جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

بررسی واژه فلسفه


بررسی واژه فلسفه
واژه فلسفه واژه ای یونانی و به معنای دوست داشتن دانایی است.
اما به عنوان یک رشته، فلسفه، علمی است که از اصلی ترین فعالیت انسان، یعنی تفکر بر خاسته است. تفکر در مورد کلی ترین و اساسی ترین موضوعاتی که در زندگی و در جهان با آن ها روبرو هستیم.
عمر فلسفه به اندازه عمر زندگی انسان بر روی زمین است؛ زیرا بشر از اولین روز حیات بر کره خاکی، همواره با پرسش هایی اساسی و معماگونه درباره خود و جهان روبرو بوده است.
اساسا باید گفت:
فلسفه هنگامی پدیدار می شود که سوال هایی بنیادین درباره خود و جهان بپرسیم.
سوالاتی مانند:
▪ قبل از تولد کجا بوده ایم و بعد از مرگ چه اتفاقی برایمان می افتد؟
▪ زیبایی چیست؟
▪ آیا زندگی ما را شخص و یا نیرویی دیگر اداره می کند؟
▪ از کجا معلوم که همه در خواب نیستیم؟
▪ خدا چیست؟
و دهها سوال نظیر این سوالات.
بنابراین می توان گفت: فلسفه، طرح پرسش های کلی و جستجوی آزادانه برای یافتن راه حل ها است.
● همه چیز درباره فلسفه
▪ فلسفه چیست؟
▪ به چه کسی فیلسوف می گوییم؟
▪ اصولا آیا نیاز به فلسفه داریم؟ منشا این نیاز چه چیزی است؟
▪ هر علمی فایده ای دارد. اما فایده فلسفه چیست؟
▪ موضوع فلسفه چیست؟
روش فلسفه چیست؟
▪ تقسیمات فلسفه چیست؟
▪ برای این که روح فلسفی پیدا کنیم، چه باید کنیم و چگونه باید باشیم؟
اساسا، رابطه و تفاوت میان فلسفه و رشته های دیگر چگونه است؟ مثلا، رابطه میان:
▪ فلسفه و علم
▪ فلسفه و دین
▪ فلسفه و سیاست و غیره...
▪ تعاریف مختلف درباره فلسفه
● مسائل فلسفه
مسائل فلسفه، سوال هایی است که از آغاز فلسفه تاکنون وجود داشته و هر فیلسوف یا مکتب فلسفی، پاسخی برای آن ها ارائه کرده است که بعضا با دیگر نظریات، متفاوت بوده است.
مسائل فلسفه، بنیادی ترین پرسش های آدمی در زمینه های مختلف است. این مسائل بر حسب این که به چه زمینه ای تعلق دارند، به چند دسته اصلی تقسیم شده و شاخه های اساسی فلسفه را نیز تشکیل می دهند. آن ها عبارتد از:
▪ مابعدالطبیعه
▪ معرفت شناسی
▪ اخلاق
▪ زیبایی شناسی
▪ منطق
علاوه بر شاخه ها و مسائل اصلی، مسائل دیگری نیز وجود دارند که مسائل فرعی فلسفه را تشکیل می دهند.مسائلی مانند:
چیستی سعادت، انسان، جبر و اختیار، خدا، موقعیت آدمی در عالم، نفس، روح، عالم مجردات، خیر ، عدالت و غیره... .
● تاریخ فلسفه
▪ تاریخ فلسفه چیست؟
▪ چرا باید تاریخ فلسفه را مطالعه کرد؟
▪ چگونه تاریخ فلسفه را مطالعه کنیم؟
به طور کلی، تاریخ فلسفه را تقسیم می کنند به:
▪ تاریخ فلسفه غرب
▪ تاریخ فلسفه شرق
▪ تاریخ فلسفه اسلامی
● فلاسفه
از فلاسفه غربی می توان افلاطون، ارسطو، دکارت، هیوم و کانت را نام برد.
از فلاسفه شرقی می توان به کنفوسیوس ، لائوتسه و بودا اشاره نمود.
از میان فلاسفه اسلامی می توان کندی، فارابی، ابن سینا، ابن رشد، سهروردی و ملاصدرا را ذکر کرد.
● اصطلاحات فلسفی
اصطلاحات فلسفی، اصطلاح هایی هستند که در حیطه فلسفه به وجود آمده و در همین محدوده نیز معنی دارند. البته امکان دارد برخی از اصطلاحات فلسفه غرب با اصطلاحات فلسفه شرق یا اصطلاحات فلسفه اسلامی متفاوت بوده و در آن ها جایی نداشته باشد؛ اما با این حال، ما در این جا، همه اصطلاحات فلسفی را، مربوط به هر مکتبی که باشند، بررسی خواهیم کرد.
اصطلاحاتی مانند:
کلی و جزئی، ذات، علیت، ماده و صورت، قوه و فعل، جوهر، عرض و ....
● مکاتب فلسفی
معمولا، فلاسفه بر اساس مکاتب فکری که دارند، شناخته می شوند. یک مکتب یا سیستم فلسفه، شامل یک شیوه خاص تفکر و آراء خاص در زمینه های مختلف فلسفی است.
در فلسفه، مکاتب زیادی وجود دارند؛ بعضی از آن ها فقط مربوط به زمینه یا شاخه ای خاص هستند، اما بعضی دیگر، همه زمینه ها را در بر می گیرند.
برای مثال، از میان مکاتب فلسفه غرب:
▪ مکاتب رئالیسم و ایده آلیسم مربوط به شاخه معرفت شناسی هستند.
▪ مکتب اصالت عقل و مکتب اصالت تجربه بر اساس روش های فلسفی بنا شده اند.
▪ مکتب های اصالت طبیعت و اصالت ماورای طبیعت درباره مابعدالطبیعه هستند.
▪ از مکاتب دیگر فلسفی غرب می توان اگزیستانسیالیسم و پراگماتیسم را نام برد.
از جمله مکاتب فلسفه شرق می توان به این مکاتب اشاره کرد:
۱) مکتب تائوییسم
۲) مکتب بوداییسم
در فلسفه اسلامی سه جریان و مکتب اصلی فلسفی وجود دارد که هر یک از فلاسفه اسلامی دست کم به یکی از این مکاتب تعلق داشته اند. این مکاتب عبارتند از:
۱) مکتب مشا‌ء
۲) مکتب اشراق
۳) مکتب متعالیه
منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان


همچنین مشاهده کنید