آرای سرگردان را به سوی خود سرازیر کند. شاید امید رویال در عصری که رای دهندگان بیش از آنکه به ایدئولوژی خاصی اعتقاد داشته باشند، به منافع خود می اندیشند امیدی واهی نباشد اما اگر او نتواند در این روزهای آخر به این رویای خود تحقق بخشد و در جلب آرای سرگردان موفق عمل نکند، به احتمال بسیار زیاد ریاست جمهوری را به سارکوزی خواهد داد، تا سوسیالیست ها باز هم نتوانند به کاخ الیزه راه یابند و برای ۱۷ سال متوالی مهم ترین پست سیاسی کشور فرانسه را باز هم در اختیار راست های میانه ببینند.
چهارمین نامزد برجسته انتخابات ریاست جمهوری فرانسه ژان ماری لوپن رهبر حزب راستگرای افراطی «جبهه ملی» است.لوپن هنگامی چهره شد که در انتخابات ریاست جمهوری گذشته فرانسه در سال ۲۰۰۲ میلادی توانست در دور اول با کسب ۲۰ درصد آرا بالاتر از ژاک شیراک راستگرا و لیونل ژوسپن سوسیالیست قرار بگیرد و فرانسه را در شوکی باور نکردنی قرار دهد. این واقعه باعث شد تا آن زمان چپ ها که تا پیش از دور اول انتخابات کلکسیونی از اتهامات را نصیب شیراک کرده بودند در دور دوم و تنها با هدف جلوگیری از ریاست جمهوری لوپن از شیراک حمایت کنند. لوپن مواضع بسیار تندی در درباره مهاجرت دارد و به شدت مخالف روند اروپایی جهانی شدن است.
او در جریان تلاش های شیراک برای تصویب قانون اساسی اروپا که دو سال پیش در فرانسه به رفراندوم گذاشته شده بود بیشترین تبلیغات را علیه تصویب آن انجام داد و سرانجام هم مردم فرانسه به قانون اساسی اروپا که اتفاقاً آن را رئیس جمهوری سابق کشورشان - ژیسکار دستن- نوشته بود رای منفی دادند. رای الزام آور منفی مردم فرانسه به قانون اساسی اروپا از آن زمان تاکنون رویای تحقق اروپای واحد با قانون واحد را به اغما فرو برد.
ژان ماری لوپن یک ناسیونالیست افراطی است و ۷۸ سال سن دارد. او که بیش از ۵۰ سال از عمر خود را در سیاست گذرانده در اظهارنظری جنجالی ژاک شیراک را به دلیل پذیرش رسمی نقش فرانسه در تبعید یهودیان در جریان جنگ جهانی دوم به شدت مورد انتقاد قرار داد. همین اظهارنظر بود که باعث شد بسیاری او را به ضدیهود بودن متهم کنند.
او در سپتامبر ۱۹۸۷ هم اظهارنظری در مورد واقعه هولوکاست (قتل عام ۶ میلیون یهودی در کوره های آدم سوزی توسط هیتلر) کرد که دادگاهی در فرانسه او را ۱۸۳ هزار و ۲۰۰ یورو به دلیل این اظهارنظر جریمه کرد. او واقعه هولوکاست و اتاق های گاز هیتلر را موضوعی بسیار جزیی در تاریخ جنگ جهانی دوم توصیف کرده بود. برخی مواضع نزدیک لوپن با نیکلا سارکوزی باعث شده سوسیالیست ها سارکوزی را متهم به تشکیل ائتلاف با لوپن کنند. لوپن بدون ارائه واکنشی صریح نسبت به این موضوع تنها گفت که نمی خواهم در مورد آینده صحبت کنم. با این حال شاید مواضع لوپن و سارکوزی در مورد یهودیان چندان شبیه به هم نباشد چرا که مادر سارکوزی یک یهودی است که از یونان به فرانسه مهاجرت کرده است.
دوران سیاستمداران بزرگ در فرانسه گویا به پایان رسیده است، نه از دوگل خبری هست نه از ژیسکار دستن، نه از میتران نه حتی شیراک. رای دهندگان هم مانند گذشته ایدئولوژیک نمی اندیشند. آنها رهبرانی را برمی گزینند که بیشتر منافعشان را تامین کنند، چه چپ باشد چه راست. با چنین اوضاع و احوالی انتخابات فرانسه در روز یکشنبه برگزار خواهد شد تا رئیس جمهوری ۵ سال آینده فرانسه که به مهد آزادی مشهور است انتخاب شود. شاید در نظرسنجی ها اینگونه به نظر برسد که میدان رقابت انتخابات ریاست جمهوری فرانسه میدانی با حضور دو رقیب یعنی سارکوزی و رویال است اما با توجه به حجم بالای آرای سرگردان شاید اتفاقات دیگری در راه باشد. باید منتظر ماند.

احسان ابطحی

منبع : روزنامه اعتماد