تعریف موسیقی درمانی و صوت درمانی

● تاریخچه موسیقی درمانی
از زمان یونان باستان و قبل از میلاد مسیح تا كنون ، مورخان ، فلاسفه و دانشمندان زیادی از تاثیرات موسیقی بعنوان یك ابزار درمانی صحبت نموده اند .در حالیكه حتی در تمدن بابل نیز اقدامات موسیقی درمانی در تخفیف بیماری ها دیده شده است ، اما تا اوائل قرن هجدهم كه آزمایشات علمی و تحت كنترلی در این زمینه انجام گرفت ، مدرك مستند و علمی در این زمینه یافت نشده است.
در قرن بیستم نیز استفاده درمانی از موسیقی بخصوص در حرفه روانپزشكی ، گسترش قابل توجهی پیدا نمود.
قدیمی ترین كتاب موجود در مورد موسیقی درمانی ، نوشته پزشكی انگلیسی به نام Richard Browne است كه در سال ۱۷۲۹ انتشار یافت.این كتاب ، Medicina Musica و یا mechanical essay on the effect of singing , musick نام داشته و تاثیرات بسزایی در رشد موسیقی درمانی آمریكا گذاشته است. در این كتاب از قواعد علمی و فلسفی جدید كه توسط افرادی چون رنه دكارت بیان شده ، استفاده گردیده است.
در اوایل قرن نوزدهم ،موسیقی درمانی بواسطه حضور سه سازمان حرفه ای مهم در این زمینه ، شروع به رشد سریع نمود.
اولین انجمن موسیقی درمانی در دنیا ، انجمن ملی موسیقی درمانی ( NAMT ) آمریكا است كه در سال ۱۹۵۰ تاسیس گردید. در سال ۱۹۷۱ نیز انجمن موسیقی درمانی آمریكا ( AAMT ) تشكیل شد و به موازات آن ، سومین مركز مهم موسیقی درمانی یعنی انجمن موسیقی درمانی كانادا ( CAMT ) در سال ۱۹۷۴ شكل گرفت.
دو انجمن موسیقی درمانی آمریكایی ، یعنی NAMT و AAMT در سال ۱۹۹۸ با یكدیگر متحد شده و سازمانی واحد تحت عنوان American Music therapy Association ( AMTA ) را تشكیل دادند تاپیشرفت و رشد هرچه بیشتر كاربرد درمانی موسیقی در توانبخشی ، آموزش های ویژه ، خدمات پزشكی و ارتباطی را فراهم نمایند.
موسیقی درمانی(music therapy) كه طی سالیان اخیر توجهات زیادی را در محافل علمی به خود معطوف نموده ، حرفه ای درمانی است كه در درمان و توانبخشی اختلالات مختلف در عملكردهای رفتاری ، اجتماعی، روانی، ارتباطی، جسمی، حسی-حركتی و شناختی افراد استفاده می‌گردد.
در روند موسیقی درمانی ، سعی بر آنست كه باتركیب صلاحیت‌های حرفه ای موسیقی درمانگر(music therapist) كارآزموده و نیز ابزارهای موسیقیایی مختلف و دنیای موسیقی ، در نهایت باعث بهبود وضع زندگی فرد دارای اختلال و ارتقاء سطح ارتباطی وی با محیط پیرامونش گردد.
موسیقی منعكس كنندهٔ محدوده وسیعی از عواطف انسانی است و بدلیل جهانی بودن و عدم تعلق به گروه یا ملتی خاص ،می تواند كلیه سدهای فرهنگی و زبانی را درنوردیده و برای تمامی انسانها ، تجربه ای مشترك فراهم نماید.از ویژگی‌های ممتاز موسیقی اینست كه میتواند در كاهش اضطراب و رفع تنش های روحی ، تخفیف درد و زدودن بی خوابی و ایجاد ریلكسیشن ، نتایج بسیار درخشانی را ایجاد نماید.
تقویت گوش از راه شنیدن، دقت كودكان به محركات شنوایی را افزایش میدهد.هرچه گوش ها در تشخیص محرك های شنوایی قویتر شوند ، توجه و تمركز نیز افزایش می یابد. در موسیقی درمانی ناشنوایان ، نابینایان ، عقب ماندگان ذهنی و دیگر كودكان استثنائی ،پرورش دقت شنوایی بسیار حائز اهمیت است.به همین دلیل موسیقی درمانگران برنامه های متنوعی را برای تقویت شنوایی، و بازیهای مختلفی را برای عادت دادن كودكان به توجه و دقت در شنیدن طراحی می كنند.
در سالیان اخیر ، در كنار روشهای موسیقی درمانی، روشهای صوت درمانی(sound therapy) نیز مطرح گشته اند.
درواقع صوت درمانی ،برنامه ای ابتكاری است كه با استفاده از محركات صوتی از جمله موسیقی ، ونیز طرح های مشاوره ای مخصوص ، در درمان و توانبخشی كودكان دارای تاخیر رشدی ، اتیسم ، PDD ، آسپرژر ، اختلال بیش فعالی نقص توجه(ADHD) و نیز برخی از گونه های اختلالات یادگیری(LD) و... به كار می رود.در دوره كنونی ، روش های مختلفی از صوت درمانی وجود دارند كه غالباً مبتنی بر پژوهش های دكتر Alfred Tomatis هستند.در آینده به معرفی روشهای مختلف صوت درمانی و نیز حرفهٔ شادی بخش موسیقی درمانی خواهیم پرداخت.
قدرت صوت و موسیقی در شفابخشی (healing) انسان ، هزاران سال است كه مطرح می باشد . دست نوشته های فیثاغورث و افلاطون در یونان باستان، چنگ آرام بخش داوود در بابل و نغمه های روحانی وداس در هند ، همگی دلیلی بر قدرت شفابخشی صوت هستند. در دوره كنونی ( اولین بار در ۱۸۹۶ ) بر جنبه درمان پزشكی صوت نیز تاكید گردید.
از آنجایكه گوش نه تنها بعنوان ارگان اولیه شنوایی است بلكه بدلیل اثرات وسیعی كه بر حركات چشم و ریتم بدنی ، رشد مغزی پیش از تولد و و تنظیم عمومی سطح استرس دارد ، توجهات بسیار زیادی را نسبت به جنبه درمانی و شفا بخشی صوت فراهم نموده است. البته توجهاتی فراوان بر جنبه های مخرب صوت از جمله موزیك های بسیار بلند و نویز های محیطی ناشی از مشاغل صنعتی شده است ولی هرگز نباید جنبه های مثبت صوت و موسیقی را دور از نظر قرار دهیم .

منبع : وبلاگ موسیقی درمانی، صوت درمانی