کمیک استریپ ریشه اصلی انیمیشن

انیمیشن از آثار خالقانی نشأت گرفت كه پیش‌تر به عنوان كارتونیست‌هایی مجرب در روزنامه‌ها و مجلات فعالیت داشتند. «جیمز بلاكتون»، «امیلی كوهل»، «وینزور مَك‌كی» (كه همگان او را به خاطر انیمیشن‌های «گِرتی دایناسوره» و «نموی كوچك در سرزمین خواب» می‌شناسند) و یا «جان راندولف»، هنرمندانی بودند كه با تولید انواع فیلم‌های كوتاه و بلند انیمیشنی بر اساس یك سری ایده اریژینال در كمیك استریپ‌هایشان، صنعت انیمیشن مدرن را پایه‌گذاری نمودند. اما كشاندن پای كاراكترهای كمیك استریپی به دنیای انیمیشن گاهی اوقات با ناكامی همراه بود. برای مثال، تعدادی از كمیك استریپ‌های روزنامه‌های فوق‌العاده محبوب، همچون «گامپس»، «مات و جف» و «گربه دیوانه» وقتی به كارتون تبدیل شدند، به هیچ موفقیتی دست نیافتند و از كاراكترهای مشابهی مثل «فلیكسِ گربه» و «اُسوالد، خرگوش خوش شانس» كه از ابتدا در دنیای انیمیشن به وجود آمده بودند، عقب افتادند. جالب آن است كه بدانید، «فلیكس گربه» بعدها وارد عالم كمیك استریپ شد و حتی از مجموعه كارتونی‌اش، محبوب‌تر گشت!
با ناطق شدن سینما و محبوبیت میكی ماوس، ناشرین كمیك استریپ به دنبال یافتن كاراكترهای جدید افتادند و شخصیت‌های كارتونی معروفی همچون باگزبانی و تام و جری را به عناوین مصور خود اضافه كردند. از سویی دیگر، تهیه كنندگان انیمیشن هم، با تولید كارتون‌هایی بر اساس مجموعه‌های مصور «كاپیتان و بچه‌ها» و «آلبز كوچولو» نشان دادند كه هنوز به ریشه‌های خود وفادارند.
«پاپای» از جمله كاراكترهایی بود كه وقتی در سال ۱۹۳۳ به دنیای انیمیشن وارد شد، توانست به یكی از ستارگان بزرگ این صنعت مبدل گردد. اما با این حال تهیه كنندگان سریال‌های كارتونی هنوز هم ترجیح می‌دادند تا از رسانه‌هایی همچون سینما یا رادیو به منظور الهام گیری استفاده كنند تا از كمیك استریپ.
قبل از پایان دهه ۳۰ میلادی، كمیك بوك، خود را به عنوان یكی از منابع عظیم سرگرمی در آمریكا معرفی كرد. اما كمیك استریپ روزنامه‌ای، خوراك بزرگ‌سالان محسوب می‌شد، زیرا روزنامه خوان‌ها اكثراً افراد سن بالا بودند.
بنابراین «سوپرمن» به راحتی از لا‌به‌لای صفحات مصور كمیك بوكی به بیرون پرواز كرد و روی نوار سلولوئید فرود آمد، تا تماشاچیان سینما از ماجراهای كوتاه كارتونی او لذت ببرند. اما در كمال تعجب موفقیت سوپرمن، پیوند انیمیشن را با داستان‌های مصور مستحكم نساخت. در دهه ۵۰ و با مقبولیت قابل توجه تلویزیون در نزد مردم آمریكا، بازار جدید اما كوچكی برای انیمیشن ایجاد شد. در حقیقت اكثر برنامه‌های كودكان را، پخش مجدد انیمیشن‌های كوتاه سینمایی و قدیمی تشكیل می‌داد.
با این وجود، تهیه كنندگان تصمیم گرفتند با خلق سریال‌های جدید، مخاطبین خود را افزایش دهند اما این بار هم به كاراكترهای سینمایی-تلویزیونی علاقه نشان دادند. در حقیقت، آن‌ها كمیك استریپ‌های روزنامه‌ای را مناسب ذهن بچه‌ها نمی‌دانستند و با وجود آن كه سریال «یوگی و دوستان» موفق به جلب مخاطب بزرگ‌سال شده بود، اما پای كاراكترهای كمیك استریپی به انیمیشن باز نشد كه نشد.
اواسط دهه ۶۰، اوضاع فرق كرد و «فِرد سیلورمن» از رؤسای شبكه اِی‌بی‌سی وقتی متوجه علاقه وافر كودكان به كمیك بوك شد، سریال‌های كارتونی روزهای شنبه خود را پر از سوپرمن، اسپایدرمن و آرچی كرد. انایمه ژاپنی هم با اقتباس‌هایی از كمیك‌های مانگایی مثل «آسترو بوی»، «اسپید رِیسر» و «كیمبا شیر سفید»، كمی در بازار آمریكا خودی نشان داد. در این میان، شبكه سی‌بی‌اِس كه در به در به دنبال مخاطب بالغ می‌گشت، دست به دامان كمیك استریپ‌های روزنامه‌ای شد و در نتیجه مجموعه‌هایی بر اساس «پی‌ناتس»، «بلاندی»، «گارفیلد» تولید شدند كه همگی موفق بودند.
«پی‌ناتس» پس از مدتی به فیلم زنده هم برگردانده شد. یك دهه بعد (دهه ۷۰)، موج ضد خشونت به برنامه‌های تلویزیونی كودكان تزریق شد و در یك چشم به هم زدن، كاراكترهای كمیك بوكی كارتون‌ها، غیبشان زد و آن‌ها قافیه را به برگردان‌های سریال‌های زنده تلویزیون باختند. اما بالاخره در اوایل دهه ۸۰ طلسم شكست و مجموعه Smurfs كه در بازار كمیك بوك اروپا غوغایی برپا كرده بود، به انیمیشن تبدیل شد و اندك اندك شخصیت‌های ملایمی مثل «ریچی ریچ» و «گارفیلد» به جایگاه سابق انیمیشنی خود برگردانده شدند.
دهه ۸۰ در ضمن شاهد رشد قارچ مانند بازارهایی جدید همچون تلویزیون كابلی و فیلم‌های ویدیویی بود كه هیچ محدودیتی در زمینه پخش آثار بعضاً خشن نداشتند. موفقیت بی‌سابقه كارتون «لاك پشت نینجا» كه از روی كمیك استریپی سیاه و سفید اقتباس شده بود، آب دهان تمام تهیه كنندگان را جاری ساخت و وادارشان كرد تا به دنبال گزینه‌های دیگری بروند. یكی دیگر از بازارهای جدید، انایمه ژاپنی بود كه به لطف نوارهای ویدیو، آمریكایی‌ها را مجذوب خود نمود. در نتیجه شبكه‌های كابلی تصمیم گرفتند با اختصاص بودجه‌هایی نسبتاً نازل، انواع و اقسام انیمیشن‌های كمیك بوكی را تولید كنند.
اما متأسفانه بازارها و فرصت‌های طلایی فوق‌الذكر با آغاز دهه ۹۰ میلادی رو به افول گذاشت و اكثر شبكه‌ها، انیمیشن‌های این‌چنینی را از برنامه پخش روزهای تعطیل حذف كردند. اما در سال‌های اخیر و پس از این كه شبكه‌های فاكس و برادران وارنر حقوق ساخت و پخش كاراكترهای مارول و DC را خریدند، شاهد هجوم بی‌امان قهرمانان كمیك استریپی به صفحه كوچك تلویزیون هستیم. خوشبختانه این روند در آینده نیز ادامه خواهد داشت.

مهدی ترابی‌مهربانی

منبع : مجله الکترونیکی تکاپو